Από το 1946 και ύστερα, το Ισραηλινό Κράτος διαμορφώνει συνεχώς ένα ευπροσάρμοστο πλαίσιο δράσης στην εξωτερική πολιτική, δια του στρατού και της διπλωματίας, με σκοπό την εξασφάλιση της ύπαρξης του Ισραηλινού έθνους, ανεξαρτήτως διεθνών μεταβολών και ανακατατάξεων της ισχύος. Ένα από τα διδάγματα που θεμελίωσαν την Ισραηλινή αμυντική σκέψη ήρθε μετά τους Αραβοϊσραηλινούς πολέμους, όπου ιδέα της αξιόπιστης και ταχυκίνητης αεράμυνας έναντι πάσης φύσεως απειλής, φάνηκε να προσδίδει σημαντικά επιχειρησιακά πλεονεκτήματα στις μονάδες ελιγμού του Ισραηλινού Στρατού.
Η γενικότερη αντίληψη περί της αξιόπιστης αποτροπής, σε γεωγραφικό περιβάλλον όπου η απειλή βρίσκεται ακριβώς δίπλα στα προστατευόμενα σύνορα, στηρίζεται στην δημιουργία ενός δικτυοκεντρικού πλέγματος αεράμυνας, όπου φθηνοί αισθητήρες διασκορπισμένοι στον χώρο ανιχνεύουν τις απειλές, ταυτοποιούν το είδος τους και μεταφέρουν τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων, με σκοπό να αποφασιστεί ο τρόπος εξουδετέρωσης της απειλής. Ισραηλινά Συστήματα σαν την οικογένεια SPYDER είναι ικανά να καλύψουν με σχετική αυτονομία ένα μεγάλο μέρος των διαδικασιών που χρειάζεται το Ισραηλινός Στρατός για να θωρακίσει ένα μέρος των συνόρων του.
Συστήματα αεράμυνας SPYDER
Η οικογένεια συστημάτων ταχείας αεράμυνας μικρού, μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, εν ονόματι SPYDER (Surface-to-air PYthon and DERby) αποτελείται από τα SPYDER-SR, SPYDER-ER, SPYDER-MR και SPYDER-LR που κατασκευάστηκαν από τις εταιρείες Rafael Advanced Defense Systems και Israel Aerospace Industries (IAI) για τις ανάγκες του Ισραηλινούς Στρατού, εντασσόμενα σε ένα ευρύτερο πλέγμα δικτυοκεντρικής αεράμυνας που συμπεριλαμβάνει το David Sling, το Arrow και το Iron Dome.
Σύμφωνα με την κατασκευάστρια, μία συστοιχία αποτελείται από ένα τροχοφόρο όχημα Διοίκησης-Ελέγχου (CCU), ένα ραντάρ πολλαπλών αποστολών και τρεις έως έξι εκτοξευτές πυραύλων εδάφους-αέρος Python-5 και Derby. To βλήμα Python στην αρχική του διαμόρφωση είχε κατασκευαστεί από την εταιρεία RAFAEL για κρούσεις αέρος-αέρος. Στο μέλλον, η εταιρεία σε συνεργασία με την IAI διαμόρφωσαν μία χερσαία εκτοξευόμενη έκδοση που επιτυγχάνει βεληνεκή από 20 μέχρι και 80 χιλιόμετρα.
Tα συστήματα SPYDER είναι ικανά να λειτουργήσουν είτε στάσιμα είτε εν κινήσει καθώς μέσω της κατάλληλης διαμόρφωσης μπορούν να λειτουργήσουν με πλήρη αυτονομία αναχαιτίζοντας εναέριους στόχους από τα 2 μέχρι τα 80 χιλιόμετρα. Είναι ιδανικά για την αναγνώριση-καταστροφή μη επανδρωμένων αεροχημάτων, ελικοπτέρων, μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-16 και πυραύλων cruise.
SPYDER-SR
To σύστημα ταχείας αεράμυνας μικρού βεληνεκούς SPYDER-Short-Range διαθέτει 4 πυροσωλήνες εκτόξευσης πυραύλων (υπό γωνία) Python-5 (εφοδιασμένος με ερευνητή υπερύθρων διπλού κύματος) και Derby (με ενσωματωμένο ενεργό ραντάρ καθοδήγησης), έχοντας ικανότητα εμπλοκής 360 °. Το σύστημα διεξάγει την διαδικασία αναγνώρισης-κρούσης σε λιγότερο από πέντε δευτερόλεπτα μετά τον εντοπισμό του εχθρικού στόχου.
H μέγιστη εμβέλεια των πυραύλων στην Short-Range έκδοση είναι τα 20 χιλιόμετρα και το μέγιστο ύψος τα 9 χιλιόμετρα. Το κέντρο Διοίκησης-Ελέγχου του SPYDER-Short-Range βρίσκεται στο ίδιο όχημα με ενσωματωμένο ραντάρ Elta EL / M-2106 ATAR, το οποίο είναι ικανό να εντοπίζει έως και 500 στόχους ταυτόχρονα, παρακολουθώντας την πορεία των 100 εξ αυτών.
Περιλαμβάνει προηγμένα αντίμετρα ηλεκτρονικού πολέμου (ECCM) για λειτουργία σε πυκνά και κορεσμένα ηλεκτρομαγνητικά πεδία μάχης. Παρ’ αυτά το ραντάρ είναι ικανό να χρησιμοποιηθεί και σε σταθερή έκδοση, διαχωρισμένο από το όχημα C2 και να ενταχθεί εντός ενός ήδη υπάρχοντος δικτυοκεντρικού πλέγματος αεράμυνας. Μπορεί να εντοπίσει εχθρικά μαχητικά αεροσκάφη στα 70-110 χιλιόμετρα, ελικόπτερα με χαμηλό προφίλ πτήσης στα 40 χιλιόμετρα και UAV-Drone στα 40-60 χιλιόμετρα.
SPYDER-ER
To σύστημα ταχείας αεράμυνας ενισχυμένου βεληνεκούς SPYDER-Extended-Range διαθέτει 4 πυροσωλήνες εκτόξευσης πυραύλων Python-5 και Derby-ΕR, έχοντας ικανότητα εμπλοκής 360 °, με μέγιστη εμβέλεια τα 40 χιλιόμετρα και μέγιστο ύψος τα 12 χιλιόμετρα. Όπως και το SPYDER-SR βρίσκεται πάνω σε τροχοφόρο όχημα 6×6 με ενσωματωμένο ραντάρ Elta EL / M-2106 ATAR όπως προαναλήθηκε παραπάνω.
Η Extended-Range έκδοση διαφοροποιείται στο κομμάτι του μέγιστου βεληνεκούς εμπλοκής του πυραύλου καθώς και τα δύο βλήματα χρησιμοποιούν ενισχυμένο κινητήρα για μεγαλύτερη εμβέλεια βολής. Τα συστήματα SPYDER-SR και SPYDER-ER μπορούν να εκτοξεύσουν πυραύλους με δύο τρόπους λειτουργίας, μέσω κλειδώματος στόχου πριν από την εκτόξευση (LOBL) και κλειδώματος στόχου μετά την εκτόξευση (LOAL).
Η λειτουργία LOBL προϋποθέτει ότι ο πύραυλος έχει ήδη λάβει δεδομένα περί της εικόνας της απειλής, μέσω μίας ψηφιακής ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης απειλών. Η σύμφωνα με την ELTA Systems η εικόνα της απειλής μπορεί να σταλεί στην πυραυλική ψηφιακή βιβλιοθήκη μέσω των ραντάρ EL / M-2106 ATAR και ELM-2084 .
SPYDER-MR
To σύστημα ταχείας αεράμυνας μεσαίου βεληνεκούς SPYDER-Medium-Range διαθέτει 8 πυροσωλήνες εκτόξευσης πυραύλων Python-5-MR και Derby-MR έχοντας ως μέγιστη εμβέλεια τα 60 χιλιόμετρα και μέγιστο ύψος τα 16 χιλιόμετρα. Το όχημα Διοίκησης-Ελέγχου βρίσκεται σε τροχοφόρο όχημα 6×6 ή 8×8, συνοδευόμενο από το ραντάρ Elta MF_STAR (ELM-2248) τρισδιάστατης εναέριας κάλυψης το οποίο παρέχει υψηλής ποιότητας εικόνα της κατάστασης μάχης.
Διαθέτει κάλυψη αζιμούθιου 360°, εντοπίζει απειλές στα 450 χιλιόμετρα, παρακολουθεί και αξιολογεί τις εχθρικές εναέριες μονάδες, απλοποιώντας αισθητά το κομμάτι λήψης αποφάσεων των κέντρων Διοίκησης-Ελέγχου. Η κεραία που χρησιμοποιεί το Elta MF_STAR περιλαμβάνει 4 επεκτάσιμες όψεις ενεργών συστοιχιών που λειτουργούν σε συχνότητα S-Band. Αυτές οι 4 όψεις μπορούν να εγκατασταθούν σε διάφορες διαμορφώσεις και σε διαφορετικά μεγέθη.
Είναι ικανό για ενεργή ή ημι-ενεργή υποστήριξη πλοήγησης φίλιων πυραύλων, κατευθύνοντάς τους προς τον στόχο. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια (ΙΑΙ),το ραντάρ τοποθετείται και σε ναυτικές πλατφόρμες του Ισραηλινού Ναυτικού, εμφανίζοντας ως κύριο πλεονέκτημά του τα μέτρα προστασίας έναντι ηλεκτρονικού πολέμου.
SPYDER-LR
Το σύστημα ταχείας αεράμυνας SPYDER-Long-Range διαθέτει επίσης 8 πυροσωλήνες βλημάτων Derby-I και Python-5-LR, έχοντας ως μέγιστη εμβέλεια τα 80 χιλιόμετρα και μέγιστο ύψος τα 20 χιλιόμετρα. Η δομή του συστήματος αποτελείται από ένα όχημα 6×6 ή 8×8 Διοίκησης-Ελέγχου και ένα όχημα το οποίο φέρει το ραντάρ ELM-2084 τεχνολογίας AESA ικανό να διεξάγει αποστολές Αεράμυνας (AD) και Artillery Weapon Location (AWL).
Στη λειτουργία ΑD, το ραντάρ ανιχνεύει και ταξινομεί όλους τους τύπους εναέριων στόχων και δημιουργεί την εικόνα μάχης στο Κέντρο Διοίκησης-Ελέγχου (Air Situation Picture ASP). Η λειτουργία WLR ανιχνεύει εισερχόμενα βλήματα πυροβολικού και πυραύλους, ενημερώνοντας για την γεωγραφική τοποθεσία των εχθρικών μονάδων.
Επιπλέον, μέσω της δυνατότητας Ελέγχου-Πυρός (Fire Control Radar FCR) είναι ικανό να λειτουργήσει συνεργατικά με τους εκτοξευτές των πυραύλων Derby-I και Python-5-LR παρέχοντας δεδομένα στοχοποίησης στα συστήματα πλοήγησής τους, επιτρέποντας έτσι την προαναφερθείσα ικανότητα κρούσης LOBL.
Επίσης το ELM 2084 λειτουργεί με S-Band ανιχνεύοντας έως και 1.100 διαφορετικούς στόχους ταυτόχρονα με μέγιστο εύρος 470 χιλιόμετρα, ενώ παράλληλα είναι ικανό να διεξάγει λειτουργία Εύρεσης Τοποθεσίας Πυροβολικού ΑWL για 200 εξ’ αυτών. Στο Ισραηλινό στράτευμα αυτήν την στιγμή, το προαναφερθέν ραντάρ λειτουργεί σε συνδυασμό με πάνω από 12 εκτοξευτές Iron Dome, προστατεύοντας αστικά κατοικημένα συμπλέγματα.
David’s Sling
To Ισραηλινό σύστημα αεράμυνας David’s Sling εντάχθηκε σε υπηρεσία το 2017 για τον Ισραηλινό Στρατό. Κατασκευάστηκε από την ισραηλινή εταιρεία RAFAEL και την αμερικανική Raytheon με σκοπό να ενταχθεί στο ισραηλινό δίκτυο αεράμυνας, ανάμεσα στα συστήματα Arrow και Iron Dome. Ο σκοπός κατασκευής του ήταν η αναχαίτηση Βαλλιστικών Πυραύλων Μικρού Βεληνεκούς SRBM και μεγάλου διαμετρήματος ρουκετών που εκτοξεύονταν από τον Λίβανο και την Λωρίδα της Γάζας.
Το David’s Sling χρησιμοποιεί ένα Κέντρο Διοίκησης-Ελέγχου, σε συνδυασμό με το προαναφερθέν ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης ELM-2084, όντας παράλληλα ικανό να επεξεργαστεί δεδομένα στοχοποίησης και εναέριας κατάστασης από διάφορους αισθητήρες που συμμετέχουν στην πολεμική διαδικασία.
Η φιλοσοφία κατασκευής του, προϋποθέτει την δημιουργία ενός αντιβαλλιστικού/αντιπυραυλικού πλέγματος αεράμυνας, το οποίο θα χρησιμοποιεί βλήματα αναχαίτισης που θα κοστίζουν το 1/10 του βλήματος που χρησιμοποιεί το Arrow. Κατά συνέπεια, η Raytheon σε συνεργασία με την IAI και την RAFAEL διαμόρφωσαν-κατασκεύασαν το πρωτότυπο για τα διεθνή δεδομένα βλήμα Stunner.
Ο πύραυλος εδάφους-αέρος Stunner φημολογείται πως είναι ο πιο ευέλικτος πύραυλος του πλανήτη (ιδιαίτερα στην τερματική φάση καθοδήγησης δεδομένης απουσίας πολεμικής κεφαλής), χρησιμοποιεί δεδομένα στοχοποίησης από το χερσαίο ραντάρ ELM-2084 στην αρχική φάση της πορείας του, ενώ στην τελική φάση κατευθύνεται μέσω ερευνητή υπερύθερων διπλού κύματος (ίδιος ερευνητής με του Python-5).
To βεληνεκές κρούσης του πύραυλου Stunner βρίσκεται μεταξύ 7 και 300 χιλιομέτρων ενώ το βλήμα μπορεί να εκτοξευθεί είτε με πολεμική κεφαλή, είτε χωρίς. Στην διαμόρφωση χωρίς πολεμική κεφαλή, ο πύραυλος έχει σχεδιαστεί για να αναχαιτίζει τους Ιρανικούς πυραύλους των Zelzal-2, Fajr-2 και Fajr-3, οι οποίοι σύμφωνα με ανοιχτές πηγές, διαθέτουν ιδιαίτερα υψηλή ευελιξία στο τελικό στάδιο πλεύσης τους προς τον στόχο.
Απαραίτητο στοιχείο για την τελική αναχαίτιση βλήματος υψηλής ευελιξίας είναι η καταστροφή του εχθρικού πυραύλου δια της επαφής με τον Stunner και όχι η ενεργοποίηση της πολεμικής κεφαλής του όταν έρθει σε κοντινό σημείο με το εισερχόμενο βλήμα. Συστήματα όπως οι Hawk-23 και οι Patriot PAC-3 (κυρίως λόγω κόστους βλήματος) κρίθηκαν ασύμφορα από τον Ισραηλινό Στρατό, ο οποίος προσπάθησε να κατασκευάσει το βλήμα Stunner έτσι ώστε να έχει ως αρχική τιμή τα 1.000.000$ (σήμερα έχει φτάσει περίπου στα 500.000$) έναντι των Patriot των οποίων το κόστος αναχαίτησης ανέρχεται στα 3.000.000$.
Κύριο χαρακτηριστικό της αεράμυνας και συγκεκριμένα των αντιαεροπορικών συστημάτων είναι η πολυστρωμάτωση, η αλληλοεπικάλυψη και η διασύνδεση (διαλειτουργικότητα) μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων συστημάτων. Για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις το σύστημα Spyder δύναται να αποτελέσει δυνητική εξοπλιστική επιλογή στα πλαίσια ενός προγράμματος αντικατάστασης των HAWK του Ελληνικού Στρατού.
