Όπως είναι ήδη γνωστό η Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) ενισχύθηκε πρόσφατα με τρία μεταχειρισμένα μη-επανδρωμένα αεροχήματα (UAV) Heron της ισραηλινής IAI (Israel Aerospace Industries), υπό καθεστώς ενοικίασης, για τρία χρόνια, έναντι € 39 εκατομμυρίων. Μάλιστα, στις 18 Ιουνίου, ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος επισκέφθηκε την 135 Σμηναρχία Μάχης (135 ΣΜ) στην Σκύρο όπου είχε την ευκαιρία να δει από κοντά τα νέα αποκτήματα της ΠΑ. Τα Heron μπορούν να πετούν για 45 ώρες συνεχώς, σε ύψος μεγαλύτερο των 35.000 ποδιών, ενώ μπορούν να ενσωματώσουν ποικιλία αισθητήρων. Με την ευκαιρία της διεθνούς έκθεσης «DEFEA», η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στις 13-15 Ιουνίου, ας γνωρίσουμε καλύτερα το νέο απόκτημα της ΠΑ, ιδιαίτερα σε σχέση με το κρίσιμο κομμάτι των επιχειρήσεων SIGINT (Signal Intelligence), έναν τομέα στον οποίο η IAI έχει μεγάλη εμπειρία.

Οι τελευταίες πολεμικές συγκρούσεις έχουν καταδείξει, πέρα πάσης αμφιβολίας, ότι ο σύγχρονος πόλεμος βασίζεται, ολοένα και περισσότερο, σε εξελιγμένους αισθητήρες και αλγόριθμους για την αποτελεσματική επιτήρηση του πεδίου μάχης. Καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα σημάτων, από το ορατό και το ηλεκτρομαγνητικό, έως το ακουστικό και το σεισμικό, οι αναλυτές πληροφοριών, οι διοικητές, αλλά και ο μαχητής στο έδαφος βασίζονται στην τεχνολογία αυτή για να κατανοήσουν και να έχουν επίγνωση του πεδίου μάχης, να κατανοήσουν τις εξελισσόμενες καταστάσεις και να αναλάβουν την ανάλογη δράση.

Τα UAV της οικογένειας Heron αποτελείται από το στρατηγικό Heron TP, τα Heron-1 και Heron Mk.2, κατηγορίας MALE (Medium-Altitude Long-Endurance), και το τακτικό T-Heron. Όλα επιτρέπουν στους χρήστες τους να χρησιμοποιούν διάφορα ωφέλιμα φορτία αισθητήρων έτσι ώστε να υποστηρίζουν τις εξελισσόμενες ανάγκες του πεδίου μάχης, από το τακτικό έως το στρατηγικό επίπεδο. Όλα τα Heron έχουν πολύ μεγάλο βαθμό ομοιοτυπίας και ο χρήστης τους μπορεί να επιλέξει διάφορους αισθητήρες, όπως ηλεκτροπτικές/υπέρυθρες κάμερες, ραντάρ, αλλά και συστήματα SIGINT. Η επιλογή των πολλαπλών αισθητήρων επιτρέπει στα Heron να αντιληφθεί τις στρατηγικές προθέσεις του αντιπάλου, πιθανών καλυμμένων απειλών, ακόμα και ευκαιριακών στόχων.

Σε γενικότερο πλαίσιο, κάθε στρατιωτική δραστηριότητα εκπέμπει της δική της ξεχωριστή υπογραφή, η οποία μπορεί να εντοπιστεί, από αισθητήρες, ραντάρ και συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Αυτή η δραστηριότητα συλλογής, γνωστή ως SIGINT, παρακολουθεί τα σήματα ραδιοσυχνοτήτων που εκπέμπονται από εχθρικά συστήματα. Τα συστήματα ELINT (Electronic Intelligence) παρακολουθούν τις εκπομπές που σχετίζονται με ραντάρ και οπλικά συστήματα, αξιολογώντας τον τρόπο λειτουργίας τους, μέσω της ανάλυσης συγκεκριμένων παραμέτρων του σήματος που εκπέμπουν. Τα συστήματα COMINT (Communication Intelligence) συλλέγουν πληροφορίες από ασυρμάτους, συστήματα ζεύξης δεδομένων, δορυφόρους και άλλα μέσα επικοινωνιών. Έτσι, μπορούν να προσδιορίσουν, ακόμη και πριν ξεκινήσει μια επιχείρηση, μεμονωμένες μονάδες ή οπλικά συστήματα ή και σχηματισμούς μάχης, επιτρέποντας την κατηγοριοποίηση και τελικά την απόδοση προτεραιότητας σε στόχους. Αυτή η σύνθετη εικόνα είναι απαραίτητη για την εμπλοκή ενός στόχου ακόμα και αν αυτός σταματήσει να εκπέμπει ίχνος.

Ένας πιθανός στόχος, όταν βρίσκεται σε αδράνεια μπορεί να παράγει ελάχιστο οπτικό ή ίχνος ραντάρ. Ωστόσο, όταν ενεργοποιηθεί, παράγει ένα συγκεκριμένο, σαφώς διακριτό, ηλεκτρομαγνητικό ίχνος που μπορεί να εντοπιστεί από συστήματα SIGINT. Για δεκαετίες η ηλεκτρονική επιτήρηση χρησιμοποιείται ως στρατηγικό πλεονέκτημα που επιτρέπει την έγκαιρη προειδοποίηση για τις προθέσεις του εχθρού. Τα μέσα ηλεκτρονικής επιτήρησης βρίσκονται σε μια πληθώρα μέσων, όπως είναι τα UAV, τα επανδρωμένα αεροσκάφη, τα πλοία, ακόμα και χερσαία οχήματα και εγκαταστάσεις. Η γενική τάση σήμερα είναι η αντικατάσταση των επανδρωμένων αεροσκαφών από UAV ή τουλάχιστον η σύμπραξη και η συμπληρωματική λειτουργία των δύο μέσων.

Όσο οι απειλές εξελίσσονται, τόσο εξελίσσονται και οι αισθητήρες που «κυνηγούν» αυτές τις απειλές. Τα ραντάρ και οι ασύρματοι ψηφιακής τεχνολογίας χρησιμοποιούν της τακτική της ταχείας αναπήδησης συχνοτήτων, χαμηλή ισχύ και κεραίες χαμηλής πιθανότητας παρεμβολής (LPI : Low probability of Intercept). Επίσης, η ψηφιακή μετάδοση μικρών εκπομπών είναι μια άλλη τακτική που βοηθά στην αποφυγή του εντοπισμού. Από την άλλη όμως, οι εξαιρετικά ταχείς ψηφιακοί δέκτες ευρείας ζώνης μπορούν να συλλέξουν ακόμη και πιο μικρά και αδύναμα σήματα. Παράλληλα, τα σύγχρονα συστήματα SIGINT μπορούν να σαρώσουν, να ανιχνεύσουν και να παρακολουθήσουν σήματα εκπεμπόμενα από ραντάρ τεχνολογίας LPI, σύγχρονους ασυρμάτους με δυνατότητα κρυπτογράφησης και λογισμικό ταχείας αναπήδησης συχνοτήτων και άλλα σύγχρονα μέσα επικοινωνιών, όπως τα κινητά τηλέφωνα και οι δορυφόροι.

Με τα συστήματα SIGINT να γίνονται όλο και πιο μικρά και ελαφρά, μπορούν ευκολότερα να ενσωματωθούν σε αεροσκάφη, επανδρωμένα και μη, επιτρέποντας της επιτήρηση σε μεγαλύτερες αποστάσεις, την κάλυψη ευρύτερων περιοχών με μεγαλύτερη ακρίβεια και την παραμονή στον αέρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα συλλέγοντας περισσότερες πληροφορίες. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας στα  ηλεκτρονικά, την τεχνολογία επεξεργασίας σημάτων και την ικανότητα κατασκευής μικροσυστημάτων, τα συστήματα SIGINT έχουν μειώσει τις απαιτήσεις τους, σε σχέση με το μέγεθος και την ισχύ, και πλέον παράγονται με μικρές διαστάσεις και όγκο άρα μπορούν να ενσωματωθούν σε μικρότερες πλατφόρμες. Επιπλέον, ενσωματώνουν ισχυρότερες δυνατότητες επεξεργασίας δεδομένων, με αποτέλεσμα να παράγουν έγκυρες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, μέσω της χρήσης Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανικής Μάθηση (AI/ML : Artificial Intelligence/Machine Learning), για την επεξεργασία, την αξιολόγηση και τελικά την παραγωγή πολύτιμων και ουσιαστικών πληροφοριών. Για την αντιμετώπιση των συστημάτων με δυνατότητα LPI, τα συστήματα SIGINT θα πρέπει να είναι σε θέση να καλύψουν ολόκληρο το φάσμα των συχνοτήτων και να παράγουν ισχυρούς και προηγμένους αλγόριθμους, έτσι ώστε να εστιάζουν στα πιο σημαντικά και ουσιαστικά σήματα.

Αυτοί οι μικρότεροι, αλλά προηγμένοι αισθητήρες έχουν μετατραπεί από στρατηγικό πλεονέκτημα σε τακτικό εργαλείο, καθώς πλέον τα συστήματα SIGINT μπορούν να υποστηρίζουν επιχειρήσεις και σε τακτικό επίπεδο. Τα συστήματα SIGINT χρησιμοποιούνται ως εργαλείο παθητικής συλλογής πληροφοριών και βοηθούν τα μέγιστα στην ανίχνευση των στόχων και την παρεμβολής τους.

Αυτές οι ουσιαστικές δυνατότητες μπορούν πλέον να ενσωματωθούν σε διάφορους τύπους UAV, μαζί με ηλεκτροπτικούς/υπέρυθρους αισθητήρες και ραντάρ, για αποστολές μεγάλης διάρκειας και με ικανότητα παραγωγής εικόνας με βάση τις πληροφορίες που συλλέγουν όλοι αυτοί οι αισθητήρες συνδυαστικά. Σε συνδυασμό με την ενσωματωμένη ικανότητα επεξεργασία και τη διάθεση συστήματος ζεύξης δεδομένων τα UAV, όπως το Heron, μπορούν να λειτουργήσουν και σε χαμηλό υψόμετρο, προκειμένου να παράγουν μια πιο λεπτομερή απεικόνιση πιθανών στόχων. Τα συστήματα SIGINT παρέχουν την ευρύτερη δυνατή προβολή του θεάτρου επιχειρήσεων, ενώ οι ηλεκτροπτικοί/υπέρυθροι αισθητήρες και τα ραντάρ ερευνούν για στόχους και επιβεβαιώνουν την ταυτότητα τους. Οι δυνατότητες αυτές είναι απολύτως απαραίτητες για να υποστηρίξουν επιχειρήσεις σε πεδίο με έντονη εχθρική δραστηριότητα ή στη διάρκεια πιθανής εχθρικής προσπάθειας άρνησης πρόσβαση περιοχής για τις φίλιες δυνάμεις ή κατά την άσκηση ασύμμετρου πολέμου, όπου οι εχθρικές δυνάμεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά σε μικρό χρονικό διάστημα και ξαφνικά.

Το Heron έχει σχεδιαστεί για τέτοιες αποστολές, καθώς έχει την ικανότητα βέλτιστης διαμόρφωσης-επιλογής αισθητήρων. Το Heron, με ικανότητα συνεχόμενης πτήσης 45 ωρών, μπορεί να επιχειρεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και να εκτελεί διάφορες αποστολές με πολυεπίπεδη κάλυψη του πεδίου μάχης, με διαφορετικούς αισθητήρες. Μπορεί να εκτελέσει ηλεκτρονική επιτήρηση, σε περιοχές εντός και εκτός συνόρων, από απόσταση και για μεγάλο χρονικό διάστημα ή αποστολές πάνω από περιοχές με έντονο ενδιαφέρον, όπως περιοχές με πιθανές ισχυρές αμυντικές θέσεις, όπου και «καταγράφουν» την περιοχή ενδιαφέροντος. Αυτοί οι αισθητήρες υποστηρίζονται και από την ικανότητα επεξεργασίας δεδομένων και σύνθεσης πληροφοριών, μέσω τεχνικών AI/ML, ώστε να επεξεργάζονται αυτόματα έναν τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών και να παράγουν ουσιαστικές και έγκυρες πληροφορίες για τους φίλιους διοικητές και τους επιτελείς.

Η ενσωμάτωση πολλαπλών αισθητήρων σε μικρά UAV, όπως για παράδειγμα το T-Heron, προσθέτει μια νέα διάσταση στις τακτικές επιχειρήσεις, με UAV που λειτουργούν με συστήματα ενεργητικής ή παθητικής παρακολούθησης. Σ’ αυτές τις αποστολές μπορούν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν συστήματα COMINT, για τον εντοπισμό και την καταγραφή-επίγνωση της επικοινωνιακής δραστηριότητας σε μια περιοχή. Μικρά τακτικά UAV, με τέτοια συστήματα, μπορούν να λειτουργήσουν ως οργανικό στοιχείο των χερσαίων δυνάμεων.

Ένα UAV εξοπλισμένο μόνο με ηλεκτροπτικό/υπέρυθρο αισθητήρα και ραντάρ καλύπτει μια σχετικά μικρή περιοχή, αλλά με σύστημα SIGINT το πεδίο κάλυψης πολλαπλασιάζεται σε εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Παρακολουθώντας συνεχώς το πεδίο μάχης, σε όλες τις ραδιοσυχνότητες, τα συστήματα SIGINT εντοπίζουν κάθε αλλαγή που μπορεί να υποδηλώνει την εμφάνιση μιας νέας απειλής, ακόμη και σε περιοχές που μπορεί να φαίνονται «αθώες». Με τον γεωγραφικό εντοπισμό ενός τέτοιου σήματος, οι άλλοι αισθητήρες του UAV θα μπορούν να εστιάσουν και να ανιχνεύσουν την περιοχή για πιθανές απειλές-στόχους, όπως ένα καμουφλαρισμένο όχημα, μια ομάδα ανθρώπων, μια εγκατάσταση ή μια κίνηση φάλαγγας.

Ενώ η πλειοψηφία των δεδομένων διαβιβάζονται στο επίγειο κέντρο, η ικανότητα επεξεργασία από το ίδιο UAV, παράλληλα με την επεξεργασία στο επίγειο κέντρο, επιτρέπουν την αυτόματη επεξεργασία των δεδομένων και των πληροφοριών και την παραγωγή αξιόπιστων πληροφοριών. Η πρόκτηση στόχων αποκλειστικά από συστήματα COMINT βασίζεται στην ανάλυση των χαρακτηριστικών ενός σήματος μιας συγκεκριμένης συσκευής, όπως τα ραντάρ, τα συστήματα ζεύξης δεδομένων ή άλλα μέσα επικοινωνιών, διοίκησης και ελέγχου, τα οποία εκπέμπουν σήματα με μοναδικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με συγκεκριμένες φάσεις των επιχειρήσεων.

Τα εξαιρετικά ευαίσθητα συστήματα συλλογής πληροφοριών, τα οποία λειτουργούν από μεγάλο υψόμετρο, παράγουν τεράστιο όγκο πληροφοριών ο οποίος υπερβαίνει την ικανότητα του ανθρώπου να τον επεξεργαστεί και να εστιάσει στις πιο σημαντικές πληροφορίες. Οι προηγμένοι αλγόριθμοι μπορούν να εκτελούν τέτοιες αυτόματες διαδικασίες, να μαθαίνουν συνεχώς, να εντοπίζουν συμπεριφορές ρουτίνας και να αξιολογούν πολλούς πιθανούς στόχους. Αυτοί οι αλγόριθμοι θα επισημάνουν αριθμό στόχων, οι οποίοι έχουν μια άγνωστη, παράτυπη ή ύποπτη συμπεριφορά ή η δράση τους αλλάζει τις υφιστάμενες επιχειρησιακές παραμέτρους, δηλαδή υποδηλώνουν μια ύποπτη δραστηριότητα. Έτσι, οι φίλιες δυνάμεις θα μπορούν να αξιοποιήσουν τέτοιες διαδικασίες για τον εντοπισμό πιθανών στόχων, μέσω της εφαρμογής συγκεκριμένων κανόνων και διαδικασιών εντοπισμού και αναγνώρισης ύποπτων συμπεριφορών που παραπέμπουν με στόχους.

Με μεγάλη ικανότητα μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου, με επαρκή ενέργεια και υπολογιστική ισχύ, που υποστηρίζει τις ανάγκες των συστημάτων SIGINT, τα Heron είναι μια ιδανική πλατφόρμα SIGINT, προσφέροντας τα πλεονεκτήματα της πτήσης σε μεγάλο ύψος, με μεγάλη ταχύτητα και για πολύ ώρα. Τα UAV επιπέδου Heron προσφέρουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα, σε σχέση με τις μικρότερες πλατφόρμες, ως προς την ικανότητα τους να υποστηρίζουν πολλαπλές αποστολές συλλογής πληροφοριών. Επιπλέον, η ταυτόχρονη λειτουργία πολλαπλών αισθητήρων, ενσωματωμένων σε μία πλατφόρμα, εισαγάγει νέες αρχές στην τακτική χρήσης των συστημάτων SIGINT, για παράδειγμα, μέσω του συστήματος διοίκησης και ελέγχου MOIC της IAI, το οποίο υποστηρίζει τις επιχειρήσεις, μέσω της ικανότητας του να λαμβάνει, να επεξεργάζεται και να διαβιβάζει πληροφορίες από και προς τα ανώτερα κλιμάκια διοίκησης.