Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να λάβει μέτρα με τα οποία αναστέλλονται διμερείς επαφές για διάφορα ζητήματα και θα μειωθεί η χρηματοδότηση προς την Άγκυρα εξαιτίας των γεωτρήσεων στα ανοικτά της Κύπρου δεν πρόκειται να κάμψει την αποφασιστικότητα της Άγκυρας να συνεχίσει τις δραστηριότητές της στο πεδίο της ενέργειας στην περιοχή, αναφέρει ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα σήμερα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Γράφει ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΑΤΖΗΣ για το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
Στην ανακοίνωσή του, το τουρκικό ΥΠΕΞ διατείνεται επίσης ότι το γεγονός πως η ΕΕ δεν αναφέρεται στους Τουρκοκύπριους στην απόφασή της, που δημοσιοποιήθηκε χθες βράδυ, «δείχνει πόσο προκατειλημμένη και μονομερής είναι η ΕΕ στο Κυπριακό».
Στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών των 28 αποφασίστηκε να ανασταλούν «οι διαπραγματεύσεις για τη συνολική Συμφωνία Αεροπορικών Μεταφορών» και να ακυρωθούν «προς το παρόν» τόσο «το Συμβούλιο Σύνδεσης», όσο και οι «περαιτέρω συνεδριάσεις του διαλόγου υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας». Ακόμη, αποφασίστηκε «να μειωθεί η προενταξιακή βοήθεια προς την Τουρκία για το 2020», ενώ οι ευρωπαίοι ΥΠΕΞ απηύθυναν παράλληλα προτροπή προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να «επανεξετάσει» τις δανειακές χορηγήσεις της στην Τουρκία.
Ικανοποιημένη η Λευκωσία από τις χθεσινές εξελίξεις
Η Λευκωσία, θεωρεί ότι τα μέτρα που αποφάσισαν χθες οι 28 υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ κατά της Τουρκίας, είναι επαρκή στην παρούσα φάση, καθώς η πόρτα για επιβολή κυρώσεων (στοχευμένα μέτρα κατά προσώπων και εταιρειών) παραμένει ανοιχτή, σε περίπτωση που η Άγκυρα εντείνει τις προκλήσεις της στη Κυπριακή ΑΟΖ.
Όπως ανέφεραν στο protothema.gr, κυβερνητικές πηγές στη Λευκωσία, αν η Κύπρος δεν ήταν χώρα μέλος της ΕΕ, η Τουρκία δεν θα είχε καμία απολύτως επίπτωση και ενδεχομένως να μην υπήρχαν καν δηλώσεις καταδίκης της συμπεριφοράς της. Τα κυρίως οικονομικά και πολιτικά μέτρα που αποφασίστηκαν χθες στις Βρυξέλλες, κατά την Λευκωσία αποτελούν μήνυμα, παρά το ότι η Άγκυρα επιχείρησε μέχρι τη τελευταία στιγμή να δημιουργήσει ρήγματα στην ομοφωνία των 28, προσεγγίζοντας διάφορες χώρες.
Αναλυτικά τα μέτρα
Το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων των 28 υπουργών εξωτερικών αναφέρει:
«Eνόψει των συνεχιζόμενων και νέων παράνομων δραστηριοτήτων γεωτρήσεων της Τουρκίας, το Συμβούλιο αποφασίζει να αναστείλει τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία περί ολοκληρωμένων αερομεταφορών και συμφωνεί να μην διεξάγεται προς το παρόν το Συμβούλιο Σύνδεσης και άλλες συναντήσεις των διαλόγων υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας». Επίσης «το Συμβούλιο προσυπογράφει την πρόταση της Επιτροπής για μείωση της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία για το 2020 και καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να επανεξετάσει τις δανειοδοτικές της δραστηριότητες στην Τουρκία, ιδίως σε ό, τι αφορά τα δάνεια με κρατική στήριξη». Tο Συμβούλιο «εξακολουθεί να παρακολουθεί το θέμα στενά» και, «σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου, καλεί την Ύπατο Εκπρόσωπο και την Επιτροπή να συνεχίσουν τις εργασίες για επιλογές για στοχοθετημένα μέτρα ενόψει των συνεχιζόμενων ενεργειών γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο», δηλώνοντας ότι «το Συμβούλιο θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα επανέλθει σε αυτό το θέμα όπως αρμόζει».
Οι 28 υπενθυμίζουν τα «συμπεράσματα του Συμβουλίου της 18ης Ιουνίου 2019 και τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και ιδίως τα συμπεράσματα της 20ής Ιουνίου 2019» και «εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει παράνομες δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία συνέχισε τις εργασίες γεώτρησης δυτικά της Κύπρου και ξεκίνησε μια δεύτερη επιχείρηση γεώτρησης βορειοανατολικά της Κύπρου στα κυπριακά χωρικά ύδατα».
Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει «τις σοβαρές άμεσες αρνητικές επιπτώσεις που έχουν αυτές οι παράνομες ενέργειες σε ολόκληρο το φάσμα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Το Συμβούλιο καλεί και πάλι την Τουρκία να απέχει από τέτοιες ενέργειες, να ενεργεί με πνεύμα καλής γειτονίας και να σέβεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο». Επιπρόσθετα «το Συμβούλιο, καλωσορίζοντας την πρόσκληση της κυβέρνησης της Κύπρου να διαπραγματευτεί με την Τουρκία, επισημαίνει ότι η οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών και της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας πρέπει να αντιμετωπιστεί με θετικό διάλογο και διαπραγμάτευση, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και σύμφωνα με την αρχή της καλής γειτονίας». «Η ΕΕ παραμένει πλήρως αφοσιωμένη στην υποστήριξη των προσπαθειών που έχουν αναληφθεί από τον ΟΗΕ για συνεργασία με τα μέρη, με σκοπό τη δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος». «Στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμεύεται και να συνεισφέρει σε μια τέτοια διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών της πτυχών, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο».
Ερντογάν: «Γελιέστε αν νομίζετε πως θα κάνουμε πίσω»
Η πρώτη αντίδραση από τη Τουρκία, προήλθε από τον Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος είπε πως «αυτοί που βρίσκουν δίκιο στην απέναντι πλευρά για τα θέματα της ανατολική Μεσογείου, της Κύπρου και του Αιγαίου έχουν ξεγελαστεί». Μιλώντας σε υποστηρικτές του στο αεροδρόμιο Ατατούρκ ανέφερε πως «σε αυτούς που δε βλέπουν ότι το μέλλον μας θα το σχηματίσει η περίοδος από την οποία περάσαμε δεν έχουμε να πούμε τίποτα».
«Πήραμε τους S400; Τους πήραμε. Έφτασαν 8 αεροσκάφη και θα φτάσουν και τα άλλα. Τι είπαν; Δεν μπορούν να τους πάρουν, δεν μπορούν να το κάνουν. Τι έγινε; Τους πήραμε; Και αυτή τη στιγμή άρχισε η συναρμολόγηση; Το χρονοδιάγραμμα τηρείται; Μέχρι τον Απρίλιο του 2020 θα έχουν εγκατασταθεί εντελώς», ανέφερε ο Ταγίπ Ερντογάν λέγοντας ότι δεν είναι ένα επιθετικό όπλο αλλά αμυντικό. «Οι S400» κατέληξε «είναι το πιο ισχυρό αμυντικό σύστημα απέναντι σε αυτούς που θέλουν να επιτεθούν στη χώρα μας».
Θέλει μοιρασιά ο Ακιντζί
Εννιά σημεία περιέχει η επιστολή που ο Τουρκοκύπριος ηγέτης απέστειλε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη, που περιλαμβάνουν την δημιουργία κοινής επιτροπής υδρογονανθράκων, τις βασικές αρχές για τον τρόπο εργασίας και τις αρμοδιότητες, τον διαμοιρασμό των εσόδων, την κατάσταση των υφιστάμενων αδειοδοτήσεων και λεπτομέρειες σχετικά με τις προτεραιότητες χρήσης των εσόδων. Το περιεχόμενο της πρότασης αποκαλύπτει το τουρκοκυπριακό «πρακτορείο» ειδήσεων που επικαλείται «ασφαλείς πληροφορίες». Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, το πρώτο σημείο της επιστολής Ακιντζί ξεκαθαρίζει τις βασικές αρχές και πως «οι δύο κοινοί ιδιοκτήτες του νησιού, Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι έχουν και ίσα δικαιώματα στις πηγές φυσικού αερίου και πρέπει και οι δύο κοινότητες να επωφεληθούν ταυτόχρονα και με τρόπο δίκαιο από αυτές τις πηγές».
Στην ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνεται η λήψη αποφάσεων να είναι με συναίνεση, οι δύο κοινότητες να εκπροσωπούνται ισότιμα, να είναι μια επιτροπή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και με τη συμμετοχή της ΕΕ ως παρατηρητή. Επιπλέον, όταν παρίσταται ανάγκη να μπορούν να κληθούν διεθνείς ανεξάρτητοι ειδικοί σε θέματα ενέργειες.
Στην πρόταση σημειώνεται ως βασική αρχή ότι η συμφωνία στο θέμα των υδρογονανθράκων δεν θα παραβιάζει τις υφιστάμενες θέσεις της τουρκοκυπριακής και της ελληνοκυπριακής πλευράς σχετικά με μια περιεκτική λύση στο Κυπριακό. Γίνονται επίσης κάποιες προτάσεις που αφορούν το τι θα γίνει από δω και πέρα σε σχέση με τις αδειοδοτημένες θαλάσσιες περιοχές που συμπίπτουν-όπως αναφέρεται-και τις δραστηριότητες έρευνας και εκμετάλλευσης. Προβλέπεται δε στην πρώτη συνάντηση των μελών της κοινής επιτροπής να συμφωνηθεί το ποσοστό για τον διαμοιρασμό των εσόδων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Επιπλέον, η κοινή επιτροπή προτείνεται να έχει την αρμοδιότητα προγραμματισμού για το μέλλον, πώς θα φτάσουν τα αποθέματα στις διεθνείς αγορές και παρόμοια θέματα.
Ξεχωριστό σημείο αποτελεί και η πρόταση για δημιουργία ενός κοινού ταμείο από τα έσοδα των υδρογονανθράκων και στο μέλλον ένα σημαντικό μέρος αυτού του ταμείου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί, στο πλαίσιο μιας περιεκτικής λύσης, για την λύση του περιουσιακού και έργα προς μια ισορροπημένη ανάπτυξη των δύο πλευρών.
Ταύτιση Αθηνών-Λευκωσίας
Χθες, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχαν μακρά τηλεφωνική επικοινωνία για τις τελευταίες εξελίξεις και σύμφωνα με τον Κύπριο Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, Πρόδρομο Προδρόμου, καταγράφεται απόλυτη ευθυγράμμιση στους στόχους. Σύμφωνα με ανάρτηση του κ. Προδρόμου στο twitter, σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ενημέρωσε τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη για τις τελευταίες εξελίξεις, ενώ οι δύο άνδρες είχαν μακρά συνομιλία με ανταλλαγή απόψεων και σχεδιασμό των επόμενων κινήσεων. «Με απόλυτη ευθυγράμμιση στους στόχους, οι δυο κυβερνήσεις μας προχωρούν με στενό συντονισμό» κατέληξε ο Κύπριος Εκπρόσωπος.
Κατά την συνομιλία κλείδωσε και η ημερομηνία της επίσημης επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Λευκωσία στις 29 Ιουλίου. Ο πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τον υπουργό εξωτερικών Νίκο Δένδια.
Ο κ. Δένδιας εξέφρασε χθες την ικανοποίηση του για την «ομόφωνη τοποθέτηση» των υπουργών εξωτερικών της ΕΕ στο ζήτημα των τουρκικών γεωτρήσεων στην Κύπρο. Όπως είπε, τα μέτρα είναι «προς την κατεύθυνση της υπενθύμισης προς την Τουρκία του διεθνούς δικαίου, του περιβάλλοντος στο οποίο πρέπει να κινείται, αλλά και των συνεπειών που μπορεί να έχει μια συμπεριφορά που δεν είναι συμβατή με το διεθνές δίκαιο».
Ο κ. Δένδιας, στις Βρυξέλλες είχε συνάντηση με τον Κύπριο υπουργό εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη, με τον οποίο συζήτησαν όλο το πλέγμα των εξελίξεων.
Εθνικό Συμβούλιο
Σήμερα ο Κύπριος Πρόεδρος Νικος Αναστασιάδης έχει συγκαλέσει το εθνικό συμβούλιο για να ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς τόσο για τις αποφάσεις της ΕΕ όσο και για την πρόταση Ακιντζί. Στόχος είναι να διαμορφωθεί ομόφωνη θέση, έναντι της εισήγησης του Μ. Ακιντζί, η οποία θεωρείται ανεδαφική, αφού έχει ξεκαθαριστεί από το 2011 ότι τα θέματα των φυσικών πόρων θα τυγχάνουν χειρισμού από την ομόσπονδη κυβέρνηση μετά τη λύση του Κυπριακού. Η Λευκωσία αναμένεται να καλέσει τη τουρκοκυπριακή πλευρά και τ Τουρκία να συμβάλλουν στις προσπάθειες για επανέναρξη του διαλόγου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για συνολική επίλυση του Κυπριακού, κάτι που θα λύσει αυτομάτως και τα θέματα του φυσικού αερίου.
Ο εκπρόσωπος του Μουσταφά Ακιντζί, Μπαρίς Μπουρτζιού χθες εξέφρασε τη προσδοκία, η ελληνοκυπριακή ηγεσία να αξιολογήσει με την απαιτούμενη ευαισθησία την νέα πρόταση του Τουρκοκύπριου ηγέτη.
Η εν λόγω πρόταση, πρόσθεσε, περιέχει την δημιουργία μιας κοινής επιτροπής, ιδέα την οποία είχε θέσει από παλιά ο Τουρκοκύπριος ηγέτης ως διέξοδο. «Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι από το 2011 για μια κοινή επιτροπή, ετοιμάστηκε κατά περιεκτικό τρόπο με πιο πολλές λεπτομέρειες, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις που έχουν σημειωθεί από τότε μέχρι σήμερα». Κατά την ετοιμασία αυτής της πρότασης έγιναν διαβουλεύσεις, σημείωσε, είτε με την «κυβέρνηση» της «τδβκ», όπως αποκάλεσε το ψευδοκράτος, είτε με την Τουρκία.
Ο Μπαρίς Μπουρτζιού επανέλαβε την θέση του κ. Ακιντζί ότι η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου πρέπει να μετατραπεί από ένα πεδίο έντασης και αντιπαράθεσης σε πεδίο συνεργασίας και έκανε αυτή την πρόταση με στόχο να υπάρξει έδαφος σύγκλισης, λαμβάνοντας υπόψην και τις κλιμακούμενες εξελίξεις και τις συνθήκες στις οποίες βρισκόμαστε, και επιθυμεί-σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του-«να το συζητήσει στη συνάντηση που θα έχουν σύντομα».
