Παρά τις διθυραμβικές ανακοινώσεις από τη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) με στόχο τη ναυπήγηση της νέας γενιάς των αμερικανικών φρεγατών, η χθεσινή ομιλία του Αρχηγού ΓΕΝ στα πλαίσια του εορτασμού του Αγίου Νικολάου, επανάφερε το ζήτημα στη πραγματική του βάση. Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε στην ομιλία του: «εξετάζεται η συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα των Φ/Γ τύπου Constellation». Ο Αρχηγός ΓΕΝ γνωρίζει πολύ καλά τις προκλήσεις που υπάρχουν για το παρόν πρόγραμμα δεδομένου ότι αποτελεί επιλογή ανανέωσης του Στόλου για την επόμενη δεκαετία και όχι για τη τρέχουσα. Για την αμερικανική κλάση φρεγατών Constellation υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις από το αρχικό χρονοδιάγραμμα, υπερβάσεις κόστους ενώ ουδείς γνωρίζει (κατά τη παρούσα χρονική φάση) το ακριβές κόστος μονάδας. Παράλληλα, το Πολεμικό Ναυτικό δεν γνωρίζει τι συστήματα (οπλικά και ηλεκτρονικά) αποδεσμεύονται για τη χώρα μας ενώ η ναυπήγηση του στην Ελλάδα (με τις παρούσες συνθήκες) κρίνεται ως ιδιαίτερα δυσχερής. Η απόκτηση της νέας γενιάς των αμερικανικών φρεγατών επανήλθε στο προσκήνιο τον Ιανουάριο του 2024 όταν δημοσιεύτηκε η περιβόητη λίστα «Μπλίνκεν», του Αμερικανικού Υπουργού Εξωτερικών. Η αναφορά στις αμερικανικές φρεγάτες Constellation έγινε στα πλαίσια της δημιουργίας ενός πολιτικού αφηγήματος προκειμένου να μετατοπίσει το «βάρος» από τη χείριστη και κατάπτυστη επιλογή των μεταχειρισμένων LCS που ανέφερε η λίστα «Μπλίνκεν». Ταυτοχρόνως, με την αναφορά στο πρόγραμμα των Constellation, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας απέφευγε (και αποφεύγει) να πάρει θέση για το πρόγραμμα των κορβετών, το οποίο φαίνεται πως έχει παραπεμφθεί στις καλένδες μολονότι η ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού επιδιώκει την υλοποίηση του. Ποια είναι όμως τα πραγματικά δεδομένα για τις αμερικανικές φρεγάτες Constellation; Τα έχουμε γράψει πολλές αλλά θα τα υπενθυμίσουμε προς τη πολιτική ηγεσία. Καλό θα ήταν η παρακάτω ανάλυση να διαβαστεί από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας και τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
Οι «Constellation» βασίζονται στις ευρωπαϊκές φρεγάτες FREMM και το συμβόλαιο για το πρώτο πλοίο υπογράφηκε το 2020 από την Fincantieri Marinette Marine, όπου και ναυπηγούνται τα πλοία. Η επιλογή της Fincantieri Marinette Marine άφησε εκτός προγράμματος μεγάλα αμερικανικά ναυπηγεία, όπως τα Austal USA, τα BIW (General Dynamics Bath Iron Works και τα Huntington Ingalls Industries. Το αρχικό συμβόλαιο αφορά στη ναυπήγηση 10 πλοίων, έναντι σχεδίων για ναυπήγηση 20 ή και περισσότερων πλοίων. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ελεγκτικού Γραφείο της Αμερικανικής Κυβέρνησης (GAO: US Government Accountability Office), του περασμένου Μαΐου, το πρόγραμμα των «Constellation» του Αμερικανικού Ναυτικού βρίσκεται σε στασιμότητα, εν μέσω συνεχών καθυστερήσεων. Όπως αναφέρει η έκθεση, η απόφαση να ξεκινήσει η ναυπήγηση πριν να ολοκληρωθεί η σχεδίαση των πλοίων ήταν «ασυνεπής με τις κορυφαίες πρακτικές σχεδιασμού πλοίων και έθεσε σε κίνδυνο αυτή την προσέγγιση». Αυτή η προσέγγιση έχει οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και σε καθυστερήσεις στη ναυπήγηση, με αποτέλεσμα το Αμερικανικό Ναυτικό να παραδεχθεί ότι το αρχικό χρονοδιάγραμμα παράδοσης του πρώτου πλοίου, τον Απρίλιο του 2026, δεν είναι υλοποιήσιμο και ότι η πιθανότερη ημερομηνία παράδοσης είναι ο Απρίλιο του 2029, δηλαδή τριετή καθυστέρηση.
Στις 18 Αυγούστου, στην ιστοσελίδα «The National Interest», δημοσιεύτηκε το άρθρο με τίτλο «The Navy’s Constellation-Class Frigate Problem Has No Easy Fix» (δείτε ΕΔΩ). Συντάκτης του άρθρου είναι ο James Holmes, ενώ το άρθρο καταγράφει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Αμερικανικό Ναυτικό, με τις υπό ναυπήγηση φρεγάτες κλάσης «Constellation». Το άρθρο έχει ενδιαφέρον και για την Ελλάδα, δεδομένης του ενδιαφέροντος για απόκτηση πλοίων της κλάσης. Η μετάφραση έγινε από τη συντακτική ομάδα του «DefenceReview.gr». Κεντρικό σημείο του άρθρου είναι το ακόλουθο: Ας εξετάσουμε τις “Constellation” με τη βοήθεια σκληροπυρηνικών αναλυτών της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου (CRS : Congressional Research Service) και του Ελεγκτικού Γραφείου της Κυβέρνησης (GAO : Government Accountability Office). Πρώτον, αξίζει να επισημάνουμε ότι αυτή δεν πρόκειται για μια μικρή φρεγάτα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε, οι “Constellation” θα έχουν εκτόπισμα τουλάχιστον 78% περισσότερο από τις φρεγάτες “Oliver Hazard Perry” (FFG-7). Οι “Constellation” θα έχουν εκτόπισμα 7.291 τόνους με πλήρη φόρτο, σε σύγκριση με τους 4.100 τόνους των FFG-7. Επιπλέον, το εκτόπισμα των “Constellation” είναι ίσο με το 75% του εκτοπίσματος ενός αντιτορπιλικού Arleigh Burke Flight IIA, που είναι 9.648 τόνοι. Τα στοιχεία για το τελικό εκτόπισμα των “Constellation” παραμένουν ασαφή επειδή ο σχεδιασμός του πρώτου πλοίου δεν έχει ολοκληρωθεί. Η GAO αναφέρει ήδη “απρογραμμάτιστη αύξηση εκτοπίσματος” άνω του 10%.
Σε άλλο άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα «National Security Journal», με τον τίτλο «Constellation-Class Frigate: The U.S. Navy’s Next Self-Created Disaster?» (δείτε ΕΔΩ) αναφέρονται τα εξής δεδομένα: Η ναυπήγηση της πρώτης “Constellation” ξεκίνησε το 2022, με την τοποθέτηση της τρόπιδα να πραγματοποιείται τον Απρίλιο του 2024. Το πρώτο πλοίο της κλάσης έπρεπε να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2026, αλλά αυτό έχει αναβληθεί για το 2029. Τα πρώτα πλοία έχουν τα ονόματα των “έξι φρεγατών” που κατασκεύασε το Αμερικανικό Ναυτικό στα τέλη του 18ου αιώνα. Αυτή τη στιγμή ο σχεδιασμός είναι για τη ναυπήγηση 20 πλοίων, αλλά εάν η κλάση είναι επιτυχής το Ναυτικό θα παραγγείλει περισσότερες μονάδες. Τώρα όμως εμφανίζονται προβλήματα. Η ταυτόχρονη κατασκευή σημαίνει ότι τα πλοία ναυπηγούνται ενώ ακόμα σχεδιάζονται, μια διαδικασία που πάντα δημιουργεί προβλήματα και καθυστερήσεις. Η προσαρμογή των FREMM στις ανάγκες του Αμερικανικού Ναυτικού αύξησαν το μέγεθος και το βάρος τους. Η αύξηση βάρους μπορεί να μειώσει την ταχύτητα των πλοίων κάτω από τους 25 κόμβους (καθιστώντας δύσκολο για τα πλοία να συμβαδίσουν με τα αεροπλανοφόρα και τα “Arleigh Burke”). Επίσης, μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολη την αναβάθμιση τους στο μέλλον. Ίσως το πιο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι τα ναυπηγεία Marinette αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα με τη διατήρηση του εργατικού τους δυναμικού, μια κατάσταση που αναμφίβολα επιδεινώθηκε από την πανδημία. Αυτά τα προβλήματα έχουν ήδη αυξήσει το κόστος του πλοίου, από τα $ 800 εκατομμύρια στα $ 1,3 δισεκατομμύρια, και επιβάρυναν το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του προγράμματος κατά περίπου 36 μήνες, δημιουργώντας έτσι ένα κενό στις δυνατότητες του Αμερικανικού Ναυτικού, οι οποίες επιδεινώθηκαν και από την απόσυρση των καταδρομικών κλάσης “Ticonderoga”.
Στις 29 Μαΐου δημοσιεύτηκε από την αμερικανικύ κυβέρνηση και το αρμόδιο γραφείο ελέγχων του GAO η ακόλουθη έκθεση η οποία αναφέρει τα εξής δεδομένα: Το Αμερικανικό Ναυτικό προβλέπει ότι το πλοίο θα παραδοθεί με τρία χρόνια καθυστέρηση», αναφέρει η έκθεση. Το Αμερικανικό Ναυτικό θέλει 20 «Constellation», με προϋπολογισμένο κόστος $ 22 δισεκατομμύρια. Για να μειωθεί το ρίσκο, το Αμερικανικό Ναυτικό και τα ναυπηγεία Fincantieri Marinette Marine τροποποίησαν τη σχεδίαση FREMM, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Αμερικανικού Ναυτικού. Ωστόσο, όπως αναφέρει η έκθεση, η απόφαση να ξεκινήσει η ναυπήγηση πριν να ολοκληρωθεί η σχεδίαση των πλοίων ήταν «ασυνεπής με τις κορυφαίες πρακτικές σχεδιασμού πλοίων και έθεσε σε κίνδυνο αυτή την προσέγγιση». Αυτή η προσέγγιση έχει οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και σε καθυστερήσεις στη ναυπήγηση, με αποτέλεσμα το Αμερικανικό Ναυτικό να παραδεχθεί ότι το αρχικό χρονοδιάγραμμα παράδοσης του πρώτου πλοίου, τον Απρίλιο του 2026, δεν είναι υλοποιήσιμο και ότι η πιθανότερη ημερομηνία παράδοσης είναι ο Απρίλιο του 2029, δηλαδή τριετή καθυστέρηση. Δεδομένου ότι η ναυπήγηση του πλοίου ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2022, το πρώτο πλοίο θα παραδοθεί επτά χρόνια μετά.
Το κόστος του αρχικού πλοίου της κλάσης ανέρχεται στα 1,28 δις δολάρια από τα οποία τα 795 εκατομμύρια δολάρια ήταν το κόστος κατασκευής και τα υπόλοιπα ηλεκτρονικός εξοπλισμός. Το μέσο κόστος ναυπήγησης όπως αρχικά είχε υπολογιστεί για τα πρώτα δέκα πλοία των κλειστού συμβολαίου ναυπήγησης ήταν στα 1,0-1,1 δις δολάρια, και με μέσο κόστος για το σύνολο των 20 πλοίων στα 1,07 δις δολάρια ανά πλοίο. Σήμερα και ύστερα από τα επικαιροποιημένα στοιχεία που δόθηκαν από το γραφείο οικονομικών του Κογκρέσου, γνωστό και ως Congressional Budget Office (CBO) και το USN υπολογίζεται ότι θα υπάρξει μια αύξηση του κόστους ναυπήγησης από το τρίτο πλοίο και μετά που θα κυμαίνεται μεταξύ 17-56% σε πραγματικές τιμές σε σύγκριση με την αρχική εκτίμηση του ναυτικού που θα προκαλέσει μια μεσοσταθμική αύξηση της τάξης του 40% για το κόστος ναυπήγησης για τα πρώτα δέκα πλοία και 10-20% για το σύνολο των 20 πλοίων σε βάθος 30ετίας. Ήδη οι αρχικές προβλέψεις για ένα κόστος ναυπήγησης κάτω των 800 εκατ. δολαρίων έχουν βγει κατά πολύ εκτός με το μέσο κόστος σήμερα στα 1,2 δις δολάρια που αναμένεται λόγω και της αύξησης των πρώτων υλών να αυξηθεί στα 1,4 δις δολάρια στο άμεσο μέλλον. Η τιμή αυτή προφανώς αφορά μόνον το κόστος ναυπήγησης δίχως φόρτους οπλικών συστημάτων. Συνεπώς, η τιμή για μια ολοκληρωμένη μονάδα αυξάνεται περαιτέρω δεδομένου πως συμπεριλαμβάνονται φόρτοι όπλων και πακέτο τεχνικής υποστήριξης. Δημοσιεύματα που αναφέρονται στις Constellation είναι εκτός πραγματικότητας απλά και μόνον λόγω κόστους ναυπήγησης και κόστους κύκλου ζωής. Τα πλοία κοστολογούνται περί τα 1.3 – 1.4 δισ. ευρώ ανά μονάδα με όπλα και τεχνική υποστήριξη. Ασφαλώς με ναυπήγηση εκτός Ελλάδας γιατί πολύ απλά κάθε σχεδίαση που ναυπηγείται στη χώρα μας κοστίζει κατά ένα τουλάχιστον 20% παραπάνω. Σύμφωνα με την αμυντική ανασκόπηση του Ναυτικού των ΗΠΑ Department of Defense, Fiscal Year (FY) 2022 Budget Estimates, Justification Book, Shipbuilding and Conversion, Navy, με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία το κόστος για κάθε φρεγάτα της κλάσης Constellation ανέρχεται στο ποσό του 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων άνευ όπλων και προγράμματος τεχνικής υποστήριξης.
Πως είναι δυνατόν να συζητάμε για πλοία τα οποία δεν έχει εντάξει σε υπηρεσία το US Navy; Ακόμη βρίσκονται σε φάση ναυπήγησης. Σημειώνεται πως η παράδοση στο Αμερικανικό Ναυτικό για το πρώτο πλοίο προγραμματίζεται για το 2029. Παρά τα όσα γράφονται και διακινούνται, το ΠΝ δεν ενδιαφέρεται και ούτε πρόκειται να ενδιαφερθεί στο εγγύς μέλλον για τις φρεγάτες της κλάσης Constellation πρωτίστως για λόγους που έχουν να κάνουν με τις διατιθέμενες πιστώσεις και τα απαιτούμενα κονδύλια για ένα τέτοιο πρόγραμμα. Τα οικονομικά δεδομένα παραμένουν αμείλικτα. Άγνωστο παραμένει επίσης τι συστήματα από τις Constellation αποδεσμεύονται για το ΠΝ εάν κρίνουμε από το γεγονός πως εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα η ΠΑ εξακολουθεί να μην έχει τα κατάλληλα όπλα κρούσης. Αξίζει επίσης να διευκρινιστεί προς πάσα κατεύθυνση πως με βάση την αμερικανική νομοθεσία απαγορεύεται ρητώς και κατηγορηματικώς η ναυπήγηση αμερικανικών σχεδιάσεων πλοίων σε τρίτες χώρες εκτός ΗΠΑ.
Αναλυτικά: https://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume=107&page=1710#
Συμπερασματικά από την αξιολόγηση των παραπάνω στοιχείων, υπάρχουν τα εξής δεδομένα. Το Πολεμικό Ναυτικό δεν γνωρίζει το ακριβές χρονοδιάγραμμα ναυπήγησης των πλοίων, δεν γνωρίζει την ακριβή διαμόρφωση των πλοίων σε επίπεδο οπλικών συστημάτων – ηλεκτρονικών, δεν γνωρίζει το που και πως θα ναυπηγηθούν στη χώρα μας και δεν γνωρίζει το βασικότερο: το τελικό κόστος. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα που πρέπει να προβληματίσει τον ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια και τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη. Εν κατακλείδι, η επιλογή των Constellation είναι επιλογή ενίσχυσης της επόμενης δεκαετίας και με πολλές προϋποθέσεις που δεν δύναται να απαντηθούν εύκολα. Το ζήτημα είναι οι ενέργειες που απαιτούνται κατά τον παρόντα χρόνο.
