Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύτηκε στην αμυντική ιστοσελίδα «TheDefensePost» στις 11 Δεκεμβρίου, με τον τίτλο: «Evolving Artillery Needs: What Ukraine’s Frontline Reveals About Modern Indirect Fires» («Εξελισσόμενες ανάγκες πυροβολικού: Τι αποκαλύπτει το ουκρανικό μέτωπο σχετικά με τα σύγχρονα έμμεσα πυρά») και εισαγωγικό σχόλιο: «Ο πόλεμος έχει αποκαλύψει σοβαρά μειονεκτήματα στη δυτική προετοιμασία για πόλεμο υψηλής έντασης, συμπεριλαμβανομένων της πίεσης στην εφοδιαστική αλυσίδα και τη χρήση εύθραυστων, πολύ εξελιγμένων συστημάτων» (μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο στην αγγλική γλώσσα ΕΔΩ). To άρθρο πραγματεύεται το πυροβολικό, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του στο σύγχρονο πεδίο μάχης. Συντάκτης του άρθρου είναι ο Mark Fulton, με σπουδές στη γεωπολιτική και ειδικότητα στην αμυντική πολιτική. Έχει εργαστεί ως σύμβουλος και διευθυντής ερευνών σε εταιρίες και επαγγελματικές ομάδες. Από τον Φεβρουάριο του 2022, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρακολουθεί τις εξελίξεις στα μέτωπα της Ουκρανίας. Η μετάφραση έγινε από τη συντακτική ομάδα του «DefenceReview.gr».
«Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, από τη Ρωσία το 2014, στρατιωτικοί αναλυτές άρχισαν να υπογραμμίζουν τον αποφασιστικό ρόλο των έμμεσων πυρών στον σύγχρονο πόλεμο. Αυτή η τάση είναι εμφανής στον συνεχιζόμενο ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, όπου οι επιθέσεις πυροβολικού και πυραύλων υπολογίζεται ότι ευθύνονται για το 80% των απωλειών μέσων και προσωπικού και στις δύο πλευρές. Αναγνωρίζοντας αυτή την πραγματικότητα, η υποστήριξη του ΝΑΤΟ προς την Ουκρανία έχει δώσει μεγάλη προτεραιότητα στα συστήματα πυροβολικού και στη διατήρηση σταθερών ροών προμήθειας πυρομαχικών. Ωστόσο, η επί δεκαετίες εστίαση της Δύσης σε ασύμμετρες, χαμηλής έντασης συγκρούσεις την άφησε απροετοίμαστη για τις απαιτήσεις ενός παρατεταμένου πολέμου υψηλής έντασης. Αυτή η στρατηγική αφύπνιση έχει αποκαλύψει κρίσιμα κενά στη στρατιωτική και βιομηχανική ετοιμότητα της Δύσης. Οι δυτικές αμυντικές βιομηχανίες, πιεσμένες από την αδυσώπητη κατανάλωση στο πεδίο της μάχης, αγωνίζονται να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση για πυρομαχικά πυροβολικού. Παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις από τους διοικητές του ΝΑΤΟ, τα αποθέματα αποδείχθηκαν ανεπαρκή, όταν ξεκίνησε η σύγκρουση, κάτι που επιδείνωσε τους χρόνους ανεφοδιασμού.
Το έλλειμμα πυρομαχικών
Από την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία, η Δύση έχει παραδώσει πάνω από 620 πυροβόλα στην Ουκρανία, μαζί με διάφορα πυραυλικά συστήματα. Η ζωτική σημασία του πυροβολικού έγινε ιδιαίτερα εμφανής στις αρχές του 2024, όταν, πριν από την επανέναρξη της αποστολής βοήθειας από τις ΗΠΑ, οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας υπέστησαν σημαντικές εδαφικές απώλειες στα ανατολικά. Αυτή η οπισθοδρόμηση αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη πυρομαχικών πυροβολικού. Κατά συνέπεια, οι δυτικοί εταίροι αναγκάστηκαν να αυξήσουν δραστικά την παραγωγή πυρομαχικών των 155 χιλιοστών, με την ΕΕ και τις ΗΠΑ να στοχεύουν σε παραγωγή άνω του 1.000.000 πυρομαχικών ετησίως έως το 2025. Ωστόσο, οι τρέχοντες χρόνοι παράδοσης κυμαίνονται από 10 έως 20 μήνες, περιορίζοντας σοβαρά τις ροές από τη Δύση προς την Ουκρανία και, κατά συνέπεια, την ουκρανική στρατιωτική αποτελεσματικότητα.
Σύγχρονες απαιτήσεις πυροβολικού
Οι πρόσφατες εκτιμήσεις για το σύγχρονο πυροβολικό έχουν επικεντρωθεί στην εξέλιξή του, εξετάζοντας τον αυξανόμενο ρόλο των δυνατοτήτων συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR), στόχευσης, αξιολόγησης, αποκέντρωσης των δυνατοτήτων προς τις μονάδες μάχης και της απόκρυψης. Ο ειδικός σύμβουλος του Γενικού Διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, Daniel Riceς, τόνισε πώς το πυροβολικό της Ουκρανίας έχει προσαρμοστεί: «Χρησιμοποιώντας καλύτερα ραντάρ δυτικής κατασκευής, για να εντοπίζει κάθε πυρομαχικό που εκτοξεύεται από ρωσικά συστήματα και χρησιμοποιώντας πυραύλους HARM για να στοχεύσει ρωσικά ραντάρ. Επίσης, χρησιμοποιεί κατευθυνόμενα πυρομαχικά Excalibur των 155 χιλιοστών, για να στοχεύσει ακριβώς το ρωσικό πυροβολικό και τα άρματα μάχης». Ομοίως, ο ειδικός στην άμυνα Δρ. James Bosbotinis τόνισε τον κρίσιμο ρόλο των διαδικασιών ISR: «Η αποτελεσματική χρήση των όπλων ακριβείας, είτε πυροβολικού είτε ευρύτερα, θα εξαρτάται από τη συλλογή πληροφοριών, για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση, τη στόχευση, την εμπλοκή και την αξιολόγηση των πυρών». Στην Ουκρανία, οι τακτικές ISR, σε συνδυασμό με τα πυρά, έχουν καταστήσει το πεδίο μάχης εξαιρετικά θανατηφόρο. Αυτές οι αντιλήψεις υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα ενσωμάτωσης συστημάτων ISR στα σύγχρονα συστήματα πυροβολικού, αλλά παράλληλα τονίζουν και τους περιορισμούς.
Μαθήματα από την Ουκρανία
Η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει ποικιλία πυροβόλων, ρυμουλκούμενων και αυτοκινούμενων, συγκεντρώνοντας απαράμιλλη εμπειρία για τη χρήση του πυροβολικού σε συγκρούσεις υψηλής έντασης. Ορισμένες από αυτές τις πληροφορίες μπορεί να μην είναι διαισθητικές. Για παράδειγμα, οι θωρακισμένοι πύργοι προσφέρουν περιορισμένη προστασία έναντι των UAV και των περιφερόμενων πυρομαχικών. Αντίθετα, η κινητικότητα και η γρήγορη διαφυγή από το σημείο βολής έχουν αποδειχθεί πιο πολύτιμες τακτικές. Οι τροχοφόρες πλατφόρμες, για παράδειγμα, μπορούν να φύγουν από το σημείο βολής ταχύτητα, ελαχιστοποιώντας την έκθεση τους σε κίνδυνο. Οι τροχοί προσφέρουν επίσης ανώτερη συνδυασμένη κινητικότητα εντός και εκτός δρόμου, καθώς και καλύτερη τακτική και επιχειρησιακή κινητικότητα. Αυτή η ικανότητα ελιγμών αποδεικνύεται κρίσιμη στη συνεχιζόμενη εδαφική διαμάχη μετά την εισβολή της Ουκρανίας στο Κουρσκ. Ένα άλλο συμπέρασμα αφορά στις πλατφόρμες πυροβολικού με υψηλά επίπεδα αυτοματισμού. Η εξαιρετική πολυπλοκότητα των αυτοματοποιημένων συστημάτων δημιουργεί προκλήσεις, ιδιαίτερα σε πιεστικές συνθήκες μάχης , σε συνθήκες παρατεταμένης χρήσης και όταν υποστηρίζονται από πιεσμένες αλυσίδες εφοδιασμού. Υπό όλες αυτές τις συνθήκες οι επί του πεδίου επισκευές μπορεί να είναι αδύνατες. Η λειτουργία αυτών των συστημάτων, σε συνθήκες υπολειτουργίας, μετά από ένα πλήγμα για παράδειγμα, περιπλέκεται περαιτέρω λόγω των μικρών πληρωμάτων, με την κούραση να μειώνει σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους, ειδικά σε περίπτωση απειλών από UAV και περιφερόμενα πυρομαχικά. Για παράδειγμα, οι Ουκρανοί στρατιώτες έχουν καταθέσει την προβληματική ευαισθησία των PzH-2000. Αυτά τα προηγμένα όπλα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στη βρωμιά και την υγρασία, που είναι άφθονα στο πεδίο της μάχης. Τα πυροβόλα έχουν τις δικές τους ηλεκτρικές σκούπες και οι στρατιώτες ανέφεραν ότι φορούν παντόφλες, όταν είναι στο εσωτερικό, για να μην μεταφέρουν λάσπες. Μετά την εκτόξευση δύο φόρτων πυρομαχικών, τα πυροβόλα απαιτούν μιας ημέρας συντήρηση. Η φαινομενική εξοικονόμηση ανθρώπινου δυναμικού, με τη χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων, είναι ένα ψευδές επιχείρημα. Πρώτον, σε παρατεταμένες εμπλοκές, η κούραση απαιτεί συχνή εναλλαγή του πληρώματος, ανεξάρτητα από το βαθμό αυτοματισμού του πυροβόλου ή της διαδικασίας ανεφοδιασμού του με πυρομαχικά. Δεύτερον, μεγαλύτερο πλήρωμα μπορεί να ανεφοδιάσει το πυροβόλο μόνο του, ενώ τα πυροβόλα με μικρότερο πλήρωμα, αλλά εξαιρετικά αυτοματοποιημένα, απαιτούν συγκεκριμένο όχημα ανεφοδιασμού, αυξάνοντας το υλικοτεχνικό αποτύπωμα. Το κορεατικό K9 και το όχημα ανεφοδιασμού πυρομαχικών K10 είναι ένα παράδειγμα. Τέλος, οι υπερβολικά εξελιγμένες πλατφόρμες έχουν συχνά μεγαλύτερη ευαισθησία σε βλάβες και αποτυγχάνουν να βελτιστοποιήσουν την αρχή «bang for buck» [σ.μ. πρόκειται για ιδίωμα που σημαίνει την αξία των χρημάτων σε σχέση με την προσπάθεια]. Η διαχείριση αυτής της αρχής επιτρέπει την παραγωγή πολύ περισσότερων μονάδων, με το ίδιο κόστος, δημιουργώντας στρατηγικό πλεονέκτημα σε συγκρούσεις υψηλών απωλειών.
Παγκόσμιες επιπτώσεις για την αγορά συστημάτων πυροβολικού
Τα μαθήματα από την Ουκρανία ώθησαν πολλές χώρες να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους ως προς το πυροβολικό. Για παράδειγμα, η Δανία κάνει σημαντικά βήματα προς την ενίσχυση των ικανοτήτων της στο πυροβολικό, μέσω σοβαρών αγορών νέων συστημάτων. Ομοίως, τα κράτη της Βαλτικής όχι μόνο ενισχύουν την βιομηχανική τους ικανότητα, ιδιαίτερα στον τομέα της παραγωγής πυρομαχικών, αλλά επενδύουν και στην αποκτήσεις νέων συστημάτων πυροβολικού. Εν τω μεταξύ, ο Καναδάς, που έχει απαρχαιωμένο πυροβολικό, πραγματοποιεί μια πλήρη αναθεώρηση του πυροβολικού του, στο πλαίσιο του προγράμματος Εκσυγχρονισμού Έμμεσων Πυρών, σε μια προσπάθεια να φέρει τις ικανότητες του στο επίπεδο της ισχύος πυρός που απαιτεί η σύγχρονη εποχή. Καθώς χώρες σε όλο τον κόσμο αναθεωρούν τις στρατηγικές τους, ως προς το πυροβολικό, τα μαθήματα από την Ουκρανία καθιστούν σαφές ένα πράγμα: Η επιτυχία δεν έγκειται στην κατοχή του πιο προηγμένου εξοπλισμού αλλά στην επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ της απλότητας, της αποτελεσματικότητας και της βιωσιμότητας. Σε μια εποχή ανανεωμένης γεωπολιτικής έντασης, τα συστήματα πυροβολικού πρέπει να εξελιχθούν για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου πολέμου, όπου η βιωσιμότητα και η ευελιξία συχνά υπερτερούν της πολυπλοκότητας της προηγμένης τεχνολογίας».
