Στοχευμένα και μεθοδικά η τουρκική πλευρά επιχειρεί να αλλάξει τη βάση των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, επιδιώκοντας συνομοσπονδιακή λύση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το μήνυμα που στέλνει προς κάθε κατεύθυνση η Άγκυρα είναι πως το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά έχει ολοκληρώσει και τον κύκλο των συζητήσεων στη βάση των διαπραγματεύσεων και πως θα πρέπει να αναζητηθεί νέα.
Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ για το HELLAS JOURNAL
Αυτό αναμένεται να ξεκαθαρίσει και κατά τη διάρκεια των διεργασιών που θα γίνουν αυτή την εβδομάδα στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης. Σημειώνεται συναφώς ότι αυτή η θέση δεν κατατέθηκε κατά τρόπο ξεκάθαρο κατά τη συνάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με την εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ, αν και αφέθηκε να εννοηθεί.
Η Άγκυρα και συγκεκριμένα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχειρούν με κάθε ευκαιρία να πείσουν πως η προσπάθεια αλλαγής της βάσης οφείλεται στην ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία φλερτάρει, όπως υποστηρίζει, με την ιδέα αυτή.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά θέτει βασικά τρία ζητήματα κατά τις συζητήσεις:
-Πρώτον, η έναρξη των διαπραγματεύσεων να έχει ημερομηνία λήξης. Να καθοριστεί, δηλαδή, χρονοδιάγραμμα, το οποίο, όπως αναφέρουν, θα κινείται γύρω στο τρίμηνο. Αυτή την προσέγγιση υιοθετούν και τα Ηνωμένα Έθνη καθώς και τρίτοι παράγοντες, οι οποίοι θεωρούν πως δεν μπορεί να αφεθεί η διαδικασία να κρατήσει στον χρόνο. Το θέμα αυτό συνδέεται, σύμφωνα με ενημερωμένες πηγές, και με την τάση που αναπτύσσεται στη Γραμματεία του Διεθνούς Οργανισμού για αλλαγή της μεθοδολογίας. Αυτό ενδεχομένως να παραπέμπει και σε μια παλιά θεωρία, σύμφωνα με την οποία θα μπορούσαν τα Ηνωμένα Έθνη να συμβάλουν στις συζητήσεις με την κατάθεση γεφυρωτικών προτάσεων. Άλλωστε, ο καθορισμός χρονοδιαγράμματος παραπέμπει και σε μιας μορφής επιδιαιτησία.
-Δεύτερον, υποστηρίζεται πως θα πρέπει να διευρυνθεί η ατζέντα των συζητήσεων και να συζητηθούν κι άλλα σενάρια για λύση. Η τουρκική θέση είναι σαφής και έχει διατυπωθεί ανεπίσημα και στο Κραν Μοντανά. Να συμφωνηθεί συνομοσπονδιακή λύση κι εάν αποτύχει, να προχωρήσουν σε δυο κράτη. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, κατά τις τελευταίες επισκέψεις του στα κατεχόμενα έθεσε προς συζήτηση τη λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδίας. Είχε δε κατά την επίσκεψή του τον περασμένο Απρίλιο αναφέρει, σε σύσκεψη που είχε με τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και τους εκπροσώπους των κομμάτων, πως πλέον «οι Ελληνοκύπριοι δεν αποδέχονται την ομοσπονδία. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν προτιμητέο ένα μοντέλο σαν τη συνομοσπονδία ή τη λύση δύο κρατών». Πλην του Ακιντζί δεν υπήρξε άλλη αντίδραση στη θέση αυτή της Άγκυρας. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε συνέντευξή του προ ημερών στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεών είχε επισημάνει τον κίνδυνο αλλαγής της βάσης σε περίπτωση νέας αποτυχίας.
-Τρίτο, ζητείται όπως ξεκαθαριστεί από τώρα ότι σε περίπτωση αδιεξόδου θα καθοριστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων. Τους ενδιαφέρει όπως διασφαλιστεί η επόμενη ημέρα ενός αδιεξόδου, ενώ είναι πρόδηλο πως επιχειρούν μέσα από μια αποτυχία να διασφαλιστεί η παράνομη οντότητα του κατοχικού καθεστώτος.
Η Λευκωσία προσέρχεται στη Νέα Υόρκη έχοντας ως στόχο να διατηρήσει εν ζωή την προοπτική στο Κυπριακό, αν και κατά την εκτίμησή της δεν υπάρχουν σήμερα πολλές δυνατότητες. Προτεραιότητα αυτή τη στιγμή για την τουρκική πλευρά είναι να αμφισβητήσει το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να υλοποιήσει το ενεργειακό της πρόγραμμα. Αυτό που επιδιώκει η Άγκυρα είναι να είναι μέρος του προγράμματος.
Η Τουρκία επιχειρεί διά του ψευδοκράτους να δημιουργηθεί από τώρα ένας μηχανισμός συναπόφασης για τους υδρογονάνθρακες. Να δημιουργηθεί, δηλαδή, μια τεχνική επιτροπή για το φυσικό αέριο, όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι να συναποφασίζουν για τα επόμενα βήματα.
Αυτός ο μηχανισμός θα λειτουργεί ανεξαρτήτως εάν θα λυθεί ή όχι το Κυπριακό. Για την ακρίβεια, εάν υιοθετηθεί, το Κυπριακό δεν θα λυθεί καθώς δεν θα έχουν κίνητρο.
Οι επόμενες ημέρες θα ξεκαθαρίσουν πολλά ως προς τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Είναι προφανές πως υπάρχει μια ανησυχία ως προς το περιεχόμενο της έκθεσης που θα υποβληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το Κυπριακό, στα μέσα Οκτωβρίου. Η συζήτηση της έκθεσης θα γίνει στο τέλος του μήνα αυτού και εκ των πραγμάτων θα ασχοληθεί και με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Παράλληλα, η γεώτρηση εντός Νοεμβρίου, της αμερικανικής εταιρείας ExxonMobil, στο θαλασσοτεμάχιο 10 θα αποτελεί μια καθοριστικής σημασίας εξέλιξη. Ποια θα είναι η αντίδραση της Τουρκίας; Κατά πάσα πιθανότητα η Τουρκία θα προβεί σε δική της γεώτρηση σε μη αδειοδοτημένο θαλασσοτεμάχιο.
Μπορεί οι Αμερικανοί, όπως και οι άλλες εταιρείες, να μην επηρεάζονται από μια τέτοια εξέλιξη, ωστόσο είναι προφανές πως ευνοούν μια συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών στο Κυπριακό, ώστε να μην υπάρχουν «περιπλοκές και εντάσεις» κοντά στην περιοχή των ερευνών τους.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΦΟΡΜΟΥΛΑ
Στη Νέα Υόρκη συγκλίνουσες πληροφορίες φέρουν τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, να αναζητά τρόπους συντήρησης της διαδικασίας μέχρι νεωτέρας. Κοντολογίς, χωρίς να παρεμβαίνει προσωπικά σε μια νέα προσπάθεια, θα προσπαθήσει να κρατήσει τη σπίθα αναμμένη για να μη τοποθετήσει το Κυπριακό στα αζήτητα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ένα πιθανό σενάριο το οποίο φαίνεται να συζητείται στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού είναι να αρχίσουν συζητήσεις σε επίπεδο εγγυητριών δυνάμεων. Ήδη συναντήσεις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας θα πραγματοποιηθούν στη Νέα Υόρκη (Τσίπρας με Ερντογάν και Κοτζιάς με Τσαβούσογλου) ενώ στη Λευκωσία θα αρχίσουν συζητήσεις σε χαμηλότερο επίπεδο. Ενδεχομένως στο επίπεδο των διαπραγματευτών και των ομάδων τους.
Τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως μπορεί να λειτουργήσει για κάποιο στάδιο, προπαρασκευαστικό, ένα μοντέλο όπως αυτό που έγινε στο Μοντ Πελεράν μετά το πρώτο αποτυχημένο μοντέλο της πρώτης Πενταμερούς, τον Ιανουάριο του 2017 στη Γενεύη.
Ήδη ακούγεται όλο και πιο έντονα πως η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Τζέιν Χολ Λουτ θα επανέλθει στην περιοχή για ένα ακόμη γύρο επαφών πριν την υποβολή της έκθεσης του Οκτωβρίου. Η κ. Λουτ θα ενημερώσει σε αυτή τη φάση προφορικά τον Γενικό Γραμματέα. Αντόνιο Γκουτέρες.
ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΟΛΟΙ ΠΛΗΝ ΤΗΣ ΛΟΥΤ
Η Τζέιν Χολ Λουτ λειτουργεί ως προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα. Σήκωσε όλο το βάρος της αποστολής και δεν έχει εμπλέξει σχεδόν κανέναν άλλο στις επαφές της. Θα ενημερώσει προσωπικά και προφορικά τον Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ άφησε εκτός παιχνιδιού την ομάδα του ΟΗΕ στην Κύπρο.
Το γεγονός αυτό έχει αφήσει στο σκοτάδι ακόμη και την ειδική αντιπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, η οποία δεν γνωρίζει ούτε το περιεχόμενο των επαφών της Λουτ με τους εμπλεκόμενους, αλλά ούτε και τι προτίθεται να προτείνει στον Γενικό Γραμματέα. Αυτό φαίνεται να ενοχλεί τους Οηέδες που εδρεύουν στην Κύπρο και έχουν αρχίσει να το λένε και να το δείχνουν.
