Μέσα από μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, ο διεθνολόγος Νικόλαος Παούνης σχολιάζει και εκτιμά τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο μέτωπο του Αφρίν. Η παρακάτω συνέντευξη φωτίζει τη δράση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο με σαφείς προεκτάσεις και στο στρατηγικό.

Γιάννης Νικήτας, Ποια η εκτίμηση σας για τη δράση των ΤΕΔ στο Αφριν;

Νικόλαος Παούνης, Θα απαντήσω σύμφωνα με το πρόσφατο άρθρο που συνέταξα από κοινού με το συνάδελφο μου Ζήνωνα Τζιάρρα.

Τα συμπεράσματα από το στρατιωτικό πεδίο των επιχειρήσεων έχουν ως εξής:

1. Μαζική χρήση συντριπτικής στρατιωτικής ισχύος (ήτοι μεγάλος όγκος πυρός) έναντι ενός πολυπληθέστερου, πλην όμως ανεπαρκώς εξοπλισμένου αντιπάλου (ωστόσο το YPG διέθετε MPADS & ATGM’S).
2. Εφαρμογή νέων μορφών πολέμου, πέραν των 3 κλασσικών «χώρων» (domains).
3. Χρήση τεχνασμάτων παραπλάνησης.
4. Εμπλοκή οπλικών συστημάτων αμιγώς τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής. Ακόμη και τα αεροσκάφη F-16 αποτελούν συμπαραγωγή και κατασκευάστηκαν στην Τουρκία.
5. Λήψη και ανανέωση πληροφοριών από αέρος, σε 24ωρη βάση.

Η συμμετοχή των Τ.Ε.Δ. αφορά την εμπλοκή τακτικών συγκροτημάτων επιπέδου Τάγματος (ή Επιλαρχίας) και κάτω (Λόχων, Ιλών κτλ), και όχι το δυναμικό της εκάστοτε Ταξιαρχίας συλλήβδην. Καθ’ αυτόν τον τρόπο διαπιστώσαμε ότι προς το Gaziantep και το Hatay πέραν των δυνάμεων της 2ης Στρατιάς (Ikinci Ordusu), ενεπλάκησαν πολεμικά μέσα από την 1η Στρατιά (4η, 55η, 65η & 66η Μ/Κ Ταξ. ΠΖ), από την 3η Στρατιά (4η, 51η Ταξ. και 4η, 10η, 49η ΤΑΞ. Κ/Δ), και επιπλέον ειδικές δυνάμεις από τη Στρατιά Αιγαίου. Η απόκτηση πολεμικής εμπειρίας από το σύνολο των Σχηματισμών και η μεταλαμπάδευση των στα υπόλοιπα στελέχη, θα συμβάλει καταλυτικά στην επαύξηση του αξιόμαχου του τουρκικού στρατεύματος.

Το Πολεμικό Ναυτικό της Τουρκίας απέστειλε δυνάμεις Πεζοναυτών και SAS από τη Foça.

Η Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε εκ περιτροπής με 72 αεροσκάφη (64 F-16 & 6-8 Terminator) επιχειρώντας από το Diyarbakır και το Erhaç. Τα αεροσκάφη πραγματοποίησαν προσβολές από μεγάλα ύψη για να αποφύγουν τα εχθρικά φορητά αντιαεροπορικά συστήματα, αλλά οι κρούσεις ήταν εξαιρετικά επιτυχείς καθώς χρησιμοποιήθηκαν νέας γενιάς ατρακτίδια σκόπευσης Sniper και πυρομαχικά υψηλής ακρίβειας όπως τα GBU-31 JDAM και οι αντίστοιχες εγχώριες HGK-1. Παράλληλα καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου, λαμβάνονταν πληροφορίες από αέρος μέσω συστημάτων SIHA (αλλά και μίνι-UAV), τα οποία μπορούσαν να προσβάλουν απευθείας στόχους με πυρομαχικά MAM-L, ενώ αναγνωρίσεις εκτέλεσαν και αεροσκάφη F-16CCIPμε ατρακτίδια DB-110.

H επιχείρηση υλοποιήθηκε ως εξής: Πρώτιστος στόχος η εκκαθάριση της οροσειράς Kurd–Dagh και στη συνέχεια κατάληψη του πεδινού τμήματος του καντονιού. Από τις 20 Ιανουαρίου, άρχισε η διείσδυση στο καντόνι από τα βόρεια και τα δυτικά (6 μικρά προγεφυρώματα τα οποία εν συνεχεία συνενώθηκαν σε 3 μεγαλύτερα), ενώ σημειώθηκε έναρξη επέκτασης του προγεφυρώματος της προηγούμενης επιχείρησης από τα ανατολικά στις 26 Ιανουαρίου. Στις 28 Ιανουαρίου καταλήφθηκε το στρατηγικής σημασίας όρος Bursaya ενώ μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου εκκαθαρίσθηκαν τα υψώματα στις περιοχές Rajo και Bulbul, για να κατέλθουν τελικά τα τουρκικά στρατεύματα στην κωμόπολη Jinderesφτάνοντας σε απόσταση 20 χλμ. από την πόλη του Αφρίν.

Πως αξιολογείτε την επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο;

Αναμφίβολα η Τουρκία μέσα από τις 2 επιχειρήσεις την«Fırat Kalkanı» το 2016, και την πρόσφατη  «ZeytinDalı» μετέθεσε χρονικά ή ανέβαλε επ’ αορίστου μια ανεπιθύμητη κρατογένεση στην περιοχή. Παράλληλα έχει εξαρθρώσει μεγάλο τμήμα των επιθετικών δυνατοτήτων του PKK με 2 αξιόλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις το 2012 στο Şemdinli, και το 2015 στο Cizre. Επομένως αφενός εξουδετερώνει συστηματικά μια απειλή κατά της εδαφικής της κυριαρχίας λειτουργώντας ως ορθολογικός δρών, αφετέρου καθίσταται ο 3ος κυριότερος ρυθμιστικός παράγοντας στη συριακή σκακιέρα (μετά τη Ρωσία και τις ΗΠΑ), διαμορφώνοντας τη μεταπολεμική Συρία, σύμφωνα και με τα οικεία συμφέροντα.

Τι ξεχωρίσατε περισσότερο στον τρόπο ενέργειας των ΤΕΔ; Πως αξιολογείτε το αξιόμαχο των ΤΕΔ στο Αφριν; Διαπιστώσατε κάποια νέα επιχειρησιακή ικανότητα;

Αξιοπρόσεκτη είναι και η ευπροσαρμοστικότητα την οποία επέδειξαν οι Τούρκοι επιτελείς στα νέα δεδομένα που προέκυψαν επί του πεδίου συγκρούσεων. Επί παραδείγματι, μετά τις πρώτες απώλειες αρμάτων στην Al Bab, εγκατέστησαν με το χαρακτήρα του κατεπείγοντος, συστήματα APS (Pulat αντίγραφα του Zaslon-L) σε 200 άρματα μάχης, και στις αρχές Φεβρουαρίου μετακίνησαν προς το Αφρίνεκσυγχρονισμένα άρματα Fırat, με αποτέλεσμα να εκμηδενιστούν οι απώλειες MBT. Η χρήση των ΤΘ ήταν η ενδεδειγμένη βάσει της ανυπαρξίας αντίπαλου τακτικού στρατεύματος, και χρησιμοποιήθηκαν περισσότερο σε ρόλο υποστήριξης του ΠΖ.

Επίσης εφάρμοσαν νέες μορφές πολέμου σε όλο το εύρος του θεάτρου επιχειρήσεων, χρησιμοποίησαν οπλικά συστήματα τουρκικής κατασκευής (π.χ. τυφέκια MPT-76, οχήματα Kobra, Kirpi (με αντίγραφα θωράκισης γρίλιας κατά αντιαρματικών βλημάτων), Ejder, τεθωρακισμένα ACV-15, ΠΕΠ Τ-122 Sakaryaκ.α.), και τέλος προχώρησαν έτι μια φορά στην εφαρμογή της Multi–Domain Battle πολεμώντας πέρα από τις 3 γνωστές διαστάσεις.

Αξιοπρόσεχτα τα ασπίδια των Α/Α πυροβόλων για τα οχήματα των Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), τα οποία διασφάλισαν την επιβίωση του χειριστή των πυροβόλων.

Ποιες οι επόμενες κινήσεις της Τουρκίας στη περιοχή;

Η Τουρκία σκοπεύει να κινηθεί προς την Manbij όπου σταθμεύουν αμερικανικές δυνάμεις, για να εκδιώξει και από την Ιεράπολη το κουρδικό στοιχείο. Δια τούτο διαβουλεύονται με τους Αμερικανούς διμερείς επιτροπές που συστάθηκαν σε επίπεδο υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ώστε να εξομαλυνθούν οι διακρατικές σχέσεις. Παράλληλα έγιναν «κρούσεις» προς την Ιρακινή κυβέρνηση για μια κοινή επιχείρηση στο βόρειο τομέα της χώρας, ώστε να εξαλειφθεί και από την περιοχή του Sinjar η κουρδική απειλή. Εν τέλει, η Τουρκία υλοποιεί πλήρως το βραχυπρόθεσμο στρατιωτικό της σχεδιασμό, όπως ήταν ήδη γνωστός από το 2012.

Η πτώση του Αφριν σηματοδοτεί νέες εξελίξεις σε Αιγαίο κ Ανατολική Μεσόγειο;

Οι σχεδιασμοί της Τουρκίας είναι αλληλένδετοι. Έχω αναφέρει από τον Ιανουάριο ότι θα κινηθεί το τρέχων δίμηνο προς την κυπριακή ΑΟΖ, διότι τούτο δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Berat Albayrak, λίγο μετά την απόκτηση του γεωτρύπανου Deepsea Metro II. Στο Αιγαίο η Τουρκία θα συνεχίζει να ασκεί πίεση προς την Ελλάδα, αλλά μετά την πτώση της Αφρίν, οιπροκλήσεις θα εκδηλωθούν με αυξημένη δριμύτητα, εξαιτίας του κλίματος θριαμβολογίας, της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων και της αύξησης του στρατιωτικού γοήτρου. Τώρα ελλοχεύει ο κίνδυνος να προκληθεί το απευκταίο, εξαιτίας εσφαλμένων υπολογισμών οι οποίοι προκύπτουν από την υπερτίμηση της στρατιωτικής δεινότητας των.   

Δεδομένου ότι υπήρχε τουρκική υπέροχη στη μάχη του Αφρίν, η πόλη καταλήφθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα εντός των προβλεπόμενων Ορίων ή υπήρξε πύρρειος νίκη;

Οι ΤΕΔ και οι FSA ενεπλάκησαν σε μάχες «εκκαθάρισης» κατοικημένων περιοχών (ουσιαστικά σώμα με σώμα), οικία προς οικία, οπότε δεν είμαι σε θέση να διατυπώσω αξιολογική κρίση περί της ταχείας η μη έκβασης των επιχειρήσεων.

Καθυστερήσεις παρατηρήθηκαν την πρώτη εβδομάδα των επιχειρήσεων εξαιτίας σφοδρής βροχόπτωσης η οποία δυσχέρανε την κίνηση των τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων εξαιτίας της ακαταλληλότητας του εδάφους (δια τούτο μεταφέρθηκαν στην περιοχή ακτόδρομοι), και στο διάστημα 4-9 Φεβρουαρίου καθώς η Ρωσία «έκλεισε» τον εναέριο χώρο της Αφρίν μετά την κατάρριψη ρωσικού Su-25 από τζιχαντιστές. To ζήτημα επιλύθηκε κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ των κυρίων Putin– Erdoğan, ωστόσο οι χερσαίες δυνάμεις στερήθηκαν επί ένα πενθήμερο πολύτιμες πληροφορίες και φυσικά αεροπορική υποστήριξη.Γενικότερα όμως η εκτίμηση περί «αργής» προόδου ενόσω εξελισσόταν οι μάχες στο Raco και στο Bulbulισχύει, αλλά η πόλη της Αφρίν κατελήφθη εν μέσω μιας νυκτός.

Τι απαντάτε σε όλους όσους πίστευαν οτι το Αφριν θα είναι ένας πόλεμος φθοράς για τη Τουρκία ή ένα νέο Βιετνάμ;

Οπωσδήποτε ο ισχυρισμός είναι υπερβολικός, προέρχεται από γνωστούς ιδεολογικούς χώρους «ευσεβοποθιστών», και δείχνει την εσωστρέφεια και την αποτυχία της εγχώριας ανάλυσης. Προσωπικά είχα διατυπώσει αντίθετες απόψεις σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις (ανηρτημένες δημοσίως στο διαδίκτυο), και υπήρξε πλήρης επιβεβαίωση των εκτιμήσεων αυτών, διότι βασίστηκαν στους αριθμούς, στην προσεκτική εξέλιξη της επιχείρησης πάνω στο χάρτη, αλλά και στο πεδίο της σύγκρουσης.

Όσον αφορά τις απώλειες προσωπικού αυτές κυμάνθηκαν σε 0,79 θανάτους ανά ημέρα επιχειρήσεων, ποσοστό το οποίο προφανώς καταδεικνύει ότι οι αναφορές περί «τουρκικού Βιετνάμ στη Συρία» απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα. Εκτιμώ ότι η κουρδική πολιτοφυλακή κατέρρευσε κάτω από το βάρος της ισχύος μιας ανώτερης πολεμικής μηχανής, και το έδαφος της Συρίας δεν ευνοεί την πραγματοποίηση ανορθόδοξων επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας. Περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις σε Manbij και Sinjarγια να τοποθετηθούμε εκ νέου.