Η Δημοκρατία της Σερβίας συγκαταλέγεται στα κράτη με ιδιαίτερα αναπτυγμένους τους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης εγχώριων οπλικών συστημάτων. Η Σερβική αμυντική βιομηχανία εν έτη 2021 έχει να επιδείξει εξαιρετικά ενδιαφέροντα εκθέματα και οπλικά συστήματα διαθέτοντας μακρά παράδοση και ιστορία από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας στην κατασκευή και ανάπτυξη εγχώριων λύσεων. Σήμερα, η Σερβία διεκδικεί και κερδίζει επάξια ξένους διαγωνισμούς αμυντικού υλικού από κράτη που αντιμετωπίζουν υψηλό επίπεδο συμβατικών απειλών. Είναι μάλιστα παράδειγμα προς μίμηση για τη χώρα μας και την ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Με αυτές τις σκέψεις ξεκίνησε η αποστολή του DefenceReview.gr για το Βελιγράδι ώστε να παρακολουθήσουμε εκ του σύνεγγυς μια ακόμη έκθεση αμυντικού υλικού με την ονομασία “PARTNER” 2021. Η έκθεση πραγματοποιείται από την αιγίδα και επίβλεψη του σερβικού υπουργείου άμυνας και της κρατικής εταιρείας αμυντικού υλικού Yugoimport.
Η έκθεση πραγματοποιείται στο διεθνές εκθεσιακό κέντρο του Βελιγραδίου στις όχθες του ποταμού Σάβου που στη συνέχεια τέμνεται με τον Δούναβη και διέρχεται από τη σερβική πρωτεύουσα. Η “PARTNER” επικεντρώνεται στα χερσαία συστήματα και κεντρίζει το ενδιαφέρον από πολλά κράτη της Ασίας, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και της Ευρώπης.
Λόγω του ότι η έκθεση υπήρξε πραγματικά μεγάλη με πάρα πολλά εκθέματα εμείς κατά τη παρούσα ανάλυση θα επικεντρωθούμε στα κυριότερα με μεγάλο ενδιαφέρον τόσο για την Ελλάδα όσο και τη Κύπρο. Άλλωστε η Κυπριακή Δημοκρατία προμηθεύτηκε συνολικώς 24 αυτοκινούμενα πυροβόλα τα οποία έχουν αποδώσει άριστα και μάλιστα με μικρό τίμημα συγκριτικώς άλλων δυτικών ή ευρωπαϊκών λύσεων. Τον Ιούλιο είχαμε την τύχη να τα επισκεφθούμε εκ του σύνεγγυς διαπιστώνοντας ιδίοις όμμασι το υψηλό επίπεδο επιχειρησιακών δυνατοτήτων και της συνολικής αναβάθμισης που επέφεραν στο πυροβολικό μάχης της Εθνικής Φρουράς.
“PARTNER” 2021 με επίκεντρο τα πυραυλικά συστήματα: Στοχεύοντας βαθιά στην εχθρική ενδοχώρα
Διαβαίνουμε τη πύλη της έκθεσης αφού πρώτα έχουμε εξασφαλίσει τα σχετικά δελτία εισόδου και κατευθυνόμαστε στο κύριο χώρος της έκθεσης που δεσπόζει η παρουσία του σερβικού υπουργείου άμυνας και της κρατικής εταιρείας αμυντικού υλικού Yugoimport. Κάθε σύγκριση με τη ελληνική κρατική εταιρεία αμυντικού υλικού, τα γνωστά Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) είναι απογοητευτική.
Στο βροχερό και ομιχλώδες Βελιγράδι, η Yugoimport και το σερβικό υπουργείο άμυνας έχουν καταφέρει να στήσουν ένα πραγματικά υπέροχο περίπτερο με δεκάδες εκθέματα. Το ενδιαφέρον κεντρίζει το πυραυλικό σύστημα SHUMADIA. Το οπλικό σύστημα SHUMADIA ανήκει στη κατηγορία των πυραυλικών συστημάτων εδάφους – εδάφους με αποστολή τη προσβολή εχθρικών στόχων στρατηγικού κυρίως ενδιαφέρον σε αποστάσεις άνω των 250 χιλιομέτρων. Ως τέτοιοι στόχοι θεωρούνται αεροπορικές βάσεις, ναύσταθμοι, λιμάνια, αεροδρόμια, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, διυλιστήρια, χώροι συγκέντρωσης υλικού και προσωπικού καθώς και στρατηγεία.
Κάθε εκτοξευτής του συστήματος SHUMADIA φέρει τέσσερις πυραύλους Yerina1 διαμετρήματος 400mm, μέγιστου βεληνεκούς 285 χιλιομέτρων. Ο πύραυλος Yerina1 ζυγίζει 550 κιλά και φέρει πολεμική (εκρηκτική) γόμωση 200 κιλών ενώ η ακρίβεια λαμβάνοντας υπόψη το CEP είναι της τάξης των 50 μέτρων. Όπως μας ενημερώνει ο υπεύθυνος της Yugoimport η τυπική σύνθεση περιλαμβάνει μια μοίρα πυροβολικού με 18 συστήματα κατανομημένα σε τρεις πυροβολαρχίας των 6 εκτοξευτών. Ο πύραυλος Yerina1 βάλλεται αξιοποιώντας το GPS αλλά και μόνον με αδρανειακό σύστημα ναυτιλίας (INS) σε περιβάλλον άρνησης GPS.
Ο αξιωματικός πυροβολικού του σερβικού στρατού μας ενημερώνει πως η στοχοποίηση σε τέτοιες αποστάσεις λαμβάνει χώρα είτε από τμήμα ειδικών δυνάμεων που έχουν διεισδύσει με αφάνεια και παρέχουν στοιχεία βολής εγγύς του στόχου ενδιαφέροντος είτε με την ύπαρξη UAV. Η Yugoimport ακριβώς δίπλα παρουσίαζε και πολλές εγχώριες λύσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Άλλη λύση πολύ ενδιαφέρουσα για τη στοχοποίηση είναι με μέσα ηλεκτρονικού πολέμου λαμβάνοντας υπόψη το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και τις εκπομπές επικοινωνιών. Θα αναφερθούμε παρακάτω με παρουσίαση σχετικού συστήματος.
Οι τέσσερις πύραυλοι Yerina1 φέρονται σε σύγχρονο όχημα 8×8. Το όχημα είναι υψηλής ευκινησίας. Ο εκτοξευτής των τεσσάρων Yerina1 είναι ηλεκτρικός με ταυτόχρονη ανύψωση κατά ύψος και διεύθυνση ώστε να βληθούν τα μεταφερόμενα όπλα. Η πυροδότηση των Yerina1 γίνεται από τη καμπίνα η οποία είναι πλήρως θωρακισμένη και προστατευμένη από μικρά διαμετρήματα και θραύσματα όπλων καμπύλης τροχιάς. Το πλήρωμα κάθε εκτοξευτή SHUMADIA αποτελείται από τέσσερα άτομα.
Tamnava: Βάλλοντας κατά στόχων τακτικού ενδιαφέροντος σε αποστάσεις άνω των 70 χιλιομέτρων
Ακριβώς δίπλα στον εκτοξευτή SHUMADIA συναντάμε ένα ακόμη πολύ ενδιαφέρον έκθεμα. Πρόκειται για τον Πολλαπλό Εκτοξευτή Πυραύλων (ΠΕΠ) Tamnava με ρουκέτες διαμετρήματος 262mm ή σε άλλη διαμόρφωση με περισσότερες ρουκέτες αλλά μικρότερου βεληνεκούς. Συνολικά στη διαμόρφωση με ρουκέτες διαμετρήματος 262mm φέρονται 12 ρουκέτες τύπου Yerina2.
Oι Yerina2 έχουν μέγιστο βεληνεκές 75 χιλιόμετρα. Εναλλακτικά υπάρχει και η δυνατότητα επιλογής εκτοξευτών ρουκετών 122 χιλιοστών όπως οι G2000 με βεληνεκές 45 χιλιομέτρων αντί των 262 χιλιοστών που συνιστούν τη βαρύτερη διαμόρφωση. Αμφότερες οι ρουκέτες βάλλονται είτε με GPS είτε με INS. Φέρονται επί οχήματος KAMAZ 6560.
Τόσο το SHUMADIA όσο και το Tamnava ως οπλικά συστήματα του πυροβολικού μάχης διακρίνονται για τον υψηλό ρυθμό βολής και τη δυνατότητα να υλοποιούν τη τακτική «βάλλω και μετακινούμαι» άμεσα και γρήγορα. Τα συστήματα σε συνδυασμό με ραντάρ – αντιπυροβολικού καθίστανται και ιδανικά για αποστολές εξουδετέρωσης του εχθρικού πυροβολικού.
ALEKSANDAR: Ένα σύγχρονο αυτοκινούμενο πυροβόλο με αυξημένα βεληνεκή
Δίπλα στα πυραυλικά συστήματα SHUMADIA και Tamnava συναντάμε το ALEKSANDAR καθώς και το NORA B-52 που προμηθεύτηκε η Κύπρος. Το ALEKSANDAR ανήκει στη κατηγορία των σύγχρονων τροχοφόρων αυτοκινούμενων πυροβόλων διαμετρήματος 155 χιλιοστών/ 52 διαμετρημάτων. Η Yugoimport μας εξηγεί πως υπάρχουν δύο επιμέρους εκδόσεις του ALEKSANDAR, η στάνταρ και η αυξημένου βεληνεκούς. Το ALEKSANDAR είναι η πλέον σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη του NORA B-52 και δύναται να βάλει όλα τα τυποποιημένα κατά ΝΑΤΟ πυρομαχικά διαμετρήματος 155 χιλιοστών.
Το ALEKSANDAR και στις δύο εκδόσεις έχει μέγιστο ρυθμό βολής 6 βλήματα το λεπτό και κανονικό ρυθμό βολής 4 βλήματα το λεπτό. Συγκριτικά να αναφέρουμε πως το Μ-109 (Μ109Α3GEA1-A2) του Ελληνικού πυροβολικού πετυχαίνει μέγιστο συνεχή ρυθμό βολής για τρία λεπτά περί τα 4 βλήματα το λεπτό σε μέγιστο βεληνεκές 18100 μέτρων. Το ALEKSANDAR πλεονεκτεί καθώς διαθέτει σύστημα προσδιορισμού θέσης και εύρεσης θέσης συνεπώς ο χρόνος τάξης είναι εξαιρετικά μικρός ενώ διαθέτει ακόμη πλήρως αυτόματο σύστημα γέμισης.
Το ALEKSANDAR στη έκδοση “Standard” πετυχαίνει με τη χρήση σύγχρονων προωθητικών γεμισμάτων κατηγορίας ERFB μέγιστο βεληνεκές 32,5 χιλιόμετρα, με ERFB ΒΒ (Base Bleed, ελληνιστί καιόμενης βάσεως) μέγιστο βεληνεκές 41,5 και τέλος με βελτιωμένα προωθητικά γεμίσματα VLAP (Velocity Enhanced Artillery Projectile) μέγιστο βεληνεκές 52 χιλιόμετρα.
Στον αντίποδα το ALEKSANDAR στη έκδοση “Long Range – αυξημένου βεληνεκούς” αξιοποιώντας σύγχρονα γεμίσματα ERFB πετυχαίνει μέγιστο βεληνεκές 37,5, με ERFB ΒΒ μέγιστο βεληνεκές 49 χιλιόμετρα και τέλος με βελτιωμένα προωθητικά γεμίσματα VLAP μέγιστο βεληνεκές 62 χιλιομέτρων.
Κάθε πυροβόλο ALEKSANDAR υπηρετείται από μόλις 3 άτομα λόγω των αυτοματοποιημένων διαδικασιών.
Σερβικά συστήματα με χειρουργική ακρίβεια!
Συνεχίζουμε τη περιήγηση μας στην έκθεση “PARTNER” με δύο ακόμη πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα. Ο λόγος για την οικογένεια περιφερόμενων πυρομαχικών RAVEΝ και το όχημα Μ18 με βλήματα ALAS και KOSAVA 1. Το βλέμμα μας στρέφεται απευθείας στο νεότερο σύστημα RAVEΝ 145 με μέγιστο βεληνεκές 145 χιλιομέτρων. Εναλλακτικά υπάρχει και η έκδοση RAVEΝ βεληνεκούς 80 χιλιομέτρων και πληθώρα επιλογών πολεμικής κεφαλής (θερμοβαρικά, εκρηκτικά).
Στην έκθεση “PARTNER” οι Σέρβοι παρουσιάζουν όχημα – φορέα με συνολικά 18 περιφερόμενα πυρομαχικά της οικογένειας RAVEΝ. Επί του οχήματος υπάρχει σταθμός ελέγχου για ταυτόχρονη πτήση 2 τέτοιων συστημάτων. Το όχημα διακρίνεται για τον μεγάλο φόρτο βλημάτων κυρίως όμως για το μεγάλο βεληνεκές σε συνδυασμό με την ακρίβεια του που προσφέρει το RAVEΝ 145 που κυριολεκτικά το κατατάσσει στα όπλα άρνησης περιοχής. Φυσικά κάθε χώρα μπορεί να επιλέξει το δικό της όχημα – φορέα. Ενδεικτικά η Ελλάδα θα μπορούσε να επιλέξει τον ελληνικό «ΟΠΛΙΤΗ» της EODH.
Μεγάλο ενδιαφέρον εκτός των περιφερόμενων πυρομαχικών RAVEΝ παρουσιάζει το όχημα Μ18 “OGANJ”. Το όχημα χαρακτηρίζεται για την ευέλικτη διαμόρφωση του και μπορεί να φέρει βλήματα ALAS ή βλήματα KOSAVA. Πρόκειται για ένα νέο όχημα, μια σύγχρονη πλατφόρμα με υψηλό βαθμό θωράκισης, ευκινησίας και δυνατότητα να φέρει κατευθυνόμενα όπλα χειρουργικής ακρίβειας.
Τα βλήματα KOSAVA 1 έχουν μέγιστο βεληνεκές 50 χιλιομέτρων. Είναι πλήρως κατευθυνόμενα και ελεγχόμενα από τον χειριστή τους, ικανά να πλήττουν στόχους με ακρίβεια και κυρίως στόχους υψηλού ενδιαφέροντος (για στόχους όπως άρματα μάχης/ ΤΟΜΠ/ ΤΟΜΑ προτείνεται το ALAS αντί των KOSAVA). Τα βλήματα KOSAVA διαθέτουν αισθητήρα ημέρας/ νύχτας και φέρουν εκρηκτική κεφαλή 100 κιλών.
Το έτερο βλήμα που φέρει το όχημα όχημα Μ18 “OGANJ” είναι το ALAS (Advanced Light Attack System) μέγιστου βεληνεκούς 25 χιλιομέτρων στην έκδοση Α και 60 χιλιομέτρων στην έκδοση Β. Επί του οχήματος Μ18 “OGANJ” φέρονται είτε 8 βλήματα ALAS είτε 8 βλήματα KOSAVA. Η τυπική σύνθεση περιλαμβάνει μεικτό αριθμό όπλων ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιλογής ανάλογα τον στόχο και την αποστολή.
Στον εξωτερικό χώρο της έκθεσης μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ALAS-S. Πρόκειται για σύστημα παράκτιας άμυνας επί οχημάτων 6×6 NIMR με βλήματα ALAS-C μέγιστου βεληνεκούς 25 χιλιομέτρων με δυνατότητα να λάβει βλήματα 50 χιλιομέτρων. Το σύστημα αποτελείται από φορείς βλημάτων (κάθε φορέας επί οχήματος NIMR φέρει 6 βλήματα) καθώς και όχημα διοίκησης – ελέγχου.
Η τελευταία ΄έκδοση του ALAS είναι η ALAS- Β βεληνεκούς 50 χιλιομέτρων.
Σύστημα στοχοποίησης – ηλεκτρονικού πολέμου
Ολοκληρώνοντας το αφιέρωμα μας, σταθήκαμε στο σύστημα VERA. Πρόκειται για σύστημα εντοπισμού εκπομπών επικοινωνιών. Κατά την ανάλυση του ο Σέρβος επικεφαλής μας τονίζει πως δύο ή τρία συστήματα VERA πραγματοποιούν ακριβή εντοπισμό επικοινωνιακών εκπομπών κάνοντας χρήση τριγωνισμού. Το σύστημα προσφέρει δεδομένα στοχοποίησης για το πυροβολικό. Εντός του οχήματος υπάρχουν κονσόλες μέσω των οποίων γίνεται η επεξεργασία των εκπομπών που λαμβάνονται και ακολούθως μέσω συνεργασίας με άλλο ή άλλα όμοια οχήματα γίνεται η εξαγωγή της ακριβούς εχθρικής θέσης.
Με αυτή τη μέθοδο μπορούν να εντοπιστούν και να προβληθούν στρατηγεία, κέντρα διοίκησης και σταθμοί διοικήσεως εκστρατείας που για τον έλεγχο των δυνάμεων επικοινωνούν μέσω ασυρμάτων δικτύων.
Επίλογος
Μολονότι, η “PARTNER” δεν είναι μια έκθεση που συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον όπως η Euronaval, Eurosatory, DSEI ή άλλες, εντούτοις είναι μια έκθεση γεμάτη ουσία. Προσπαθήσαμε όσο πιο συνοπτικά γίνεται να σας παρουσιάσουμε τα πλέον ενδιαφέροντα εκθέματα με ελληνικό ενδιαφέρον. Οπλικά συστήματα στα οποία ο Ελληνικός Στρατός έχει πολλές και διαφορετικές δυνητικές εφαρμογές και κυρίως γίνεται να επιτευχθούν συμπαραγωγές και μεταφορά τεχνογνωσίας ώστε σταδιακά και η Ελληνική αμυντική βιομηχανία να επιδείξει ανάλογα προϊόντα.
Τα σερβικά εκθέματα εκτός φυσικά αυτών που παρουσιάσαμε ήταν κυριολεκτικά δεκάδες: από το όχημα LAZAR έως το εκπαιδευτικό/ ελαφρύ ελικοφόρο αεροσκάφος και τα πολλά UAV που παρουσιάστηκαν. Όλα αυτά πρέπει να μας προβληματίσουν για το τι πέτυχε και το τι μπορεί να πετύχει μια χώρα με λιγοστούς πόρους αρκεί να υπάρχει όραμα, σχέδιο και κυρίως βούληση και θέληση από πλευράς πολιτικής ηγεσίας.
Στην Ελλάδα ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα βήματα με παραγωγή πρωτότυπων UAV και του οχήματος «ΟΠΛΙΤΗΣ». Αδήριτη ανάγκη για τη περαιτέρω διεύρυνση των προσπαθειών και της ανάπτυξης νέων συστημάτων είναι η κυβέρνηση να προχωρήσει σε παραγγελίες επί των συστημάτων που έχουν παρουσιαστεί ως πρωτότυπα και τα συστήματα να εισέλθουν στη φάση της παραγωγής.
Κλείνοντας, οι κρατικές εταιρείες όπως τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) δεδομένων των μεγάλων αναγκών του Πυροβολικού του ΕΣ θα πρέπει έχοντας ως οδικό χάρτη τα σερβικά συστήματα να αναπτύξουν μεσοπρόθεσμα ανάλογες εγχώριες λύσεις.
Σε επίπεδο, ΕΣ και Εθνικής Φρουράς όλα τα συστήματα που παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν έχουν μεγάλο ενδιαφέρον και πλειάδα επιχειρησιακών εφαρμογών. Η επένδυση στο Πυροβολικό Μάχης συνδυαστικά με την αεράμυνα πρέπει να είναι μόνιμη, συνεχής και αδιάλειπτη δεδομένης της μεγάλης αξίας που διαδραματίζει σε όλα τα θέατρα επιχειρήσεων σε Έβρο, Αιγαίο και Κύπρο. Η περαιτέρω διεύρυνση και ανάπτυξη του Πυροβολικού Μάχης πρέπει να είναι διττή: τόσο σε σύγχρονα μέσα εκπομπής πυρών με τη χρήση των κατάλληλων πυρομαχικών μεγάλου βεληνεκούς όσο και σε βελτίωση των μέσων και δυνατοτήτων στοχοποίησης σε βάθος και με ακρίβεια.
