Είναι γεγονός πως τα τελευταία άρθρα του DefenceReview.gr προκάλεσαν μεγάλη δημοσιότητα ενώ υπήρξε μεγάλος προβληματισμός σε επίπεδο Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και Γενικών Επιτελείων. Αναφερόμαστε στα δύο τελευταία μας άρθρα: «Πολεμικό Ναυτικό: Στον «κουβά» τα € 2,7 εκ για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα των «Constellation»-Θα αναζητηθούν ευθύνες;» και «Πολεμικό Ναυτικό: Από τη δήθεν παραχώρηση Arleigh Burke και Ticonderoga στις προβληματικές LCS και το φιάσκο των Constellation».
Η περίπτωση των φρεγατών Constellation για το Πολεμικό Ναυτικό αναδεικνύει και επιβεβαιώνει τη προχειρότητα με την οποία γίνεται ο εξοπλιστικός σχεδιασμός. Στη περίπτωση των αμερικανικών Constellation αγνοήθηκαν παντελώς τόσο σε επίπεδο Γενικού Επιτελείου Ναυτικού όσο και του ΓΕΕΘΑ (το κατεξοχήν αρμόδιο επιτελείο για τον προγραμματισμό και την ιεράρχηση των προγραμμάτων) οι προβληματισμοί των ίδιων των Αμερικανών επιτελών του US Navy. Δεν πρέπει φυσικά η υπόθεση των φρεγατών Constellation να μας προξενεί εντύπωση αφού οι προηγούμενες ηγεσίες του Πολεμικού Ναυτικού καθώς και γενικότερα οι προηγούμενες στρατιωτικές ηγεσίες δεν είναι άμοιρες ευθυνών. Θα αιτιολογήσουμε την άποψη μας παρακάτω. Με ποια λογική προτιμήθηκε η Constellation έναντι των φρεγατών FDI που όπως δηλώνει τόσο ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας όσο και Αρχηγός ΓΕΝ εισάγουν το ΠΝ σε νέα εποχή. Γιατί ενώ υπήρχε η ευρωπαϊκή FREMM εμείς αποφασίσαμε για τη Constellation στην οποία μάλιστα θα κάναμε και δικές μας τροποποιήσεις; Με ποια λογική και ποια κριτήρια; Πως τεκμηριώνεται η απόφαση για τις Constellation; Μπορεί να απαντήσει κάποιος υπεύθυνα; Πως φτάσαμε στις δηλώσεις για 7 φρεγάτες Constellation; Ποιοι και γιατί καλλιεργούσαν αυτά τα μυθεύματα όταν οι ίδιοι οι Αμερικανοί ήταν συγκρατημένοι για το θέμα των Constellation; Μήπως γίνεται αμυντική πολιτική με όρους πολιτικής επικοινωνίας;
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το λάθος του Πολεμικού Ναυτικού να αποδώσει μεγάλη έμφαση στα εναέριά μέσα. Η αγορά των MH-60R ήταν χαρακτηριστική. Προτιμήθηκε η προμήθεια νέων ελικοπτέρων αντί της μέριμνας για τον στόλο των μονάδων κρούσης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η απαξίωση των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ η οποία συζητιέται για πάνω από 15 χρόνια. Στο τέλος θα έχουμε ελικόπτερα (με τι όπλα αγοράστηκαν τα Romeo;) αλλά αξιόμαχες μονάδες μετρημένες στα δάκτυλα…
Υπάρχει όμως και μια συνειδητή απαξίωση οπλικών συστημάτων που ήδη υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις προκειμένου να δημιουργηθούν «τεχνητά» οι ανάγκες για αγορές νέων οπλικών συστημάτων. Τα παράδειγμα πολλά: F-16 Block 50, F-16 Block 30, Mirage 2000 (που είχαμε αφήσει δίχως σύμβαση τεχνικής υποστήριξης…), φρεγάτες ΜΕΚΟ και αρκετά οπλικά συστήματα του Στρατού Ξηράς τα οποία αγοράστηκαν τη προηγούμενη εικοσαετίας με αιματηρές θυσίες του ελληνικού λαού.
Από την άλλη μεριά υπήρξαν εξοπλιστικά προγράμματα όπως των F-35A για τη Πολεμική Αεροπορία τα οποία θα πληρώσει αδρά ο ελληνικός λαός δίχως να εξασφαλιστούν οπλικά συστήματα από τους Αμερικανούς. Τι όπλα πήραμε για τα F-35; Με άλλα λόγια αγοράσαμε μια αεροπορική πλατφόρμα τεχνολογίας αιχμής δίχως να θέσουμε εξ αρχής απαιτήσεις για συγκεκριμένα οπλικά συστήματα που θα εξοπλίσουν τα ελληνικά F-35. Την ίδια στιγμή που θα δαπανήσουμε δισεκατομμύρια για τους Αμερικανούς (το πρόγραμμα θα ξεπεράσει τα 4 δις ευρώ) δεν έχουμε φροντίσει για το μέλλον του στόλου των F-16 (με εξαίρεση τα Block 52+ και Block 52+ Advanced) ενώ εξακολουθούν να υφίστανται κρίσιμες ελλείψεις σε όπλα (αμερικανικής προέλευσης) και ατρακτίδια στόχευσης – ναυτιλίας (επιχειρούμε ακόμη με Lantirn). Δεκάδες φορές έχουμε γράψει πως η Αεροπορική Ισχύς εκτός από ποιότητα χρειάζεται ποσότητα μαχητικών που θα διαθέτουν τα κατάλληλα όπλα και ατρακτίδια (στόχευσης – ναυτιλίας, ηλεκτρονικού πολέμου, φωτοαναγνώρισης, συλλογής πληροφοριών). Ή μήπως ήταν προτεραιότητα τα F-35 όταν το Πολεμικό Ναυτικό επιχειρεί να υποβρύχια από τη δεκαετία του 1970; Αναφερόμαστε στα υποβρύχια τύπου 209…
Για να συνεχίσουμε να τεκμηριώνουμε τα λεγόμενα μας είναι χαρακτηριστικές άλλες δύο περιπτώσεις που άπτονται του Στρατού Ξηράς, προγράμματα αρμοδιότητας Γενικού Επιτελείου Στρατού. Αναφερόμαστε φυσικά στη προμήθεια των UH-60M Blackhawk και στο παραλίγο «φιάσκο» της δαπάνης 1.1 δισεκατομμυρίων ευρώ για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των M-270 MLRS. Ειδικά για το τελευταίο τα συνεχή δημοσιεύματα καλλιέργησαν ένα γενικότερο κλίμα προβληματισμού ως προς το υπέρογκο κόστος της αμερικανικής πρότασης και έτσι οδηγούμαστε σε μια ορθολογική προμήθεια νέων Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) δαπάνης ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ και μάλιστα με τα οπλικά – πυραυλικά συστήματα που επιθυμούμε. Η προμήθεια των UH-60M Blackhawk ήταν μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση στην οποία ένα πρόγραμμα το οποίο προτιμήθηκε να υλοποιηθεί έναντι άλλων πιο σημαντικών αναγκών όπως της Αεράμυνας και του Πυροβολικού Μάχης και οπλικών συστημάτων που παράγουν υψηλό δείκτη μαχητικής ισχύος.
Προσοχή, δεν αμφισβητούμε την ικανότητα και την επιτυχία των ελικοπτέρων Blackhawk αλλά τη κρίνουμε συνολικά και κυρίως συγκριτικά με το γενικό σύνολο των προγραμμάτων αρμοδιότητας Γενικού Επιτελείου Στρατού και Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ως εκ τούτων, ήταν τα Blackhawk η κυρίαρχη προτεραιότητα για το Γενικό Επιτελείο Στρατού εκείνη τη περίοδο; Γιατί ενώ υπήρχε ένα στόλος 25 ελικοπτέρων Chinook δεν προτιμήθηκε ένα πρόγραμμα ομογενοποίησης και εγκατάστασης νέων ηλεκτρονικών προκειμένου η επένδυση στα 25 Chinook να μην απαξιωθεί; Γιατί εξακολουθεί να μην υπάρχει ολοκληρωμένη σύμβαση τεχνικής υποστήριξης για τα ΝΗ90;
Εύλογα (και δικαίως εν μέρει) θα πει κάποιος πως εν έτει 2025 δεν μπορούμε να επιχειρούμε με τα παρωχημένα Huey. Εν μέρει σωστό αλλά το ζήτημα των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν μπορεί να εξετάζεται αποσπασματικά αλλά συνολικά κρίνοντας όλες τις ανάγκες όχι μόνον ενός Όπλου (Αεροπορίας, Ναυτικού ή Στρατού) αλλά συνολικά των Ενόπλων Δυνάμεων. Το ξανά γράφουμε μια προμήθεια πρέπει να την εξετάζουμε, να την αξιολογούμε και να τη κρίνουμε συνολικά για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.
Σημειωτέο πως οι αποφάσεις για τα εξοπλιστικά είναι συνάρτηση της απειλής, του αμυντικού σχεδιασμού, της προτεραιοποίησης και της εθνικής στρατιωτικής στρατηγικής καθώς και της πολιτικής εθνικής άμυνας. Και έτσι γεννάται το ερώτημα: σε τακτικό επίπεδο είναι η αεροκίνηση τόσο σημαντική; Μπορεί σε περίοδο επιχειρήσεων τα ελικόπτερα να επιβιώσουν; Σκοπεύουμε να διεξάγουμε αεροκινήσεις μείζονας κλίμακας; Τι επιβιωσιμότητα έχουν τα ελικόπτερα εν καιρώ πολέμου σε ένα κορεσμένο περιβάλλον αεροναυτικών απειλών όπως αυτό του Αιγαίου; Τι έχουν δείξει οι πολεμικές επιχειρήσεις; Γιατί εάν μιλάμε για μεταφορά ενισχύσεων από τον καιρό της κρίσης προ της έναρξης των εχθροπραξιών, γίνεται να πραγματοποιηθεί με δέκα διαφορετικούς τρόπους και φυσικά από τον στόλο των Chinook και πολλών άλλων μέσων. Γι’ αυτό εξάλλου αγοράστηκαν τα επιπλέον 10 ελικόπτερα Chinook προ δεκαετίας. Μήπως σε λίγα χρόνια θα συζητάμε για νέας κατασκευής Chinook επειδή απαξιώσαμε τα παλιά;
Κατά το παρελθόν τα λάθη ήταν πολλά και δυστυχώς ακόμη συνεχίζουμε ακάθεκτοι. Το αποδεικνύουν τα γεγονότα. Oι ηγεσίες δεν είναι άμοιρες ευθυνών. Μάλιστα αντί να κάνουμε την αυτοκριτική μας προκειμένου να βελτιωθούμε, εμείς προχωράμε σαν να μην συμβαίνει τίποτα ωραιοποιώντας καταστάσεις και κρύβοντας τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Και κατά άλλα ενοχλεί η κριτική, η οποία γίνεται πάντα δομημένα και τεκμηριωμένα. Δυστυχώς, ακόμη και σε επίπεδο καθημερινότητας με αυτά που έγιναν σε Στεφανοβίκειο, Νέα Αγχίαλο και Λιβύη δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Εν κατακλείδι: η κριτική οφείλει να γίνεται τεκμηριωμένα και με ευπρέπεια. Εμείς εδώ δεν είμαστε για να γίνουμε «λιβανιστήρια». Αφήνουμε τους αναγνώστες μας, να εξάγουν τα συμπεράσματα τους.
