Η αναβάθμιση στοχεύει στην επίτευξη ομοιοτυπίας του μεγαλύτερου μέρους του στόλου, την αύξηση της επιχειρησιακής τους ικανότητας, την ενσωμάτωση όλων των όπλων και σύγχρονων αισθητήρων (Radar AESA, κλπ.), την ενσωμάτωση ειδικών συστημάτων της ΠΑ (σύστημα αυτοπροστασίας ASPIS, βλήμα IRIS-T, ειδική κάσκα χειριστού, κλπ), πλήρως πιστοποιημένα και με το ελάχιστο δυνατό ρίσκο υλοποίησης.
Ιστορικό:
Η ΠΑ από το 2008 ζήτησε από τη κατασκευάστρια εταιρία των Α/Φ F-16 Lockheed Martin Aeronautics (LM Aero) αναλυτικά στοιχεία τεχνικής αναβάθμισης ως και στοιχεία κόστους για το πρόγραμμα. Η LM Aero ανταποκρίθηκε με επανειλημμένες τεχνοοικονομικές προτάσεις, βασισμένες σε διακρατική συμφωνία, τον Απρίλιο 2009, τον Μάιο και Σεπτέμβριο του 2011. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι την διετία 2009-2011 η ΠΑ ήταν σε συνεχή επαφή με την LM Aero, προκειμένου να δοθούν διευκρινίσεις επί της διαμόρφωσης των αεροσκαφών, καθώς και προγραμματικές λεπτομέρειες (χρονοδιαγράμματα, κλπ).
Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 είναι απαραίτητο για το μέλλον και την ύπαρξη της Π.Α.
Τον Δεκέμβριο του 2012 και μετά από τον καθορισμό της επιθυμητής διαμόρφωσης της αναβάθμισης από τα αρμόδια όργανα της ΠΑ, το ενέκρινε το προτεινόμενο από την LM Aero πρόγραμμα αναβάθμισης βασιζόμενο σε κεντρικό υπολογιστή MMC και ομοιοτυπία βασισμένη στη διαμόρφωση Α/Φ F-16 Block 52+ Adv. Το προτεινόμενο κόστος αναβάθμισης και η αξιοπιστία των στοιχείων της LM Aero επιβεβαιώθηκαν σε πρόταση του Αμερικανικού (SPO) Systems Program Office της USAF, τον Ιανουάριο του 2013.
Τεχνολογικές Εξελίξεις:
Τα τελευταία χρόνια η διαμόρφωση της LM Aero εμπλουτίσθηκε περαιτέρω με την ενσωμάτωση Radar ηλεκτρονικής σάρωσης AESA και αντίστοιχα αναβαθμίστηκε η σχετική αρχιτεκτονική του Α/Φ βασισμένα πάντα στις δοκιμασμένες και πιστοποιημένες προτάσεις του κατασκευαστή (Original Equipment Manufacturer – ΟΕΜ).
Αξιοπιστία Πρότασης της Lockheed Martin Aeronautics (ΟΕΜ):
Η LM Aeronautics ως ο μοναδικός κατασκευαστής και φορέας σχεδίασης (Original Equipment Manufacturer and Design Authority) των αεροσκαφών F-16 είναι η μόνη εταιρεία που εκ των πραγμάτων έχει τη δυνατότητα και όλα τα τεχνικά δεδομένα και στοιχεία για να αξιολογήσει τη σημερινή κατάσταση των αεροσκαφών F-16 και να προσδιορίσει με λεπτομέρεια και ακρίβεια το σύνολο των εργασιών που απαιτούνται για την επιτυχή και ασφαλή εφαρμογή ενός προγράμματος αναβάθμισης. Πιο συγκεκριμένα η LM Aeronautics είναι η μόνη εταιρεία παγκοσμίως που:
- Διαθέτει ως ο μοναδικός κατασκευαστής όλα τα λεγόμενα «Κρίσιμα Τεχνικά Δεδομένα και Προδιαγραφές» (essential engineering data).
- Διαθέτει τις ειδικές εγκαταστάσεις ελέγχου και δοκιμών για το F-16 (test facilities, labs, κ.α.)
- Εκδίδει πιστοποιητικά πλοϊμότητας και ασφάλειας για τα F-16.
- Έχει ήδη αναπτύξει και παραδώσει συλλογές (kit) αναβάθμισης για πάνω από 2.000 αεροσκάφη F-16 παγκοσμίως.
- Έχει ενσωματώσει ραντάρ AESA σε F-16, όπως και στα αεροσκάφη 5ης γενιάς F-22 και F-35.
- Έχει ενσωματώσει το σύστημα αυτοπροστασίας ASPIS II στα ελληνικά F-16, μαζί με τα βλήματα IRIS-T, τα συστήματα JHMCS κ.ά.) με απόλυτη επιτυχία.
- Αναπτύσσει και εξελίσσει συνεχώς το λογισμικό των αεροσκαφών για 20 και πλέον χρόνια.
- Διαθέτει όλα τα στοιχεία για την δομή των αεροσκαφών και την επέκταση του ορίου ζωής των με κατάλληλες παρεμβάσεις, επιθεωρήσεις και αναβαθμίσεις.
Όλα τα ανωτέρω αναγνωρίστηκαν από την USAF η οποία και ανέθεσε στην LM Aero ως μοναδική πηγή την ανάπτυξη του δικού της προγράμματος αναβάθμισης (CAPES) με επιχειρησιακό υπολογιστή MMC-7000AH, ραντάρ AESA SABR, ως και αντίστοιχες δομικές αναβαθμίσεις που, εκ των πραγμάτων, μόνο ο κατασκευαστής είναι σε θέση να υλοποιήσει. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η USAF ανέθεσε το πρόγραμμα αναβάθμισης στην LM Aeronautics αφού προηγουμένως ζήτησε επίσημα από την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ να εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή, χωρίς φυσικά καμία υποψηφιότητα πλην της LM Aeronautics.
Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16 θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί εδώ και δέκα χρόνια.
Ενδιαφερόμενες εταιρείες όπως η ΒΑΕ Systems και η Boeing δεν διαθέτουν τα ανωτέρω προαπαιτούμενα και προδιαγραφές (Technical Data, Expertise, Facilities, Integration, Certification, etc.) και ως εκ τούτου αποκλείσθηκαν.
Πρόγραμμα της ΠΑ:
Παρά την προεργασία έξι ετών επί του προγράμματος ως και την μοναδικότητα του κατασκευαστή, η ΠΑ επιχείρησε την από μηδενική βάση έναρξη διαδικασίας επιλογής αναδόχου για την διακρατική συμφωνία (FMS) το 2014.
Την εβδομάδα της 25ης Μαΐου 2014 προσεκλήθησαν, πλην του κατασκευαστή και των δύο προμηθευτριών εταιρειών του ραντάρ AESA και άλλες εταιρείες που σαφώς δεν τηρούσαν τις προϋποθέσεις για αντίστοιχο πρόγραμμα (έλλειψη τεχνογνωσίας, προηγούμενης εμπειρίας, λογισμικό, τεχνογνωσία ενσωμάτωσης όπλων, εγκαταστάσεων F-16 και λοιπών τεχνικών στοιχείων).
Τον Σεπτέμβριο του 2014 Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της ΠΑ αφού μελέτησε τις παρουσιάσεις και όλα τα διαθέσιμα τεχνικά στοιχεία υιοθέτησε και εισηγήθηκε την πρόταση του κατασκευαστή των αεροσκαφών (LM Aeronautics) ως τη μόνη βέλτιστη επιχειρησιακή λύση, μηδενικού ρίσκου, που θα ικανοποιήσει πλήρως όλες τις επιχειρησιακές απαιτήσεις της ΠΑ ενώ συγχρόνως ικανοποιεί πλήρως τις προδιαγραφές για ανάληψη του προγράμματος (ως μοναδική πηγή).
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Επιτροπή βαθμολόγησε τη λύση της LM Aero ως τη μόνη με το χαμηλότερο δυνατό ρίσκο υλοποίησης, σε σχέση με οιαδήποτε άλλη λύση (BAE Systems και Boeing). Το ρίσκο υλοποίησης από οιαδήποτε άλλη εταιρεία, σύμφωνα πάντα με τους εμπειρογνώμονες της ΠΑ, είναι έως και 25-30 φορές υψηλότερο συγκρινόμενο με την LM Aero. Οι εισηγήσεις της Επιτροπής εγκρίθηκαν στο σύνολο τους από αρμόδια θεσμικά όργανα του ΓΕΑ, την Μόνιμη Ομάδα Επιχειρησιακής Σχεδίασης (ΜΟΕΣ), το ΑΑΣ και το ΣΑΓΕ και ΣΑΜ.
Την ίδια χρονική περίοδο είχε ανακοινωθεί επισήμως η απόφαση της Νότιας Κορέας να ακυρώσει το συμβόλαιο αναβάθμισης με την BAE και να αποτανθεί στην κατασκευάστρια εταιρεία LM Aero, λόγω ανυπέρβλητων τεχνικών δυσκολιών και υψηλού κόστους ανάπτυξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το αρχικά εκτιμώμενο κόστος ανάπτυξης ύψους $ 140 εκ. ανήλθε σε $ 750 εκ. και το συνολικό πρόγραμμα αρχικού ύψους $ 1,7 δις εκτινάχθηκε στα $ 2,4 δις. Αυτό ανάγκασε φυσικά την Νότιο Κορέα να παγώσει τη συμφωνία και σήμερα να εξετάζει τρόπους επανενεργοποίησης του προγράμματος με την LM Aero. Σημειωτέον δε ότι τότε στις εγκαταστάσεις της BAE στις ΗΠΑ βρίσκονταν πλήρως αποσυναρμολογημένα έξι αεροσκάφη επιτείνοντας τις δυσκολίες στην εξεύρεση λύσης και δημιουργώντας πρόσθετο πρόβλημα στην Νότιο Κορέα.
Ως εκ τούτου, η ΠΑ και το Υπουργείο αποφάσισαν τον Φεβρουάριο του 2017 να αποστείλουν στην USAF LOR for LOA με μοναδική πηγή την κατασκευάστρια εταιρεία LM Aero.
Πέραν των ανωτέρω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η LM Aero είναι η μοναδική εταιρεία που εγγυάται την εξ’ ολοκλήρου υλοποίηση του προγράμματος στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, η LM Aero προσφέρει μακροχρόνια και πολυδιάστατη συνεργασία με την ΕΑΒ και την λοιπή Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία. Σημειώνεται ότι με την βοήθεια της LM Aero, η ΕΑΒ κατάφερε να κερδίσει και υλοποιήσει αντίστοιχο πρόγραμμα αναβάθμισης της USAFΕ (100 περίπου αεροσκάφη). Η ανάληψη του Ελληνικού προγράμματος από την LM Aero/ΕΑΒ θα επιτρέψει στην τελευταία να διεκδικήσει αντίστοιχα προγράμματα τρίτων χωρών της περιοχής. Επίσης θα εξασφαλίσει και τη συνέχιση συμπαραγωγής F-16 και C-130J, ως και γενικών επισκευών των εν λόγω αεροσκαφών.
Σημειώνεται ότι ο κατασκευαστής του αεροσκάφους (LM Aero) έχει υλοποιήσει προγράμματα αναβάθμισης σε περισσότερα των 2.000 αεροσκάφη παγκοσμίως. Η BAE όπως προαναφέρθηκε, είχε αρχικά επιλεγεί στο πρόγραμμα της Νότιας Κορέας. Η παταγώδης αποτυχία της BAE, αποδεικνύει περίτρανα ότι η πολυπλοκότητα των προγραμμάτων αναβάθμισης των σύγχρονων μαχητικών (τόσο σε επιχειρησιακό και τεχνικό επίπεδο, όσο και στην διαδικασία εφαρμογής και ενσωμάτωσης) απαιτεί την υιοθέτηση συγκεκριμένων λύσεων που εξασφαλίζουν την τεχνική εφικτότητα αλλά και την μελλοντική υποστήριξη του όλου εγχειρήματος.
Σε κάθε περίπτωση, ο εκάστοτε κατασκευαστής είναι ο μόνος που δύναται να διαμορφώσει λύσεις που μπορούν να εξασφαλίσουν τόσο τις προβλεπόμενες από την αναβάθμιση επιχειρησιακές επιδόσεις, όσο και την επιτυχή εκτέλεση των εργασιών, με συνεπακόλουθο την αδιάλειπτη χρήση των μαχητικών χωρίς καμία παραχώρηση στην ασφάλεια ανθρώπων και μέσων. Οιαδήποτε άλλη λύση εγκυμονεί σημαντικούς τεχνικούς και οικονομικούς κινδύνους, χωρίς εγγύηση για το τελικό αποτέλεσμα.
