Εν μέσω θέρους το Πολεμικό Ναυτικό εξακολουθεί να βρίσκεται σε ένα κρίσιμο εξοπλιστικό σταυροδρόμι. Υπενθυμίζεται πως ο οδικός χάρτης του Πολεμικού Ναυτικού περιλαμβάνει τρία βασικά εξοπλιστικά προγράμματα εκ των οποίων το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ, την απόκτηση της 4^ης γαλλικής FDI και το πρόγραμμα κορβετών. Πρόκειται για τον ίδιο οδικό χάρτη όπως αυτός αποφασίστηκε επί Αρχηγίας ΓΕΝ Αντιναυάρχου Στυλιανού Πετράκη ΠΝ και Αρχηγού Στόλου Αντιναύαρχου Παναγιώτη Λυμπέρη ΠΝ. Ευτυχώς, η περίπτωση των αμερικανικών LCS της κλάσης Freedom προς το παρόν έχει αποκλειστεί από τη παρούσα ηγεσία αν και οι οχλήσεις παραμένουν σταθερές.

Η προοπτική των αμερικανικών φρεγατών Constellation βρίσκει το Πολεμικό Ναυτικό σύμφωνο αλλά αποτελεί λύση μακροπρόθεσμου χρονικού ορίζοντα, μη ικανή να αποδώσει νέες μονάδες κρούσης την επόμενη τριετία. Τα κύρια ζητήματα που πρέπει να αποσαφηνιστούν αναφορικά με το πρόγραμμα πρόσκτησης των αμερικανικών φρεγατών Constellation είναι η τελική διαμόρφωση των πλοίων (ηλεκτρονικά, αισθητήρες, οπλικά συστήματα), το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του προγράμματος, το ναυπηγείο που τελικά θα αναλάβει το πρόγραμμα και φυσικά το τελικό κόστος, το οποίο σήμερα ουδείς γνωρίζει με ακρίβεια. Ως εκ τούτων, σε άμεσο ορίζοντα παραμένει ο σχεδιασμός του 2020 ήτοι, εκσυγχρονισμός φρεγατών ΜΕΚΟ, 4^η FDI και νέες κορβέτες. Ακολουθούν τα προγράμματα εκσυγχρονισμού μέσης ζωής των υποβρυχίων τύπου «214» καθώς και των ταχέων σκαφών (πυραυλακάτων) της κλάσης ΡΟΥΣΣΕΝ.

Θα πρέπει να επισημανθεί στο σημείο αυτό πως τα μειωμένα αντανακλαστικά της κυβέρνησης προς το Πολεμικό Ναυτικό οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε χαμένο χρόνο και αυξήσεις τιμών στα προαναφερθέντα προγράμματα. Ευθύνες φυσικά έχει και η απερχόμενη στρατιωτική ηγεσία η οποία καλλιέργησε συστηματικά προς τη κυβέρνηση, τη προοπτική πρόσκτησης μεταχειρισμένων αμερικανικών LCS καθώς και των φρεγατών της κλάσης Constellation. Επί του πρακτέου, το ΠΝ έχασε τουλάχιστον δύο χρόνια αντί να προχωρήσει στα λογικά και πασιφανή βήματα: ενεργοποίηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ, απόκτηση της 4^ης γαλλικής FDI και εκκίνηση του προγράμματος κορβετών.

Παράλληλα, σε πολιτικό επίπεδο καλλιεργείται η αίσθηση πως στο πεδίο των ελληνοτουρκικών υπάρχει «ηρεμία και σχέσεις καλής γειτνίασης», συνεπώς η υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν αποτελεί πολιτικό θέμα πρώτης προτεραιότητας. Τέσσερα χρόνια μετά τη κρίση του 2020 το ΠΝ έχει σε τροχιά υλοποίησης μόνον το πρόγραμμα των τριών αντί τεσσάρων FDI ενώ ουδεμία άλλη απόφαση λήφθηκε σε πολιτικό επίπεδο. Η καθυστερημένη δε λήψη απόφασης για τη 4^η γαλλική φρεγάτα οδηγεί σε αύξηση κόστους, τη στιγμή που βάση της αρχικής σύμβασης, το τελικό κόστος ανέρχονταν στα 975 εκατομμύρια ευρώ. Μένει να διαπιστωθεί το προσεχές διάστημα πόσο θα είναι τελικά το νέο κόστος. Κόστος το οποίο θα έχει αυξηθεί σημαντικά με βάση τις ανατιμήσεις των τιμών και κόστος το οποίο θα πληρώσει ο Έλληνας φορολογούμενος και όχι αυτοί οι οποίοι καθυστερούσαν τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.

Στο πρόγραμμα των εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ εξακολουθούν και υπάρχουν κρίσιμα «κωλύματα» που δύναται να ξεπεραστούν μόνον μέσω ειδικής νομοθετικής ρύθμισης που θα ψηφιστεί από την ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων. Από μεριάς Υπουργού Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) εμφανίζεται μια έντονη δυστοκία και δυσκαμψία να αποφασιστεί το μέλλον αυτού του προγράμματος, το κόστος του οποίο ανέρχεται στα 900 εκατομμύρια ευρώ (για το σύνολο των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΗΝ), συμπεριλαμβανομένων όλων των εμπλεκομένων εταιρειών (ThyssenKrupp Marine Systems, Thales Netherlands, Raytheon, Bae Systems, κόστη εργασιών σε ελληνικό ναυπηγείο, πιθανότατα Ναυπηγεία Σαλαμίνας). Είναι σαφές πως εάν δεν υπάρξει πολιτική βούληση από τον ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια τόσο σε επίπεδο νομοθετικής ρύθμισης όσο και σε επίπεδο διαθέσιμων οικονομικών πόρων, το πρόγραμμα θα καθυστερεί.

Επιπροσθέτως, παραμένει βασικό ζητούμενο εάν θα εκσυγχρονιστούν όλες οι φρεγάτες ή μέρος εξ αυτών κάτι το οποίο εξαρτάται από το τελικό διατιθέμενο κονδύλι της κυβέρνησης. Εξακολουθεί να μην έχει διευκρινιστεί από πλευράς πολιτικής ηγεσίας ενώ από πλευράς Πολεμικού Ναυτικού υπάρχει ειλημμένη απόφαση να εκσυγχρονιστεί το σύνολο των πλοίων. Κατά τη τελευταία σύσκεψη στο γραφείο του ΥΕΘΑ, η ηγεσία του ΠΝ έχει ζητήσει την άμεση ενεργοποίηση της 4^ης γαλλικής φρεγάτας και του προγράμματος εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ ενώ όπως δείχνουν μεσοπρόθεσμα σε δεύτερο χρόνο αναμένεται η απόφαση για τις κορβέτες. Το προσεχές χρονικό διάστημα η Διεύθυνση Εξοπλισμών του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού αναμένεται να επικαιροποιήσει το σύνολο των οικονομικών προσφορών τόσο για τη 4^η FDI όσο και για τις κορβέτες. Επίσης, σε επίπεδο ναυπηγείων η κυβέρνηση αναμένει τη πορεία εργασιών αποκατάστασης των ναυπηγείων και γενικότερα της βιωσιμότητας τους. Και τούτο διότι το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων κορβετών είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη πορεία των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και Ελευσίνας και γενικότερα των επενδύσεων που καλούνται οι νέοι ιδιοκτήτες να κάνουν.

Συνοψίζοντας, οι πραγματικές και ρεαλιστικές επιλογές για το Πολεμικό Ναυτικό είναι συγκεκριμένες και σταθερές εδώ και τέσσερα χρόνια. Δυστυχώς, συγκεκριμένοι ανώτατοι αξιωματικοί έχουν σοβαρές ευθύνες ενώ στο ακέραιο το βάρος των επιλογών πέφτει στη πολιτική ηγεσία, η οποία συστηματικά καλλιεργεί αφηγήματα κάνοντας «εξοπλιστική πολιτική» με όρους πολιτικής επικοινωνίας. Δυστυχώς, για πολλοστή φορά σεβόμενοι τους αναγνώστες μας και τη δεοντολογία μας, θα επισημάνουμε πως σοβαρός σχεδιασμός δεν υπάρχει και δεν δύναται να υπάρξει όσο συνεχίζεται αυτή η φαρσοκωμωδία με ευθύνες της κυβέρνησης. Εξοπλιστικές επιλογές όπως τα Rafale ενώ αναζητούσαμε φρεγάτες ή οι FDI είναι αποτέλεσμα καθαρά συγκυριών και όχι ενός μελετημένου σχεδιασμού. Λόγω όμως της επικοινωνιακής παντοδυναμίας και της έλλειψης σοβαρής αντιπολίτευσης αυτά τα θέματα δεν αναδεικνύονται και δεν προβάλλονται στον δημόσιο λόγο. Οφείλουμε δε να επισημάνουμε επειδή δεν μας αρέσει να ωραιοποιούμε καταστάσεις πως η εθνική ναυτική ισχύς συρρικνώνεται και θα συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο όσο η κυβέρνηση εμπαίζει το Πολεμικό Ναυτικό. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως εάν τον Σεπτέμβριο του 2021 η κυβέρνηση είχε ενεργοποιήσει το πρόγραμμα κορβετών σήμερα το ΠΝ θα διέθετε τη πρώτη κορβέτα στον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας.