Το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας είναι το θέμα πρόσφατης μελέτης του αμερικανικού think tank «Council on Foreign Relations». Η πολυσέλιδη μελέτη με τίτλο Ούτε εχθροί, ούτε φίλοι, θέτει σε σύγχρονες βάσεις τις σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες ξεκίνησαν να επιδεινώνονται μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την εξάλειψη της κοινής Σοβιετικής απειλής για τα δύο κράτη.
Η Τουρκία σήμερα είναι σύμμαχος μόνο υπό την τυπική έννοια του όρου, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, και όχι συνέταιρος ή συνεργάτης των ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τη μελέτη, σε αυτό συντείνει το γεγονός πως οι δύο χώρες δεν μοιράζονται κοινές αξίες και πως η Τουρκία δεν είναι στην ουσία μια δημοκρατική χώρα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης και ερευνητή Στίβεν Κουκ, η Τουρκία δεν αποτελεί εχθρός των ΗΠΑ. Αντιθέτως, η Άγκυρα είναι μάλλον ένας περιφερειακός αντίπαλος των Αμερικανών, ο οποίος προσπαθεί να ανατρέψει την αμερικανική ηγεμονία στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, προς ίδιον όφελος.
Μια σημαντική παρατήρηση της έρευνας είναι πως τα διμερή προβλήματα των δύο χωρών δεν περιορίζονται στην προσωπικότητα του Ταγίπ Ερντογάν αλλά είναι συστημικά, μιας και σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση της Τουρκίας διακατέχεται από αντιαμερικανικά συναισθήματα και συντάσσεται με το κυβερνών κόμμα, σε ζητήματα όπως η καταστολή του Κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος και η συμμαχία με τον Ασάντ στη Συρία.
Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ φαίνεται πως υπερεκτίμησαν τις ηγετικές ικανότητες της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή, υποτιμώντας ταυτόχρονα τις πικρές αναμνήσεις που άφησε η Οθωμανική εποχή στους λαούς της περιοχής.
H επένδυση στην Τουρκία ως ένα μοντέλο ειρήνης και σταθερότητας με τους Άραβες δεν απέδωσε ποτέ, παρά μόνο κόστισε πολιτικά στην Ουάσιγκτον.
Η μελέτη καταλήγει σε συγκεκριμένες προτάσεις, συνιστώντας στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να αντιτίθεται πλέον ευθέως στην Άγκυρα, όταν αυτή κινείται εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων. Αυτό στην πράξη σημαίνει αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-35, εντατικοποίηση της υποστήριξης των ΗΠΑ στους Κούρδους της Συρίας και διερεύνηση εναλλακτικών συμμαχικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων, όπως π.χ. στην Ελλάδα και την Κύπρο, παρακάμπτοντας την Τουρκία και τη βάση του Ιντσιρλίκ.
Τέλος η μελέτη υπογραμμίζει πως η στρατηγική συμμαχία ΗΠΑ-Τουρκίας αποτελεί «απομεινάρι» του παρελθόντος, ενώ προβλέπει πως οι σχέσεις των δύο χωρών αναμένεται να παραμείνουν ψυχρές, τουλάχιστον για το προσεχές μέλλον.
