Το προηγούμενο χρονικό διάστημα έλαβε χώρα η απόφαση του ΥΦΕΘΑ Αλκιβιάδη Στεφανή για την απόκτηση εξειδικευμένων τυφεκίων ελεύθερου σκοπευτή. Η απόφαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς καλύπτεται ένα πολύ σημαντικό κενό στον ΕΣ και ειδικότερα στις Ειδικές Δυνάμεις. Υπενθυμίζεται ότι τα υφιστάμενα όπλα και συγκεκριμένα τα Μ82Α1 δεν θεωρούνται όπλα ελεύθερου σκοπευτή αλλά καταστροφής υλικού. Στον ΕΣ ως ελεύθεροι σκοπευτές λογίζονται όσοι έχουν αποφοιτήσει από το απαιτητικό σχολείο Ελεύθερων Σκοπευτών Ειδικών Αποστολών από το ΚΕΑΠ στη Ρεντίνα.
Οι ελεύθεροι προσφέρουν στον εκάστοτε διοικητή ακριβή, μεμονωμένα και σε μεγάλη ακτίνα. Συνήθως τα πυρά αυτά χρησιμοποιούνται εναντίον σημαντικών στόχων. Επίσης, η ατομική τακτική που χρησιμοποιούν οι ελεύθεροι σκοπευτές, τους καθιστά ικανούς να μπορούν να συγκεντρώσουν λεπτομερείς κρίσιμες πληροφορίες για τον εχθρό. Με άλλα λόγια οι ελεύθεροι σκοπευτές επηρεάζουν τις δραστηριότητες του εχθρού, το ηθικό και τις αποφάσεις του αφού, η παρουσία και μόνον του ελεύθερου σκοπευτή, παρεμποδίζει την κίνηση του εχθρού, προκαλεί σύγχυση και συνεχή φόβο.
Συνήθως, οι ελεύθεροι σκοπευτές δρουν σε ομάδες των δύο ατόμων (σκοπευτής και παρατηρητής). Αφού αναπτυχθούν, οι ελεύθεροι σκοπευτές θα πρέπει να μπορούν να ενεργούν ανεξάρτητα, όπως προβλέπεται και απαιτείται, και να υποστηρίζουν την επιτυχία της αποστολής της οικίας μονάδας. Για να εξασφαλίσουν εκτεταμένα πεδία βολής και παρατήρησης, οι ελεύθεροι σκοπευτές θα πρέπει να είναι ικανές να επιλέξουν και να καταλάβουν τις θέσεις τους, αμέσως μόλις βρεθούν στο χώρο ενδιαφέροντος. Οι ελεύθεροι σκοπευτές είναι αποτελεσματικοί μόνο σε περιοχές που προσφέρουν καλά πεδία βολής και παρατήρησης.
Η κύρια αποστολή των ελεύθερων σκοπευτών, είναι να υποστηρίζουν τις φίλιες επιχειρήσεις με ακριβείς βολές τυφεκίου από κεκαλυμμένες θέσεις.
Η αποστολή που ανατίθεται σε μία ομάδα ελεύθερων σκοπευτών για μία συγκεκριμένη επιχείρηση, αποτελείται από τους στόχους που θέλει ο διοικητής να εκπληρώσουν. Με άλλα λόγια ο διοικητής είναι αυτός που πρέπει να αποφασίσει πώς θέλει οι ομάδες των ελεύθερων σκοπευτών να επηρεάσουν το πεδίο της μάχης. Μετά αναθέσει τις απαραίτητες αποστολές για να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ανεξάρτητα από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται, η ομάδα των ελεύθερων σκοπευτών πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αλλάζει στόχους για την υποστήριξη της ίδιας επιχείρησης.
Οι στόχοι, την εξουδετέρωση των οποίων μπορεί να αναλάβει μια ομάδα ελεύθερων σκοπευτών, περιλαμβάνουν ηγήτορες του εχθρού, εξειδικευμένους χειριστές οπλικών συστημάτων, όπως χειριστές αντιαρματικών συστημάτων, αρχηγούς πληρωμάτων αρμάτων μάχης ή τεθωρακισμένων οχημάτων κ.ά. Σε περιπτώσεις που μεγάλες εχθρικές δυνάμεις αποτελούν απειλή για τις φίλιες δυνάμεις, οι ελεύθεροι σκοπευτές επιλέγουν συγκεκριμένους στόχους. Σε κατοικημένες περιοχές, όπου οι απώλειες πρέπει να κρατηθούν χαμηλά, οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορεί να έχουν σαν αποστολή την εξόντωση εχθρικών ελεύθερων σκοπευτών.
Σε κάθε περίπτωση ο διοικητής πρέπει να λάβει υπόψη του τα χαρακτηριστικά, τις δυνατότητες, τις αδυναμίες και τη διάταξη του εχθρού. Ένας ξεκούραστος, με σωστή ηγεσία, καλά εφοδιασμένος και επιθετικός εχθρός, δημιουργεί μεγαλύτερη απειλή για τους ελεύθερους σκοπευτές, από έναν εχθρό, κουρασμένο με κακή ηγεσία, άσχημα τροφοδοτούμενο, απείθαρχο και απροστάτευτο. Επίσης ο διοικητής χρειάζεται να γνωρίζει εάν υπάρχουν εχθρικοί ελεύθεροι σκοπευτές, καθώς και το εάν αυτοί είναι αποτελεσματικοί, ώστε να δημιουργήσουν σημαντικό κίνδυνο στους φίλιους ελεύθερους σκοπευτές.
Το έδαφος στην περιοχή επιχειρήσεων του ελεύθερου σκοπευτή και το έδαφος που πρέπει να διασχίσει για να φτάσει μέχρι εκεί, πρέπει να εκτιμηθεί ανάλογα. Οι ελεύθεροι σκοπευτές θα πρέπει να λάβουν υπόψη του τον χρόνο και την προσπάθεια που θα καταναλώσουν για να βρεθούν στις θέσεις τους. Πρέπει επίσης να λάβουν υπόψη τους τις συνέπειες των καιρικών συνθηκών στην ορατότητα τους. Οι ελεύθεροι σκοπευτές χρειάζονται καλές θέσεις βολής. Για αυτό θα πρέπει να προτιμούν θέσεις τουλάχιστον 300 μέτρων από την περιοχή του στόχου.
Το να ενεργούν σε τέτοια απόσταση, τους επιτρέπει να αποφεύγουν τα δραστικά πυρά των εχθρικών τυφεκίων και ταυτόχρονα να διατηρούν ακριβή δύναμη πυρός, αφού τα όπλα τους έχουν δραστικό βεληνεκές 800-1.000 μέτρων. Για να είναι πιο αποτελεσματικοί, οι ελεύθεροι σκοπευτές χρειάζεται να ενεργούν σε περιοχές με μεγάλη δυνατότητα παρατήρησης και ικανά πεδία βολής.
Το πόσοι ελεύθεροι σκοπευτές θα χρησιμοποιηθούν στο πεδίο της μάχης εξαρτάται από τη δυνατότητα διάθεση τους, τη διάρκεια των επιχειρήσεων, την αναμενόμενη αντίσταση, τον αριθμό και την δυσκολία αυτών των επιχειρήσεων, καθώς και τους στόχους που θα πρέπει να εξουδετερωθούν. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης των ελεύθερων σκοπευτών και η φυσική τους κατάσταση.
Στους ελεύθερους σκοπευτές θα πρέπει να παρέχεται ικανός χρόνος για να σχεδιάσουν, να συντονίσουν, να κινηθούν και να εγκατασταθούν στις θέσεις τους. Ο χρόνος που ένας ελεύθερος σκοπευτής μπορεί να παραμείνει σε μία συγκεκριμένη θέση, χωρίς να χάσει την αποτελεσματικότητα του είτε λόγω κούρασης στα μάτια, είτε λόγω κούρασης στο μυϊκό σύστημα, εξαρτάται κυρίως από τον τύπο της θέσης που κατέχει.
Στις επιθετικές επιχειρήσεις οι ελεύθεροι σκοπευτές μεταφέρουν τον αγώνα στον εχθρό με σκοπό τη μείωση ή την καταστροφή της ικανότητάς του και της θέλησής του για μάχη. Με την εξόντωση των εχθρικών στόχων, που απειλούν την επιτυχία της επίθεσης, ο ελεύθερος σκοπευτής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις επιθετικές επιχειρήσεις.
Κατά τη διάρκεια των επιθετικών επιχειρήσεων οι ελεύθεροι σκοπευτές διεξάγουν επιχειρήσεις εναντίον εχθρικών ελεύθερων σκοπευτών, παρακολουθούν τις κινήσεις των φίλιων τμημάτων και εξοντώνουν εχθρικούς στόχους, οι οποίοι απειλούν τις φίλιες δυνάμεις, εκτελούν ακριβείς βολές εναντίον πληρωμάτων εχθρικών οπλικών συστημάτων και εκτεθειμένων αποθεμάτων καυσίμων, βάλλουν ακριβή πυρά εναντίον εχθρικών ηγητόρων, οδηγών ή άλλων προσώπων, εναντίον μικρών και απομονωμένων εχθρικών μονάδων, εναντίον στόχων που απειλούν με αντεπίθεση κ.ά.
Κατά τη διάρκεια της εφόδου των φίλιων δυνάμεων, οι ομάδες των ελεύθερων σκοπευτών μπορούν να ενεργήσουν, είτε μαζί με το τμήμα ασφάλειας, είτε μαζί με το τμήμα υποστήριξης για να καλύψουν διόδους εισόδου-διαφυγής που οδηγούν εντός ή εκτός του αντικειμενικού σκοπού. Μπορούν επίσης να καλύψουν δρομολόγια σύμπτυξης προς το σημείο συγκέντρωσης ή να εκτελέσουν πυρά προς τον αντικειμενικό σκοπό από μεγάλη απόσταση.
Μετά την σταθεροποίηση του μετώπου, οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορούν να προωθηθούν σε νέες θέσεις απ’ όπου μπορούν να εκτελέσουν ακριβή πυρά σε εχθρικές αντιστάσεις, δυνάμεις αντεπίθεσης ή άλλες εχθρικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να μειώσουν τη δυνατότητα της μονάδας να εκμεταλλευτεί την επιτυχία της επίθεσης.
Οι επιτιθέμενες δυνάμεις, σχεδόν πάντα, αντιμετωπίζουν κάποιο είδος οχυρωμένων θέσεων που έχουν προετοιμαστεί από τους αμυνόμενους. Αυτές οι οχυρωμένες θέσεις ποικίλουν από προσωρινά έργα οχύρωσης, πρόχειρα φτιαγμένα, μέχρι και κατασκευές με επεξεργασμένο μέταλλο και στρώσεις τσιμέντου με πύργους, υπόγειους διαδρόμους και θαλάμους προσωπικού. Τα πρόχειρα και προσωρινά έργα οχύρωσης είναι αυτά που συναντάμε πιο συχνά. Αν ο εχθρός έχει αρκετό χρόνο στη διάθεση του είναι πιθανό οι φίλιες δυνάμεις να αντιμετωπίσουν σωστά κατασκευασμένες και καλά οργανωμένες αμυντικές θέσεις.
Ο εχθρός μπορεί να έχει τοποθετήσει οπλισμό, βαρύ ή ελαφρύ, σε οχυρωμένες θέσεις, να έχει δημιουργήσει αποθήκες πυρομαχικών, προστατευμένα σκέπαστρα, ενισχυμένες φυσικές ή τεχνητές σπηλιές (φωλιές), ορύγματα ή άλλα εμπόδια και κωλύματα.
Η δυνατότητα των ελεύθερων σκοπευτών να εκτελούν ακριβή πυρά, καθώς και οι δυνατότητες παρατήρησης που έχουν, τους καθιστά ανεκτίμητους κατά τη διάρκεια μιας επίθεση σε οχυρωμένη περιοχή. Πολύ μικροί στόχοι, αόρατοι στο γυμνό μάτι, γρήγορα ανιχνεύονται και εξουδετερώνονται από ακριβή πυρά φορητού οπλισμού. Ο ρόλος των ελεύθερων σκοπευτών κατά τη διάρκεια της επίθεσης σε οχυρωμένη περιοχή, είναι να εκτελούν ακριβή πυρά εναντίον ανοιγμάτων των κτιρίων, αεραγωγών, διόδων σε σημεία κλειδιά του εχθρού, παρατηρητήρια και σε εκτεθειμένο προσωπικό.
Η καταστροφή αυτών των στόχων αναμένεται να μειώσει σταθερά τη δυνατότητα άμυνας του εχθρού και τη δυνατότητα αλληλοκάλυψης των θέσεων του. Όταν αυτές οι θέσεις απομονωθούν είναι πιο εύκολο να εξαλειφθούν. Οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορούν να εκτελούν συνεχή πυρά υποστήριξης προς την κύρια επιτιθέμενη δύναμη, αλλά και σε άλλες φίλιες δυνάμεις, οι οποίες ενεργούν κοντά στο σημείο διείσδυσης. Οι βολές των ελεύθερων σκοπευτών προσθέτουν στην αποτελεσματικότητα της μονάδας. Με άλλα λόγια, κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις, οι ελεύθεροι σκοπευτές χρησιμοποιούνται σε αποστολές, όπου άλλες δυνάμεις (τακτικές) δεν γίνεται να χρησιμοποιηθούν για πολλούς λόγους.
Στην άμυνα, οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορούν να ενισχύσουν αποτελεσματικά το σχέδιο παροχής αμυντικών πυρών. Κατά τη διάρκεια αμυντικών επιχειρήσεων, οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορούν να εκτελέσουν αποστολές κάλυψη κωλυμάτων, καταστροφών, αντί-αναγνωρίσεων (δηλαδή εξόντωσης εχθρικών δυνάμεων αναγνώρισης), προσβολής εχθρικών παρατηρητηρίων, αρχηγών πληρωμάτων αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων, που είναι εκτεθειμένοι στους πύργους, και ομάδων αντιαρματικών όπλων, να καταστρέψουν σκοπευτικά συστήματα εχθρικών οχημάτων προς μείωση του ρυθμού της κίνησής τους ή να προκαλέσουν, μέσω των πυρών τους, σύγχυσης στις εχθρικές μονάδες που ακολουθούν. Επικουρικά, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως στοιχεία περιμετρικής άμυνας και έτσι να επιτρέψουν στο διοικητή να συγκεντρώσει τον κύριο όγκο της δύναμής του εναντίον πιο πιθανών προσβάσεων.
Κατά τις επιχειρήσεις υποχώρησης οι ελεύθεροι σκοπευτές βοηθούν τη δύναμη επιβράδυνσης να ωθήσει τον εχθρό σε πρόωρη ανάπτυξη κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων σύμπτυξης. Βοηθούν σημαντικά με την πρόκληση απωλειών στον εχθρό εκτελώντας ακριβή μακρινά πυρά. Όταν ο εχθρός δεχτεί αποτελεσματικά πυρά από άγνωστες θέσεις, το πιθανότερο είναι να υποθέσει ότι βρίσκεται κοντά σε εχθρικές θέσεις και θα κινηθεί σε τέτοια τοποθεσία, ώστε να αποκτήσει πλεονέκτημα απέναντι στην απειλή που αντιλήφθηκε.
Οι δυνάμεις επιβράδυνσης κινδυνεύουν, είτε να τις προφτάσουν, είτε να τις προσπεράσουν οι επιτιθέμενοι κατά την διαδικασία της υποχώρησης. Στις περιπτώσεις αυτές οι εκάστοτε διοικητές θα πρέπει να παράσχουν μεταφορικά μέσα, για την μετακίνηση των ελεύθερων σκοπευτών σε νέες τοποθεσίες. Οι ελεύθεροι σκοπευτές, όπως και άλλες μονάδες, μπορεί κατά την απαγκίστρωση των φίλιων δυνάμεων να βρεθούν όπισθεν του εχθρού. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να διεισδύσουν πίσω στις φίλιες θέσεις.
Το σχέδιο διείσδυσης θα πρέπει να είναι σωστά συντονισμένο για αποφυγή αδελφοκτονίας, κατά την προσπάθεια επανεισόδου στις φίλιες θέσεις.
Η αξία του ελεύθερου σκοπευτή για μία μονάδα που ενεργεί σε αστική περιοχή, είναι συνισταμένη πολλών παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν τον τύπο των επιχειρήσεων, το είδος της σύγκρουσης και τους κανόνες εμπλοκής. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνουν θέσεις σε κτίσματα.
Αυτά τα κτίρια πρέπει να προσφέρουν μεγάλα πεδία βολής και παρατήρησης. Οι ελεύθεροι σκοπευτές έχουν το επιπλέον πλεονέκτημα, ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να κινούνται ή να λαμβάνουν θέσεις παράλληλα με άλλες προπορευόμενες δυνάμεις. Μπορεί να καταλάβουν κάποιο ψηλότερο σημείο στα μετόπισθεν της φάλαγγας, για παράδειγμα, και μακρύτερα από το σημείο επαφής με τον εχθρό. Με το να ενεργούν σε απόσταση από τις φίλιες δυνάμεις, οι ελεύθεροι σκοπευτές αποφεύγουν εμπλοκές σώμα με σώμα, αλλά ταυτόχρονα μπορούν να εξολοθρέψουν μακρινούς στόχους που απειλούν τις φίλιες δυνάμεις.
Οι ελεύθεροι σκοπευτές είναι πολύτιμοι στους διοικητές για επιχειρήσεις εκτός μαχών, όπου συνήθως δεν επιτρέπονται μεγάλες καταστροφές και απώλειες μεταξύ των πολιτών, σύμφωνα με τους κανόνες εμπλοκής. Οι ελεύθεροι σκοπευτές μπορεί να προσβάλουν με πυρά, με σκοπό να σκοτώσουν ή να τραυματίσουν συγκεκριμένους στόχους, που αποτελούν απειλή για τις φίλιες δυνάμεις. Αυτός ο τρόπος διαλογής στόχων βοηθά στην αποφυγή θυμάτων μεταξύ των αμάχων και την αποφυγή καταστροφών.
Οι στόχοι πολλές φορές καλύπτονται μέσα στον αστικό πληθυσμό και κάτι τέτοιο θεωρούν ότι τους κάνει άτρωτους από το φίλιο πυρ. Για παράδειγμα ένας οπλοφόρος στο πλήθος, που βάλει εναντίον οπλιτών που καλύπτουν ένα οδόφραγμα. Οι οπλίτες πρέπει αρχικά να εντοπίσουν τον οπλοφόρο (πρακτικά αδύνατο από τη θέση που βρίσκονται), μετά χωρίς να πληγώσουν αθώους περαστικούς να τον εμποδίσουν να βάλει ή να δραπετεύσει.
Αυτή είναι πιο εύκολη αποστολή για έναν ελεύθερο σκοπευτή παρά για τη δύναμη του πεζικού. Ο ελεύθερος σκοπευτής μπορεί να ελέγχει συνεχώς το πλήθος με διόπτρες και να εκτελεί ακριβή πυρά για να εξολοθρεύσει (να σκοτώσει ή να τραυματίσει) την απειλή που εντόπισε, χωρίς να βλάψει αμάχους.
Οι ελεύθεροι σκοπευτές, λόγω των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν όσον αφορά στην παρατήρηση και στα ακριβή πυρά, είναι πολύ καλά προσαρμόσιμοι στα αρχικά στάδια μιας επιχείρησης διάβασης ποταμών ή άλλων κωλυμάτων. Συνήθως αποτελούν μία μορφή γενικής υποστήριξης των δυνάμεων ελιγμού πριν και κατά τη διάρκεια της διάβασης του κωλύματος. Οι ελεύθεροι σκοπευτές καταλαμβάνουν θέσεις σε όλο το μήκος της περιοχής διάβασης πριν από τη εκτέλεση της διάβασης, με σκοπό την παρατήρηση.
Θα πρέπει να είναι τοποθετημένοι όσο το δυνατό ψηλότερα από τις πιθανές διόδους διάβασης, παρέχοντας παρατήρηση και πεδία βολής. Οι ελεύθεροι σκοπευτές παρέχουν υποστήριξη κατά την διάρκεια της διάβασης με συνεχή παρατήρηση και τη συνεχή καταστολή εχθρικών παρατηρητών και σοβαρών στόχων. Η δυνατότητα των ελεύθερων σκοπευτών να βάλλουν συνεχή και ακριβή πυρά ακόμη και μετά τη διάβαση, βοηθά τις φίλιες δυνάμεις ελιγμού στη δημιουργία γραμμής προγεφυρώματος.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να παίρνουν τις θέσεις τους όσο πιο γρήγορα γίνεται, το καλύτερο θα είναι να ενεργούν σαν μέρος της δύναμης αναγνώρισης. Ακόμα και η κίνηση τους κατά μήκος του κωλύματος (ενός ποταμού για παράδειγμα) θα πρέπει να είναι προσχεδιασμένη. Ο τρόπος που θα περάσουν οι ελεύθεροι σκοπευτές στην απέναντι όχθη, καθώς και οι επόμενες θέσεις που θα λάβουν είναι αποτέλεσμα συντονισμού. Σε γενικές γραμμές πάντως αφήνουν τις παλιές τους θέσεις, όταν τα φίλια τμήματα φτάσουν στην απέναντι όχθη.
Ως δύναμη περιπολίας η αποτελεσματικότητα των ελεύθερων σκοπευτών περιορίζεται μόνο από το έδαφος και τις ικανότητες του ελεύθερου σκοπευτή. Όταν συμμετέχουν σε περιπολίες, οι ελεύθεροι σκοπευτές συνήθως εντάσσονται στο τμήμα ασφάλειας της περιπόλου. Εάν το έδαφος το επιτρέπει, μπορούν να υποστηρίζουν σε μεγάλη ακτίνα τα υπόλοιπα τμήματα της περιπόλου. Για να αποφευχθεί η αποκάλυψη της ενέργειας της περιπόλου, οι ελεύθεροι σκοπευτές βάλλουν μόνο μετά από διαταγή ή για αυτοάμυνα. Η αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των πυρών των ελεύθερων σκοπευτών επιτυγχάνεται κατά την αποχώρηση της περιπόλου, όταν η αποστολή έχει εκτελεστεί και δεν υπάρχει κίνδυνος αποτυχίας, λόγω πρόωρης αποκάλυψης.
Η εμπλοκή των ελεύθερων σκοπευτών σε μία επιδρομή εξαρτάται από την ώρα της ημέρας που θα διεξαχθεί η επιχείρηση αυτή και το μέγεθος της περιπόλου. Όταν χρειάζεται η μέγιστη δυνατή ισχύς πυρός και το μέγεθος της περιπόλου πρέπει να είναι μικρό, τότε οι ελεύθεροι σκοπευτές αποκλείονται. Όταν χρειάζονται ακριβή πυρά σε μεγάλες αποστάσεις και το μέγεθος του περιπόλου επιτρέπει, τότε οι ελεύθεροι σκοπευτές προσκολλούνται στο τμήμα ασφάλειας.
Στην περίπτωση αυτή οι ελεύθεροι σκοπευτές εγκαθιστούν ενέδρες σε περιοχές που επιτρέπουν την παρατήρηση και έχουν πεδία βολής σε εδάφη που ο εχθρός θα χρησιμοποιήσει για κάλυψη μετά την εκδήλωση της ενέδρας. Η μεγάλη ακτίνα βολής των τυφεκίων των ελεύθερων σκοπευτών τους επιτρέπει να βρίσκονται μακριά από το κυρίως σώμα της φίλιας δύναμης.
Το άρθρο συνεχίζεται στο δεύτερο μέρος όπου θα παρουσιάσουμε τις ελληνικές επιλογές για τα όπλα ελεύθερου σκοπευτή.
