Με το μέλλον του επιθετικού ελικοπτέρου στη δύναμη της Αεροπορίας Στρατού, το DefenceReview.gr έχει ασχοληθεί μέσα από πολλά αναλυτικά αφιερώματα (https://defencereview.gr/epithetika-elikoptera-perissoteres-p/), παρακολουθώντας σε καθημερινή βάση τις σχετικές εξελίξεις. Χωρίς να έχει ανακοινωθεί κάτι επίσημα, η τελευταία βρίσκεται σε διαδικασία ενίσχυσης και ανανέωσης του στόλου των ελικοπτέρων της.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ατέρμονη διαδικασία υψηλού κόστους σε χρήμα και χρόνο. Ο Στρατός των ΗΠΑ δαπανά σε ετήσια βάση δισεκατομμύρια δολάρια όχι μόνο για την συντήρησης και υποστήριξη, αλλά και για την αναβάθμιση των ελικοπτέρων όλων των τύπων που διαθέτει. Στην Αεροπορία Στρατού σχέδια υπάρχουν ήδη για τον εκσυγχρονισμό 10 βαρέων μεταφορικών ελικοπτέρων Chinook CH-47D/SD σε CH-47F, την αγορά 10 καινούριων -F και την προμήθεια νέων κινητήρων, προς αντικατάσταση των παλιών T-55-L-712 που δεν υποστηρίζονται πλέον.

Παράλληλα, έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για τον εκσυγχρονισμό των AH-64DHA στο επίπεδο -Ε Guardian, πάλι σε συνδυασμό με την αγορά εννέα καινούριων του τύπου. Τέλος, τεράστιο ζητούμενο παραμένει εδώ και 30 τουλάχιστον χρόνια η αντικατάσταση των UH – 1H/AB – 205, από ένα πραγματικά υψηλών επιδόσεων δικινητήριο μέσο μεταφορικό ελικόπτερο σε επαρκείς αριθμούς. Η πρώτη διαπίστωση που οφείλουμε να κάνουμε είναι ότι το συνολικό κόστος όλων αυτών των προγραμμάτων είναι απλά απαγορευτικό για την Ελλάδα.

Για αυτό και άποψη του DR είναι ότι θα πρέπει αφενός στο νέο μέσο μεταφορικό ελικόπτερο να αποδοθεί άμεση προτεραιότητα και αφετέρου το πραγματικά τεράστιο κόστος του εκσυγχρονισμού των AH-64DHA σε -Ε Guardian και κυρίως της προμήθειας νέων, μπορεί να περατωθεί σε δεύτερο χρόνο μέσω της επιλογής μέσων μεταφορικών ελικοπτέρων που παράλληλα θα μπορούν να λειτουργήσουν και ώς οπλισμένα ελικόπτερα. Η μέγιστη προτεραιότητα για την ΑΣ είναι η απόκτηση νέων όπλων για τον πλήρη εξοπλισμό του συνόλου των ελληνικών Apache.

Η δεύτερη διαπίστωση είναι σχετική με τους ρυθμούς αναβαθμίσεων, εκσυγχρονισμών και αντικατάστασης υλικού του Αμερικανικού Στρατού. Η ελληνική Αεροπορία Στρατού δεν μπορεί να τους ακολουθεί, οπότε θα πρέπει να περιορίσει στο ελάχιστο τους τύπους των ελικοπτέρων που αξιοποιεί επιχειρησιακά. To ίδιο ισχύει και για την ελληνική οικονομία… Επιπρόσθετα, η ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία θα πρέπει επιτέλους να δώσουν λύση στο πρόβλημα της πολυτυπίας στο χώρο των ελικοπτέρων.

Κατόπιν αυτών θεωρούμε ότι η συγκυρία είναι ιδανική για να ξεφύγει η Αεροπορία Στρατού από τις μέχρι σήμερα πάγιες τακτικές προμηθειών και αναβαθμίσεων του Αμερικανικού Στρατού, τουλάχιστον έως ένα βαθμό. Η λύση στο πρόβλημα του εκσυγχρονισμού των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και της Αεροπορίας Στρατού, έχει τη μορφή των UAV και των νέων πυραυλικών συστημάτων φιλοσοφία BLOS (Beyond Line Of Sight).

Οι Ισραηλινοί ώς πρώτοι διδάξαντες με τον SPIKE NLOS, έχουν εξοπλίσει δεκάδες διαφορετικές πλατφόρμες με το όπλο αυτό. Επίγειες, ιπτάμενες και επιφανείας. Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ουκρανία, το παράδειγμά τους ακολουθούν και οι Ευρωπαίοι, επιταχύνοντας τις εξελίξεις σε κρίσιμα πυραυλικά προγράμματα, ενώ οι Αμερικανοί ενσωμάτωσαν το συγκεκριμένο όπλο στα AH-64E Guardian, αλλά και στα UH-60L/M Blackhawk εδώ και αρκετά χρόνια.

Akeron – Ο ευρωπαϊκός SPIKE NLOS

To ευρωπαϊκό πρόγραμμα Akeron (https://defencereview.gr/tin-oikogeneia-taktikon-vlimaton-pro/ ), είναι μία πρώτη ολοκληρωμένη απόπειρα πλήρους υιοθέτησης της φιλοσοφίας λειτουργίας και αξιοποίησης του ισραηλινού Spike NLOS. Και περαιτέρω εξέλιξής του βέβαια όπως θα δούμε. Σε αυτή τη φιλοσοφία εμπεριέχεται ουσιαστικά και η κατάργηση του καθαρόαιμου επιθετικού ελικοπτέρου, αφού τα νέας γενιάς BLOS πυραυλικά συστήματα, μπορούν να ενσωματωθούν τόσο σε ελικόπτερα ναυτικών επιχειρήσεων, όσο και σε μέσα μεταφορικά ελικόπτερα.

Με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η MBDA, το πρόγραμμα Akeron έρχεται να αντικαταστήσει τα βασικά αντιαρματικά πυραυλικά συστήματα τρίτης και τέταρτης γενιάς, με τους πέμπτης γενιάς MMP και ΜΗΤ που μετονομάζονται Akeron MP και Akeron LP αντίστοιχα (https://defencereview.gr/ellinikos-stratos-nea-paroysiasi-tis-mb/). Ο Akeron LP είναι πύραυλος βάρους 30 έως 40 κιλών και μήκους 1,8 μέτρων. Μπορεί να μεταφερθεί από ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UCAV) σε διπλά ή τετραπλά κάνιστρα με συνολικό βάρος 120 και 200 κιλών αντίστοιχα.

Η καθοδήγησή του προς το στόχο, μπορεί να γίνει μέσω ημιενεργού αισθητήρα λέιζερ (SAL-Semi-Active Laser) τρίτης γενιάς (Gen III), τηλεοπτική κάμερα υψηλής ευκρίνειας (TV) και μη ψυχόμενο (uncooled) αισθητήρα υπερύθρων (IR). To όπλο είναι επίσης εξοπλισμένο με σύστημα ζεύξης δεδομένων διπλής κατεύθυνσης (Bidirectional RF), ώστε να έχει πλήρεις δυνατότητες επικοινωνίας με την πλατφόρμα από την οποία έχει εκτοξευτεί. Η πολεμική του κεφαλή είναι πολλαπλών χρήσεων και με δυνατότητα επιλογής διαμόρφωσης κατάλληλης για την προσβολή τεθωρακισμένων μ πάχος θωράκισης 1000 χιλιοστών. Είτε τύπου RHA (Rolled Homogeneous Armour), είτε τύπου ERA (Explosive Reactive Armour).

H ακτίνα του  Αkeron LP φτάνει τα 20 χιλιόμετρα, επιτρέποντας στο ελικόπτερο – φορέα να επιχειρεί αθέατο πίσω από φυσικά ή τεχνητά εμπόδια. Θα μπορεί να εκτοξευθεί εναντίον στόχου που έχει ήδη εγκλωβιστεί (LOBL – Lock On Before Launch), επειδή θα έχει τη δυνατότητα αυτόματης σύγκρισης και συνδυασμού εικόνων από συστήματα στοχοποίησης με αυτές των αισθητήρων TV και IR που φέρει το όπλο. Μέσω λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), η χρήση του όπλου θα είναι απλή, μειώνοντας καθοριστικά το φόρτο εργασίας του πληρώματος που το εκτοξεύει εναντίον στόχων, σταθερών ή κινητών. Όπως υποδομών, οχυρωμένων θέσεων, συγκεντρώσεων προσωπικού και φυσικά θωρακισμένων οχημάτων και σκαφών επιφανείας.

Πρόγραμμα MARSEUS – Διευρύνοντας περαιτέρω τις δυνατότητες BLOS και με κυπριακή συμμετοχή

Στην πρόσφατη διεθνή αεροπορική έκθεση του Farnborough, η Rafael παρουσίασε την 6η γενιά της οικογένειας πυραύλων SPIKE. Ξεχωριστή δε παρουσίαση, πραγματοποιήθηκε και στο ΓΕΣ πρόσφατα ( https://defencereview.gr/ellinikos-stratos-paroysiasi-tis-eurospike-m/). Ώς απάντηση από την πλευρά της ευρωπαϊκής MBDA, ήρθε η ανακοίνωση της έναρξης του προγράμματος MARSEUS.

Πιό συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε στις 26 Ιουλίου την σε πρώτη φάση δαπάνη 25 εκατομμυρίων ευρώ (25,6 εκατομμυρίων δολαρίων) για την υλοποίηση ερευνητικού προγράμματος (MARSEUS – Modular Architecture Solutions for EU States), με στόχο την περαιτέρω βελτίωση της ικανότητας προσβολής στόχων πέραν του οπτικού ορίζοντα (BLOS), σε ήδη διαθέσιμα ή υπό ανάπτυξη ευρωπαϊκά πυραυλικά συστήματα. H διάρκεια του προγράμματος, την εποπτεία του οποίου θα έχει η MBDA, θα φτάσει τους 36 μήνες.

Πρόσθετος στόχος του MARSEUS που αποτελεί συνέχεια του επίσης ερευνητικού προγράμματος LINKEUS (με αντικείμενο τον καθορισμό και την παγίωση των επιχειρησιακών απαιτήσεων των 5ης γενιάς ευρωπαϊκών αντιαρματικών πυραύλων BLOS μέσης ακτίνας) είναι η ανάπτυξη τεχνολογιών για πυραύλους φιλοσοφίας BLOS που θα παραχθούν και στο μέλλον. Πέραν των 25 εκατομμυρίων ευρώ, θα αποδοθούν επιπρόσθετα 2,3 εκατομμύρια για σκοπούς έρευνας και μελετών σε 13 συνολικά εταιρείες από το Βέλγιο (Royal Military Academy, John Cockerill Defense, FN Herstal and Xenics), την Κύπρο (Additess and SignalGenerix), τη Γαλλία (Novadem, Atos, Arquus and Delair) και τη Σουηδία (Saab Dynamics, BAE Hägglunds and Exensor). Η MBDA θα συνεργαστεί επίσης και με τις ένοπλες δυνάμεις των παραπάνω χωρών.

Η χρηματοδότηση εξασφαλίζεται από το European Defense Fund που συστάθηκε πρόσφατα και ο προϋπολογισμός του για την περίοδο 2021 – 2027 ανέρχεται σε οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ (8,18 δισεκατομμύρια δολάρια με την τρέχουσα ισοτιμία). Για όσους επιμένουν στο επιχείρημα ότι στην Ευρώπη αυτού του είδους τα προγράμματα είναι δαπανηρά και χρονοβόρα θα συμφωνήσουμε υπό την προϋπόθεση ότι προσπάθειες δημιουργίας αποτελεσματικών μηχανισμών συνεργασίας βρίσκονται διαρκώς σε εξέλιξη παρά τον αμερικανικό ανταγωνισμό, καθώς υπάρχει η πρόθεση διατήρησης της τεχνολογικής πρωτοπορίας σε όλους τους τομείς.

Σύμφωνα με την επίσιμη ιστοσελίδα του γαλλικού υπουργείου άμυνας, το Φθινόπωρο του 2022 θα διεξαχθεί στην Κύπρο σειρά δοκιμών προσομοίωσης, εκτοξεύσεων και στοχοποίησης. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των συμπερασμάτων του προγράμματος LYNKEUS και των εργασιών που περιλαμβάνει το MARSEUS, στην Κύπρο θα πραγματοποιηθούν προσομοιώσεις και δοκιμαστικές εκτοξεύσεις πυραύλων Akeron, εναντίον στόχων των οποίων ο εντοπισμός, η ισχνηλάτιση και ο εγκλωβισμός θα γίνεται μέσω mini-drone τύπου NX-70 της γαλλικής SNE Novadem. To σύνολο των εκτοξεύσεων θα γίνει από όχημα τύπου Sherpa.

Ζωτικά συμπεράσματα για την Ελλάδα

Όλα αυτά μας οδηγούν ανεπιφύλακτα στο συμπέρασμα ότι οι και οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα πρέπει το ταχύτερο να αναθεωρήσουν το επιχειρησιακό τους Δόγμα και να το αναπροσαρμόσουν στις νέες εξελίξεις. Η δαπάνη δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια νέων επιθετικών ελικοπτέρων, θα αποστερήσει πόρους από τη διαδικασία αντικατάστασης του στόλου των Huey που επιτέλους κάποτε πρέπει να γίνει, αλλά και από τη διαδικασία μαζικής εισαγωγής σε υπηρεσία μη επανδρωμένων αεροσκαφών μικρού και μέσου μεγέθους που είναι απόλυτα αναγκαία για τη ταχεία και αποτελεσματική στοχοποίηση και προσβολή των εχθρικών δυνάμεων.

Τέλος, θα αποστερήσει πόρους από τη διαδικασία απόκτησης νέων όπλων μέσης και μεγάλης ακτίνας, φιλοσοφίας BLOS. Όπλων που ¨κουμπώνουν” ιδανικά στο ελληνικό επιχειρησιακό περιβάλλον. Ξεκινώντας από το SPIKE NLOS, η Αεροπορία Στρατού σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό και τη Διοίκηση Ελικοπτέρων Ναυτικού, θα μπορούσε να ενσωματώσει το όπλο σε μία οπλισμένη έκδοση του Black Hawk αλλά και στο σύνολο των Aegean Hawk και MH-60R.

Σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε, πάντα συνολικά και για τους τρείς Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, να γίνει μία γενικότερη και ευρεία αξιολόγηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα νέα πυραυλικά συστήματα και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Η Ελλάδα οφείλει άμεσα να αφήσει οριστικά πίσω της την πρακτική των δεκάδων αποσπασματικών και κατά κανόνα πολύ δαπανηρών προμηθειών, που για πολλούς λόγους δεν καλύπτουν καμία επιχειρησιακή ανάγκη. Αν δεν το κάνει τώρα, όλα δείχνουν ότι δεν θα έχει άλλη ευκαιρία…