Η εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας και τα σενάρια που εμφανίστηκαν στον τύπο για την εκμετάλλευση υφιστάμενων αεροπορικών και ναυτικών υποδομών στην Κάρπαθο και άλλα νησιά στο Αιγαίο, σηματοδοτούν μια ευρύτερη μεταστροφή της Ουάσιγκτον. Η μεταστροφή αυτή εκπορεύεται τόσο από τις εξελίξεις στην Τουρκία όσο κυρίως από την επικείμενη συνεκμετάλλευση ενεργειακών πόρων αλλά και την αυξανόμενη ρωσική ναυτική παρουσία στην Αν. Μεσόγειο.
Η πραγματοποίηση των ναυτικών γυμνασίων στη Μεσόγειο από την 1η έως την 8η Σεπτεμβρίου όπου έλαβαν μέρος 25 πλοία και 30 αεροπλάνα ήταν ενδεικτική του προβληματισμού που επικτρατεί σε επίπεδο κορυφαίων στρατιωτικών αξιωματούχων της Συμμαχίας, αναφορικά με την αλλαγή ισσοροπιών που ήταν παγιωμένες επί δεκαετίες και πλέον φαίνεται οτι αλλάζουν δραματικά.
Η διεξαγωγή αντιαεροπορικών, αντιναρκικών και ανθυποβρυχιακών επιχειρήσεων από ρωσικές μονάδες επιφανείας και υποβρύχια προκάλεσε «εκνευρισμό» στη Δύση, με την Ελλάδα να είναι μια από τις χώρες της περιοχής που βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων.
Η «προειδοποίηση» του αμερικανού Ναυάρχου από τη Σαλαμίνα
Οι πρώτες ενδείξεις φάνηκαν με την επίσκεψη στην χώρα μας του Διοικητή της Διακλαδικής Διοίκησης Συμμαχικών Δυνάμεων Νάπολης και Ναυτικών Δυνάμεων Ευρώπης και Αφρικής των ΗΠΑ, Νάυαρχου Τζέιμς Φόγκο (Adm. James G Foggo III USN).
Ο αμερικανός Ναύαρχος που ήρθε στην Ελλάδα στις 10 και 11 Μαίου 2018 έπειτα από πρόσκληση του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη ΠΝ, είχε προβεί σε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες δηλώσεις μετά από τις συναντήσεις που είχε με τον ΥΕΘΑ Πάνο Καμμένο και τον Α/ΓΕΝ Αντινάυαρχο Νικόλαο Τσούνη ΠΝ. Επισκεπτόμενος το Αρχηγείο Στόλου, ο Νάυαρχος Φόγκο μίλησε για την σημασία των επιχειρήσεων με το ΠΝ, την περιφερειακή ασφάλεια στη Μέσόγειο, τη βάση της Σούδας και την ένταση στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας στο Αιγαίο.
Σε οτι αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ στην Ν.Α πτέρυγα, ο Νάυαρχος Fogo δήλωσε τότε χαρακτηριστικα:
«Αυτή είναι η 5η φορά που βρίσκομαι στην Ευρώπη. Η 3η φορά που υπηρετώ στη Νάπολη. Ήμουν εκεί ως Ναύαρχος με ένα αστέρι, τώρα ως Νάυαρχος 3 αστέρων, ως διοικητής Ναυτικών Δυνάμεων στην Ευρώπη και την Αφρική, και διασυμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ.
Μπορώ να σας πω ότι έχοντας το πλεονέκτημα της πρότερης εμπειρίας, τα πράγματα στο παρελθόν ήταν πιο ήσυχα απ΄ότι στις μέρες μας. Δεν υπήρχε ούτε ένα ρωσικό υποβρύχιο στη Μεσόγειο. Σήμερα είναι αρκετά. Έξι (6) τον αριθμό εκ των οποίων 4 στη Μαύρη Θάλασσα και 2 στην Ανατολική Μεσόγειο με βάση εξόρμησης τη Συρία.
Υπάρχει ένας ολόκληρος στόλος από ρωσικές μονάδες επιφανείας ενώ η ένταση αυξάνεται σε αυτήν την περιοχή της Ν.Α Μεσογείου. Πολλές ναυτικές δυνάμεις εκτελούν επιχειρήσεις και γι αυτό είναι σημαντικό ως συμμαχία να διατηρήσουμε μια συμπαγή ικανότητα προβολής ισχύος, ώστε να παρέχουμε αποτροπή και να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα μας. Τόσο στην επιφάνεια, όσο και κάτω από αυτή καθώς και στον αέρα. Γι αυτό ευχαριστούμε την Ελλάδα και το Πολεμικό Ναυτικό για όλα όσα κάνετε για την υποστήριξη σε αυτήν την ναυτική στρατηγική».
Φυσικά τότε ακόμα δεν είχε φανεί πλήρως η ρωσική «αναδίπλωση» όπως την διαπιστώσαμε πρόσφατα, ούτε φυσικά είχαν διαρραγεί οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Άγκυρας με αποτέλεσμα να μετατοπιστεί το ενδιαφέρον για ενδυνάμωση της αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα. Ακολούθησε η πρόσφατη επίσκεψη του Αρχηγού του Μικτού Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ Στρατηγού Τζόζεφ Ντάνφορντ, ο οποίος συναντήθηκε την 4η Σεπτεμβρίου με τον Έλληνα Α/ΓΕΕΘΑ Νάυαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη ΠΝ.
Η «περιφερειακή» οπτική των Ελλήνων βρίσκει σύμφωνο το Ντάνφορντ
Ο Αμερικανός Αρχηγός του Μικτού Γενικού Επιτελείου είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει τις ελληνικές θέσεις σχετικά με τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και σύμφωνα με μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα επίσημη ανακοίνωση του Πενταγώνου, ο Στρατηγός Ντάνφορντ ανέφερε σε αμερικανούς δημοσιογράφους που ταξίδεψαν μαζί του στην Αθήνα, οτι oι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο νατοικών συμμάχων είναι «απ ότι φαίνεται καλύτερες από ποτέ»!
Ειδικότερα τονίζεται οτι Ντάνφορντ και Αποστολάκης συζήτησαν την κατάσταση στην περιοχή με τον Ντάφορντ να δηλώνει τα εξής: «Η Ελλάδα συνορεύει βόρεια με τα Βαλκάνια, ανατολικά με τη «Μέση Ανατολή» και νότια βρίσκεται σε εγγύτητα με τη Λιβύη και τη Βόρειο Αφρική. Αντάλλαξα σκέψεις και απόψεις για την ευρύτερη περιοχή με αποτέλεσμα να επωφεληθώ ιδιαίτερα από την άποψη των Ελλήνων, οι οποίοι έχουν ‘περιφερειακή’ οπτική».
Στην σχετική ανακοίνωση του Πενταγώνου αναφέρεται οτι οι Έλληνες είναι «ανοιχτοί» στο ζήτημα της αυξημένης αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη θέση αυτή εξέφρασαν στον αμερικανό Α/ΓΕΕΘΑ, ο οποίος έμεινε ιδιαίτερα ευχαριστημένος με τις προοπτικές που δημιουργούνται.
Για το λόγο αυτό η Ευρωπαική Διοίκηση (US European Command) και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα συνεργαστούν με ελληνικά υπουργεία, ώστε να συνεχιστούν οι συζητήσεις προς αυτή τη κατευθυνση. «Αν δει κανείς τη γεωγραφία και ανατρέξει στις επιχειρήσεις που έχουμε αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη στη Συρία ταυτόχρονα με τις πιθανές επιχειρήσεις που θα πραγματοποιηθούν στην Ανατολική Μεσόγειο τότε διαπιστώνει οτι οι ευκαιρίες εδώ ειναι ιδιαίτερα σημαντικές» τόνισε ο αμερικανός Στρατηγός.
Επιπλέον αναφέρεται οτι ο Ντάνφορντ ενημερώθηκε από τον Έλληνα Α/ΓΕΕΘΑ για την εμπειρία από τη προσφυγική κρίση, γεγονός που του επέτρεψε να αποκτήσει καλύτερη αντίληψη του προβλήματος καθώς και των συμπερασμάτων που αποκόμισε η ελληνική πλευρά. Συμφωνήθηκε η σημασία της ανταλλαγής πληροφοριών για την επίτευξη υψηλού επιπέδου ασφάλειας.
Τα ρωσικά υποβρύχια στη Μεσόγειο
Οι απόψεις του Έλληνα Α/ΓΕΕΘΑ για το πρόβλημα της ρωσικής ναυτικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα που αναλύθηκε στη συνάντηση των δύο Αρχηγών. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Πενταγώνου αναφορικά με τη συνάντηση των δύο Ναυάρχων και οι δύο συμφώνησαν οτι παρακολουθούμε πλέον μια κατάσταση «που δεν είχαμε δεί ξανά από τη δεκαετία του ’80 σε οτι αφορά ανάπτυξη επιχειρησιακών δυνάμεων των Ρώσων στην περιοχή».
Μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η δήλωση του ίδιου του Ντάνφορντ στους δημοσιογράφους σύμφωνα με την οποία: « Είναι (οι Έλληνες) βαθύτατα προβληματισμένοι με οτι συμβαίνει στη Λιβύη και την Αφρική γιατί ακόμη και αν η Συρία σταθεροποιηθεί, η Αφρική παραμένει μια εστία έντασης ακριβώς δίπλα τους. Επίσης ανησυχούν για τη ρωσική παρουσία (ναυτικών δυνάμεων) στη Μάυρη Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο. Οι ΗΠΑ παραμένουν ο καλύτερος σύμμαχος τους».
Ο ρόλος των βάσεων και οι συνεκπαιδευσεις με την Ελλάδα
Στο μέτωπο της ασφάλειας αναφέρεται οτι η Βάση της Σούδας χρησιμοποιείται από την Διοίκηση Ευρώπης (EUCOM), την Διοίκηση Αερομεταφορών (US Transportation Command), την Διοίκηση Αφρικής (AFRICOM) και την Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ (USSOCOM).
Στη Βάση της Λάρισας επιχειρούν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη MQ-9 Reaper της αμερικανικής Αεροπορίας, με ρόλο συλλογή πληροφοριών, επιτήρηση και αναγνώριση ενώ τονίζεται οτι οι ΗΠΑ αναζητούν πιθανές τοποθεσίες για περαιτέρω δυνάμεις οι οποίες όμως δεν θα έχουν χαρακτήρα μόνιμης παραμονής. Αντίθετα η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ θα διατηρηθεί σε χαμηλό επίπεδο αλλά θα ενταθούν οι συνεκπαιδεύσεις με αποστολή δυνάμεων ανά περίπτωση (rotation) για το σκοπό αυτό.
Τα σημεία πρόσβασης έχουν ειδικό ενδιαφέρον και σύμφωνα με τον Αμερικανό Στρατηγό είναι απαραίτητα για μεταφορά προσωπικού και υλικού από και προς το συγκεκριμένο θέατρο επιχειρήσεων. Αυτό το ρόλο έχει φυσικά η Σούδα αλλά έχουν διευρυνθεί οι προοπτικές για τις αμερικανικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην Ευρώπη και έρχονται για εκπαίδευση στην Ελλάδα. Έμφαση δίνεται σε αεροπορική συνεκπαίδευση και μονάδες ελικοπτέρων του Αμερικανικού Στρατού.
Σε αυτό το πλαίσιο αναγνωρίζεται η «μοναδική ικανότητα» της Ελλάδας να διοργανώνει πολυεθνικές ασκήσεις στις οποίες οι ΗΠΑ ανυπομονούν να συμμετέχουν με μέσα και προσωπικό.
Τέλος στην ανακοίνωση του Πενταγώνου γίνεται ειδική μνεία για την εμβάθυνση των σχέσεων των δύο χωρών μέσω του προγράμματος «International Military and Training program» με το οποίο είναι εφικτή ανταλλαγή στελεχών για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Χάρις το IMTP αξιωματικοί των Ε.Δ έχουν τη δυνατότητα να σταλούν σε Σχολεία των ΗΠΑ και αντίστοιχα νεαροί αξιωματικοί των ΗΠΑ να φοιτήσουν σε παραγωγικές Σχολές των Ε.Δ.
Μάλιστα ο Στρατηγός Ντάνφορντ δεν παρέλειψε να αναφέρει οτι και ο Ναύαρχος Αποστολάκης είχε στο παρελθόν κατά τη διάρκεια της καριέρας του φοιτήσει στα Σχολεία Εκστρατείας και Αμφίβιων Επιχειρήσεων των Πεζοναυτών των ΗΠΑ (Marine Corps Expeditionary Warfare School – Amphibious Warfare School) ενώ και ο Αρχηγός ΓΕΣ Αντιστράτηγος Αλκιβιάδης Στεφανής είχε παρακολουθήσει ειδικό Σχολείο του Αμερικανικού Στρατού, στο Fort Knox του Κεντάκι.
Καταλήγοντας η ανακοίνωση του Πενταγώνου ανέφερε τα εξής: « Οι σχέσεις Ελλάδας ΗΠΑ είναι σε ένα πολύ θετικό σημείο σήμερα και τα θεμέλια για αυτή την εξέλιξη είναι η αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών».
