Η πρόσφατη απόσυρση από την ενεργό υπηρεσια της τελευταίας Μοίρας που επιχειρούσε στη Γαλλική Αεροπορία (Armee de L Air) με μαχητικά πυρηνικής κρούσης Mirage 2000N, αποτέλεσε αφορμή για τη δημιουργία σεναρίων σε διάφορους κύκλους αναφορικά με τη σκοπιμότητα απόκτησης τους από την Ελλάδα για την δυνητική ενίσχυση του στόλου της ΠΑ. Αποτελεί όμως η λύση αυτή μια βιώσιμη επιλογή;
Στο πρώτο μέρος του άρθρου εξετάζεται η επιλογή των Mirage 2000N καθότι αυτά είναι που αποσύρθηκαν στις 21 Iουνίου 2018. Σε δεύτερο χρόνο θα εξετάσουμε και τις υπόλοιπες επιλογές από τη Γαλλική Αεροπορία όπως τα Mirage 2000D και τα Mirage 2000-5F. Αμφότερα εξακολουθούν να υπηρετούν στη Γαλλική Αεροπορία. Σημειώνεται ότι η Γαλλική Αεροπορία διαθέτει: 68 Mirage 2000D με ορίζοντα αξιοποίησης το 2030, 27 Mirage 2000-5F που οδεύουν προς το τέλος της καριέρας τους το 2025 και 17 Mirage 2000 C/B με προβλεπόμενο χρονο παραμονής σε υπηρεσία μέχρι το 2021.
Οι διαθέσιμες επιλογές αναφορικά με την ενίσχυση του στόλου των Mirage 2000 της ΠΑ αποτελούν πάντα αντικείμενο διερεύνησης το οποίο έχει περάσει από διάφορα «επεισόδια» χωρις όμως μέχρι σήμερα να υπάρχει ουσιαστική εξέλιξη.
Τα τελευταία 6 χρόνια διάφορα σενάρια εμφανίζονται στο προσκήνιο ορμώμενα από τις εξελίξεις σε χώρες της Μέσης Ανατολής όπως τα ΗΑΕ και το Κατάρ τα οποία διαθέτουν μαχητικά Mirage 2000-5 και -9 που υπό προυποθέσεις, θα μπορούσαν θεωρητικά να αποκτηθούν από την Ελλάδα.
Οι εξελίξεις όμως στις χώρες αυτές έδειξαν οτι οι χρήστες τους προτίθονται να τα κρατήσουν για αρκετό καιρό ακόμη σε υπηρεσία. Παράλληλα στην Ελλάδα οι προοπτικές ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού για τα 17 Mirage 2000 EGM/BGM πρακτικά εξανεμίστηκαν από το ιδιαίτερα υψηλό κόστος που απαιτούσε η κατασκευάστρια Dassault Και όλα αυτά μάλιστα σε μια περίοδο υψηλότατου ανταγωνισμού στη διεθνή αγορά με τεχνολογικές προτάσεις που έχουν περάσει στο επόμενο επίπεδο, αναφορικά με την τεχνολογία του ραντάρ.
Ούτε λίγο ούτε πολύ η Dassault, δε φάνηκε να επιδεικνύει ούτε καν η ίδια ουσιαστικό ενδιαφέρον για μια ρεαλιστική πρόταση αναβάθμισης του στόλου των Mirage 2000 EGM/BGM της ΠΑ, ώστε να τα φέρει σε ομοιογενές επίπεδο με τα Mirage 2000-5Mk2.
Και αυτό διότι η γαλλική πλευρά πάντοτε πόνταρε στην προώθηση του Rafale στην Ελλάδα. Όμως οι οικονομικές εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα την ακύρωση του προγράμματος του ΝΜΑ (και τις γαλλικές φιλοδοξίες για εξαγωγή) το 2010, καθώς η χώρα εισερχόταν στην εποχή των μνημονίων.
Η κατάσταση σήμερα
Πρακτικά ο τύπος αποτελεί για περισσότερο από μια 10ετία έναν πολλαπλασιαστή ισχύος για την ΠΑ καθώς τα 24 Mirage 2000-5 MkII σχηματίζουν μια μικρή αλλά ισχυρή δύναμη μαχητικών, τα οποία υπερέχουν σε ικανότητες αναχαίτισης – αεροπορικής υπεροχής με τα βλήματα MICA EM/IR. Παράλληλα είναι φορείς του υποστρατηγικού βλήματος κρούσης SCALP – EG το οποίο προσφέρει την ικανότητα «χειρουργικής»προσβολής στόχων υψηλής αξίας, βαθιά στο εχθρικό έδαφος χωρίς τα μαχητικά φορείς να εκτίθονται στην εχθρική αεράμυνα.
Και όλα αυτά ενώ την ίδια στιγμή δεν υπάρχει αντίστοιχη ικανότητα για το στόλο των F-16 που αποτελεί την «σπονδυλική στήλη» της ΠΑ ενώ η Τουρκία αναβαθμίζει την αντιαεροπορική της άμυνα εξασφαλίζοντας συνθήκες απαγόρευσης περιοχής A2D2 με εγχώρια συστήματα μέσου βεληνεκούς HISAR και μεγάλου-πολύ μεγάλου βεληνεκούς S-400 (που μένει να δούμε αν θα παραδοθούν τελικά -παρά τις αντιδράσεις των ΗΠΑ- από τη Ρωσία).
Συνεπώς αντιλαμβάνεται κανείς οτι η επένδυση που κατέβαλε η ΠΑ για τον εκσυγχρονισμό των γαλλικών μαχητικών «αποδίδει τα λεφτά του» υπό τις συνθήκες που διαμορφώνονται στο Αιγαίο ενώ η «αξία του να είσαι διαφορετικός» συνεχίζει να υφίσταται με αξιώσεις ακόμη και μετά τον εκσυγχρονισμό του στόλου των τουρκικών F-16.
Παραμένει όμως μια ιδιαίτερα ακριβή επιλογή που δίχως την ολοκλήρωση της στα εναπομείναντα 17 Mirage 2000-EGM BGM, δημιούργησε μια σειρά προβλημάτων με κυριότερο την απαίτηση για συντήριση δύο εκδόσεων με σημαντικές διαφορές, ενώ για τα μαχητικά που δεν εκσυγχρονίστηκαν καραδοκεί το φάσμα της τεχνολογικής απαξίωσης που ήδη είναι εμφανές εδώ και πολύ καιρό..
Μοναδικό πλεονέκτημα που εξασφαλίζει την παραμονή των Mirage 2000EGM/BGM σε υπηρεσία είναι η ικανότητα μεταφοράς των AM-39 Exocet τα οποία προσφέρουν στην ΠΑ την δυνατότητα αποστολών TASMO με υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας.
Πρακτικά πρόκειται για την πλέον θανάσιμη απειλή από αέρος για τον τουρκικό Στόλο που μπορεί να στοχοποιηθεί ανά πάσα στιγμή και σε ελάχιστο χρόνο να πληγεί σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο συνδυασμό μέσου – οπλικού συστήματος.
Παρ όλα αυτά τα Mirage 2000 EGM/BGM δε παύουν να στερούνται όλες τις μαχητικές ικανότητες που διαθέτουν τα σύχγρονα μαχητικά 4,5 γενιάς όπως ένα ικανό ραντάρ με ικανότητα εμπλοκής πολλαπλών στόχων, βλήματα BVR, σύχγρονο πιλοτήριο, σκοπευτικό επί κάσκας, ζεύξη δεδομένων Link 16 και οποιαδήποτε ικανότητα μεταφοράς λοιπών οπλικών συστημάτων κρούσης.
Αποτελούν δλδ πλέον μετά την απόσυρση των Α-7 το 2014, την τελευταία εξειδικευμένη πλατφόρμα (ναυτικής) κρούσης της ΠΑ, η οποία ενέχει υψηλό κόστος συντήρισης-λειτουργίας με περιορισμένο φάσμα αξιοποίησης στον σύγχρονο αεροπορικό αγώνα.
Ο «βαθμός συγγένειας με τα «πυρηνικά» Mirage 2000N
Τα μαχητικά Mirage 2000N μπορεί εμφανισιακά να μοιάζουν με τα ελληνικά Mirage 2000 αλλά στην πραγματικότητα είναι αρκετά προγενέστερη έκδοση, το πρωτότυπο της οποίας πέταξε για πρώτη φορά το 1983.
Αποτελούν προιόντα του Ψυχρού Πολέμου και εισήλθαν σε υπηρεσία το 1989 με συνολικές παραγγελίες 75 μαχητικών από την κατασκευάστρια Dassault. Εξελίχτηκαν για λογαριασμό της γαλλικής αεροπορίας από την έκδοση του διθέσιου μαχητικού – εκπαιδευτικού Mirage 2000B στα τέλη της δεκαετίας του 70 προκειμένου να καλυφθεί η απαίτηση πυρηνικής κρούσης για την αντικατάσταση των Mirage IIIE και των Jaguar τα οποία χρησιμοποιούνταν σε ανάλογα καθήκοντα.
Η νέα έκδοση σχεδιάστηκε ως αποκλειστικός φορέας του βλήματος πυρηνικής κρούσης ASMP το οποίο μπορούσε να μεταφερθεί μονό (Χ1) στον κοιλιακό πυλώνα ενώ ήταν το πρώτο γαλλικό μαχητικό που είχε τη δυνατότητα διύσδυσης σε πολύ χαμηλό ύψος.
Για το σκοπό αυτό απέκτησε το εξειδικευμένο ραντάρ Antilope 5 το οποίο χρονολογικά ανήκει στην ίδια γενιά με το RDM των «αναχαιτιστικών»Mirage 2000B/C. Το σύστημα μπορούσε να προσφέρει αυτοματοποιημένη πτήση σε πολύ χαμηλό ύψος με παρακολούθηση εδαφικού αναγλύφου μέρα και νύχτα εξασφαλίζοντας ικανότητα επιβίωσης απέναντι σε εξελιγμένα ρωσικά συστήματα αεράμυνας.
Η ύπαρξη διμελούς πληρώματος εξασφάλιζε περισσότερη αξιοπιστία σε απαιτητικές αποστολές από την ύπαρξη δεύτερου χειριστή – συγκυβερνήτη οπλικών συστημάτων. Συνολικά κατασκευάστηκαν 75 αντίτυπα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά σε ρόλο πυρηνικής κρούσης ενώ κατά τη διάρκεια της καριέρας τους εκσυγχρονίστηκαν στο πλαίσιο διαδοχικών προγραμμάτων εκσυγχρονισμού σε οτι αφορά το συστήμα αυτοπροστασίας με τον προηγμένο παρεμβολέα Cameleon C, σύστημα εντοπισμού επερχόμενου βλήματος, νέο ψηφιακό καταγραφικό απενημέρωσης.
Παράλληλα αναβαθμίστηκε το σύστημα ναυτηλίας με GPS/INS αν και οι γάλλοι πάντοτε θεωρούσαν οτι το σύστημα ναυτηλίας μπορούσε να συνεχίζει να βασίζεται στο διπλό INS σε περίπτωση υποβάθμισης η διακοπής σήματος του GPS που ελέγχεται από αμερικανικούς δορυφόρους.
Σε ότι αφορά τα οπλικά φορτία, τα διθέσια Mirage 2000N αρχικά ήταν πιστοποιημένα μονάχα για μεταφορά βομβών Mk-82 των 500lbs και φορέων διασποράς υπό πυρομαχικών BAT 100 και BAT 120 για προσβολή αεροδρομίων /απαγόρευση περιοχής που σταδιακά αποσύρθηκαν από χρήση καθώς απαιτούσαν την υπέρπτηση πάνω από το στόχο σε μια εποχή όπου τα αντιαεροπορικά SHORADS γίνονταν ολοένα και πιο θανάσιμα.
Σταδιακά και μέχρι τη δύση της καρριέρας τους τα Mirage 2000N απέκτησαν ικανότητα μεταφοράς δύο GBU-12 των 500lbs σε κοιλιακό φορέα ή μιας μοναδικής GBU-24 των 2.000lbs σε συνδυασμό με συμβατό φωτισμό πιλοτηρίου για διόπτρες NVG. Για τις προσβολές όμως με αυτά τα όπλα, δεν έφεραν το απαραίτητο ατρακτήδιο κατάδειξης TGP ATLIS ή Damocles κάτι που επέβαλε συνεργασία «Buddy Lasing» με τα επίσης διθέσια Mirage 2000D.
Παράλληλα όμως απέκτησαν συμβατότητα με το νέο πυρηνικό βλήμα ASMP-A ενώ εξ αρχής δεν διέθεταν ούτε τα πυροβόλα DEFA των 30mm ούτε ικανότητα εμπλοκής στόχων πέραν του οπτικού ορίζοντα με βλήματα BVR, περιοριζόμενα αποκλειστικά σε ένα ζεύγος βλημάτων κλειστής αερομαχίας MAGIC γι αυτοπροστασία.
Το πιλοτήριο επίσης διατήρησε την αναλογική διάταξη οργάνων μέχρι το τέλος της καρριέρας του τύπου με μικρές βελτιώσεις. Συνολικά αποκτήθηκαν 75 μαχητικά από την γαλλική Αεροπορία τα οποία και αποσύρθηκαν τον Ιούνιο του 2018.
«Ανθρακες ο θησαυρός»
Στην διερεύνηση της πιθανότητας απόκτησης των Mirage 2000N, εισήλθαν τόσο όσοι ασχολούνται με ζητήματα Άμυνας όσο και στελέχη μέσα από την ΠΑ, ιδίως μετά την αναστολή λειτουργίας της τελευταίας Μοίρας που επιχειρούσε με τον τύπο στη Γαλλία, της Escadron de Chasse 2/4 “La Fayette”. Η έκδοση αυτή ναι μεν ανήκει τυπικά στην ευρύτερη οικογένεια του Mirage 2000 όμως ήταν εν πολλοίς άγνωστη στο ελληνικό κοινό που μάλλον αγνοούσε καν την ύπαρξη του. Πόσο μάλλον τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά του.
Πρακτικά ο στόλος αν και ακέραιος από δομικής άποψης, βγαίνει από υπηρεσία μετά από 30 χρόνια καθώς η υποστήριξη του είναι προβληματική και ιδιαίτερα ακριβή ενώ αντικαθίσταται από το κατά πολύ ικανότερο Rafale.
Οι γάλλοι φυσικά συνεχίζουν να διατηρούν ετοιμότητα για πυρηνικά πλήγματα σε οποιοδήποτε σημείο της υφηλίου, διαθέτοντας πλέον ένα μαχητικό 4+ης γενιάς με ικανότητα BVR, ζεύξης δεδομένων, υψηλής μεταφορικής ικανότητας, εμβέλειας και υψηλής ευελιξίας ενώ διατηρείται η δυνατότητα ανάληψης ρόλου συμβατικής κρούσης ανά πάσα στιγμή.
Για τους ίδιους ακριβώς λόγους κάθε σκέψη για αξιοποίηση του τύπου από την χώρα μας, θα πρέπει να θεωρείται – και ειναι – πέραν κάθε ορθολογικής σκοπιμότητας. Ακόμη και αν υπήρχε το ενδεχόμενο δωρεάν παραχώρησης (που δεν υφίσταται) τα αεροσκάφη αυτά διαθέτουν ελάχιστη ομοιοτυπία συστημάτων με τα Mirage 2000 EGM/BGM.
Οποιαδήποτε προσπάθεια για να καταστούν αξιόμαχα με βάση τις σύχγρονες απαιτήσεις για μαχητικά πολλαπλού ρόλου, υποχρεωτικά θα περιλάμβάνει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναβάθμισης. Πιο εκτεταμένο ακόμη και απο το «προτεινόμενο» για τα υφιστάμενα Mirage 2000EGM/BGM, τα οποία ήδη έχει κριθεί οτι το κόστος ανά μονάδα ξεπερνάει το όφελος προς αποτέλεσμα.
Εξάλλου τέτοιο πρόγραμμα δεν υφίσταται κάν από τον κατασκευαστή για τα Mirage 2000N ενώ η όποια ομοιότητα με τα μαχητικά της ΠΑ εξαντλείται στην εξωτερική εμφάνιση. Κατά συνέπεια καθίσταται σαφές οτι τα Mirage 2000N κάλυπταν ειδικές γαλλικές ανάγκες με ικανότητες που τα περιόριζαν σε συγκεκριμένους ρόλους και πρακτικά είναι άχρηστα για την ΠΑ ακόμη και αν αυτά παραχωρούνταν από τη Γαλλία «δωρεάν».
Στο μεταξύ η απαίτηση για ομογενοποίηση και ενίσχυση της μαχητικής ικανότητας του στόλου των Mirage 2000 της ΠΑ – εξακολουθεί πάντοτε να υφίσταται – αλλά οι όποιες προοπτικές έχουν εξανεμιστεί από την εξάντληση των περιθωρίων χρηματοδότησης του Όπλου για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 85 F-16 C/D Block 52+/Advanced.
Το άρθρο συνεχίζεται στο δεύτερο μέρος που αφορά τον υπόλοιπο στόλο των γαλλικών αεροσκαφών.
