Η ιστορία των Μονάδων Αποκατάστασης Τάξης που ξεκίνησαν με σκαρπίνια και γαλάζια πουκαμισάκια έμελε όμως να μεταμορφωθεί σε μια από τις πλέον ικανές και αποτελεσματικές αστυνομικές δυνάμεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι η υπηρεσία με τους περισσότερους νεκρούς και τραυματίες από ίδρυσης της. Σημείο ορόσημο είναι το 1994 όπου δημιουργήθηκε η ΥΑΤ και η ΥΜΕΤ δύο υπηρεσίες με διακριτό ρόλο ως η συνέχεια των ΜΑΤ. Η δημιουργία των ΜΑΤ έγινε στα πρότυπα των Γαλλικών CRS το 1976.
Όσοι κατά καιρούς έχουν βρεθεί σε κάποια πορεία η οποία εξελίχθηκε σε πεδίο ανοιχτής σύγκρουσης μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, ένα από τα πράγματα που σίγουρα έχουν παρατηρήσει είναι οι στολές των ΜΑΤ. Οι συγκεκριμένες στολές δεν είναι απλά ρούχα που φοράνε οι άνδρες των κατασταλτικών δυνάμεων. Επί της ουσίας είναι ειδικά προστατευτικά υλικά. Τους προστατεύουν από φωτιές, πέτρες, φωτοβολίδες και οτιδήποτε μπορεί να εκτοξεύσει εναντίον ένας ταχοποιός.
Αυτή, ωστόσο, είναι μια εικόνα που τη βλέπει κάνεις τις δυο τελευταίες δεκαετίες. Αν γυρίσουμε το χρόνο λίγο πιο πίσω, θα διαπιστώσουμε πως οι αστυνομικοί που έμπαιναν στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων, φορούσαν… σκαρπίνια και γαλάζια πουκαμισάκια. Η εξέλιξη αυτή στις στολές δεν είναι τυχαία. Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης οι συγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών δεν ήταν αυτό που γνωρίζουμε σήμερα.
Μια ασπίδα και ένα γκλοπ πολλές φορές ήταν αρκετά. Συμπερασματικά θα μπορούσε να πει κάποιος πως οι στολές των ΜΑΤ άρχισαν να αλλάζουν όσο άλλαζε και η φύση των συγκρούσεων. Όσο πιο βίαιες γίνονταν τόσο πιο προστατευτικές ήταν στολές. Και κάπως έτσι, φτάσαμε από τα σκαρπίνια και τα κοντομάνικα πουκάμισα στις πυρίμαχες στολές και τις χοντρές επικαλαμίδες.
Η εμφάνισή τους δεν είχε μεγάλες διαφορές από τους υπόλοιπους αστυνομικούς. Το μόνο που διέφερε ήταν οι κινήσεις τους που ήταν αποτέλεσμα ειδικής εκπαίδευσης και βέβαια οι ασπίδες και τα δακρυγόνα. Η πρώτη μεγάλη αλλαγή σε εκείνη την περίοδο ήταν τα κράνη των ΜΑΤ. Έγιναν πιο μεγάλα και πιο ανθεκτικά. Παράλληλα, οι αρβύλες αντικατέστησαν τα σκαρπίνια καθώς πλέον οι πέτρες και οι μολότοφ έπεφταν βροχή.
Η δεκαετία του 1990 βρήκε τόσο τα ΜΑΤ όσο και την πλευρά των αναρχικών να επιδίδονται σε μια… εξοπλιστική κούρσα. Από τη μια πλευρά οι 5-10 μολότοφ σε κάθε πορεία είχαν υπερτριπλασιαστεί ενώ άρχισε να κάνει την εμφάνισή του το λεγόμενο σύστημα «hit and run» που στην ουσία ήταν καταδρομικές επιθέσεις που δεν διαρκούσαν περισσότερα από μερικά δευτερόλεπτα αλλά ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
Με αυτά και με αυτά οι στολές των αστυνομικών είχαν αρχίσει να θυμίζουν ολοένα και περισσότερο στρατιωτικές στολές ή ακόμα και πανοπλίες καθώς πλέον είχαν ενσωματωθεί και οι επικαλαμίδες. Τα εξεγερσιακά γεγονότα στην επέτειο του πολυτεχνείου το 1995 με τον παράλληλο ξεσηκωμό στις φυλακές της χώρας, άλλαξαν δραματικά τη στάση της αστυνομίας απέναντι στους διαδηλωτές και εν πολλοίς καθόρισαν και το μέλλον.
Στα τέλη εκείνη της δεκαετίας, τα ΜΑΤ πλέον είχαν αποκτήσει και θώρακες, αλλά κυρίως εκτός από τα δακρυγόνα πλέον είχαν και χημικά (ακόμα και ασφυξιογόνα) και χειροβομβίδες κρότου- λάμψης που ειδικά στα πρώτα χρόνια που τις χρησιμοποιούσαν, προκαλούσαν μεγάλο πανικό στους διαδηλωτές που έκαναν αρκετό καιρό να τις… συνηθίσουν! Επιπλέον άλλαξε και η τακτική τους καθώς έγινε πιο επιθετική και με περισσότερες στρατηγικές κινήσεις (περικυκλώσεις, αλυσίδες, στενό… πρέσινγκ των αναρχικών μπλοκ κλπ).
Από το τέλος της δεκαετίας του 1990 και μέχρι τον Νοέμβρη του 2008, παρατηρείται μια… συνολική στασιμότητα. Οι συγκρούσεις μεταξύ αστυνομικών και αναρχικών ήταν μεν συχνές (ιδιαίτερα στα φοιτητικά της περιόδου του 2006) αλλά απουσίαζε το στοιχείο της κλιμάκωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα ΜΑΤ να παραμείνουν δίχως ουσιώδεις αλλαγές τόσο στη στολή τους όσο και στη στρατηγική τους. Αυτό άλλαξε δραματικά από την 6η Δεκεμβρίου του 2008 και έπειτα.
Εκεί διαπιστώθηκε για πρώτη φορά πως τα δακρυγόνα και τα χημικά δεν κάνουν πλέον δουλειά όσο παλαιότερα διότι η αντίπαλη πλευρά έχει προμηθευτεί αντιασφυξιογόνες μάσκες. Διαπιστώθηκε επίσης πως τα μεγάλα και χοντρά ξύλα (μαδέρια) των διαδηλωτών ή τα μάρμαρα σπάνε εύκολα τις ασπίδες. Η εικόνα αυτή γίνεται εξίσου έντονη και στις μεγάλες αντιμνημονιακές διαδηλώσεις όπου διαπιστώνεται πλέον πως ήρθε η ώρα για να αλλάξει και πάλι η στρατηγική από την πλευρά των ΜΑΤ.
Πλέον, σε κάθε διμοιρία υπάρχει και ένας αστυνομικούς που κρατάει μια «φυσούνα» που ρίχνει τα χημικά στοχευμένα. Σχεδόν όλοι κρατούν μικρούς πυροσβεστήρες, οι στολές έχουν αντικατασταθεί με νέες εξαιρετικά ανθεκτικές και το κυριότερο πυρίμαχες. Οι επικαλαμίδες ενισχύονται με νέες από καλύτερο και ανθεκτικότερο υλικό και προστίθενται προστατευτικά στους αγκώνες και τους ώμους. Με αυτά και με αυτά μέσα σε μια περίοδο 50 χρόνων κοιτάζοντας πίσω κάνεις διαπιστώνει πως το μόνο που έμεινε για να θυμίζει τα ΜΑΤ του ξεκινήματος της ειδικής αυτής ομάδας είναι το… όνομα!
Σήμερα, οι διμοιρίες της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης υπάγονται στην Διεύθυνση Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αττικής και Θεσσαλονίκης με τους λιγοστούς αστυνομικούς που πλέον έχουν απομείνει να εργάζονται με πολύ φιλότιμο για το καθήκον που επιτελούν. Οι διμοιρίες τόσο της ΥΑΤ όσο και της ΥΜΕΤ δεν τιμώνται και δεν αναγνωρίζεται το έργο τους από την φυσική και πολιτική ηγεσία διαχρονικά. Τη στιγμή που οι διμοιρίες βγάζουν το φίδι από την τρύπα τις δύσκολες ώρες (Δεκέμβρης 2008, Κερατέα, Αγανακτισμένοι, Μνημόνια, λαθρομετανάστες στα νησιά, εξεγέρσεις σε φυλακές) αντιμετωπίζονται από εχθρικά από το σύνολο των ανωτάτων αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Αδιαμφισβήτητα, στην τελευταία γράμμη άμυνας του κράτους αξίζει σεβασμός και εκτίμηση.
Με πληροφορίες και στοιχεία από το: newsbeast.gr
