Όπως και άλλοι τομείς των Ενόπλων Δυνάμεων μας, έτσι και οι αεροπορικές μεταφορές, σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα και ζήτημα αντικατάστασης των 15 αναβαθμισμένων μεν, αλλά παλαιών, C-130B/H Hercules, ενώ η ακατανόητη και συνεχιζόμενη μη υποστήριξη των οκτώ (8) πολύτιμων C-27J Spartan, το μόνο που κάνει είναι να επιβαρύνει την κατάσταση. Στην πράξη, η ΠΑ θα πρέπει άμεσα να λάβει αποφάσεις σχετικά με τη μελλοντική σύνθεση του στόλου των μεταφορικών αεροσκαφών.
Δεν πρόκειται για πολυτέλεια. Τα μεταφορικά αεροσκάφη είναι απαραίτητα για την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία της ΠΑ, σε καθημερινή βάση, διότι σηκώνουν μεγάλο βάρος των καθημερινών απαιτήσεων της ΠΑ από τη μεταφορά εφοδίων μέχρι τις αεροδιακομηδές ασθενών και τραυματιών. Η καθημερινότητα «ταλαιπωρεί» και φθείρει τον υφιστάμενο στόλο, ενώ σημειώνεται και αδράνεια, ιδιαίτερα στο θέμα της αξιοποίησης του συνόλου των C-17J, αφού εδώ και χρόνια δεν έχει υπογραφεί σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης (τελευταία έχουν δρομολογηθεί κάποιες εξελίξεις αλλά έχουν παραμείνει σε ρητορικό επίπεδο και το πρόβλημα παραμένει υπαρκτό).
Όλα αυτά τα προβλήματα οδηγούν σε βλάβες, χαμηλές διαθεσιμότητες, αφού το τεχνικό προσωπικό δεν έχει στη διάθεση του την αναγκαία ροή ανταλλακτικών για να κάνει τη δουλειά του. Εντωμεταξύ τα χρόνια περνάνε και η κατάσταση χειροτερεύει. Πολλές φορές συζητάμε και γράφουμε για νέα μαχητικά, νέα όπλα και αισθητήρες, αλλά θα πρέπει να μας απασχολούν και τα πολύ σημαντικά επιχειρησιακά θέματα της επιμελητείας. Πρωτίστως όμως θα πρέπει να απασχολήσουν την πολιτική ηγεσία με άξονα την αξιοποίηση των εν υπηρεσία αεροσκαφών και τον προγραμματισμό για την επόμενη ημέρα, δηλαδή την απόκτηση νέων αεροσκαφών, προς αντικατάσταση των C-130B/H.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα νεότερα C-130 της ΠΑ ήδη πετούν εδώ και 44 χρόνια. Παρά το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού που έχουν υποστεί, μοιραία βρίσκονται κοντά στο τέλος της επιχειρησιακής του ζωής, ιδιαίτερα τα ακόμα παλαιότερα C-130B. Για την ιστορία να πούμε ότι το πρώτο C-130H παραδόθηκε στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 1975, ενώ έως το Μάιο του 1977 η Ελλάδα είχε παραλάβει και τα 12 αεροσκάφη (μετά την απώλεια δύο αεροσκαφών απέμειναν 10). Τα πέντε C-130B αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα το 1991 από τα αμερικανικά αποθέματα. Το 2002 υπογράφηκε σύμβαση ύψους $ 90.000.000 για την αναβάθμιση των 15 C-130B/H, στο πλαίσιο της πρότασης AUP (Aviation Upgrade Program) της καναδικής Spar Aerospace (πλέον L-3 Communications). Το πρώτο αναβαθμισμένο αεροσκάφος παραδόθηκε στην ΠΑ το Δεκέμβριο του 2004, ενώ το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 2010.
Από την άλλη, η σύμβαση, ύψους € 297.000.000, για την προμήθεια 12 C-27J υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2003. Το πρώτο αεροσκάφος παραδόθηκε στην ΠΑ, το Σεπτέμβριο του 2005. Τον Απρίλιο του 2012 το ΚΥΣΕΑ (Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας) αποφάσισε την ακύρωση της παραλαβής τεσσάρων (4) αεροσκαφών με την επίσημη αιτιολογία είναι ότι έχουν ήδη παραληφθεί οκτώ (8), αλλά μόλις 1-2 είναι σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα. Έτσι, αντί των τεσσάρων (4) επιπλέον αεροσκαφών, η Ελλάδα θέλει το αντίστοιχο ποσό σε ανταλλακτικά (περίπου € 58 εκατομμύρια). Σήμερα, εκκρεμεί, για μια ακόμη φορά, η υπογραφή σχετικής σύμβασης εν συνεχεία υποστήριξης, κάτι που μειώνει τη διαθεσιμότητα των C-27J.
Ουσιαστικά η ΠΑ αντιμετωπίζει δύο (2) προβλήματα: (α) Την υποστήριξη των εν υπηρεσία αεροσκαφών και (β) Τον προγραμματισμό για την αντικατάσταση των C-130B/H από το 2025 και μετά, διότι το πρόγραμμα αναβάθμισης AUP που εφαρμόστηκε βασίστηκε στο πρότυπο του προγράμματος «HERC-2020», το οποίο έχει σχεδιαστεί για αεροσκάφη C-130 με στόχο την παραμονή τους σε υπηρεσία για 15-20 χρόνια. Συνεπώς το 2025 περίπου η ΠΑ θα πρέπει να αρχίσει την αντικατάσταση των C-130B/H. Το ερώτημα είναι με τι; Με C-130J Super Hercules, που είναι μια λογική επιλογή, έχει τη διπλάσια μεταφορική ικανότητα, σε σχέση με το C-27J, αλλά είναι ακριβότερο από το C-27J ή με C-27J, που είναι οικονομικότερο, στην απόκτηση του, αλλά με μικρότερη μεταφορική ικανότητα;
Η επιλογή του C-130J έχει μια λογική, τόσο λόγω ομοιοτυπίας αλλά και λόγω συμφέροντος της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, καθώς η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) έχει αναλάβει την κατασκευή και συναρμολόγηση κύριων συγκροτημάτων της ατράκτου του C-130J, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% του αεροσκάφους. Συνεπώς η επιλογή του C-130J θα είχε και άμεσο οικονομικό όφελος για την αμυντική μας βιομηχανία. Ωστόσο, η περίπτωση των C-130J έχει το μειονέκτημα του μεγάλου κόστους, αλλά έχει το πλεονέκτημα της διπλάσιας μεταφορική ικανότητα από το C-27J.
Υπενθυμίζουμε ότι η Μεγάλη Βρετανία έχει προμηθευτεί 24 C-130J, εκ των οποίων 10 της έκδοσης C-130J και 14 της έκδοσης C-130J-30. Ωστόσο, με την επικείμενη ένταξη σε υπηρεσία τουλάχιστον 22 αεροσκαφών A-400M μεγάλης μεταφορικής ικανότητας το Λονδίνο έχει αποφασίσει να πουλήσει τα 10 C-130J. Δύο (2) ήδη έχουν αγοραστεί από το Μπαγκλαντές και άλλα δύο (2) από το Μπαχρέιν, ενώ και η Γαλλία είχε ενδιαφερθεί για την προμήθεια και των 10 αεροσκαφών, αλλά το τίμημα των € 580 εκατομμυρίων περίπου που ζήτησε το Λονδίνο κρίθηκε υπερβολικό από το Παρίσι. Συνεπώς, σήμερα παραμένουν διαθέσιμα προς πώληση άλλα έξι (6) αεροσκάφη, το κόστος απόκτησης των οποίων είναι € 345 εκατομμυρίων περίπου συν το κόστος της σύμβασης εν συνεχεία υποστήριξης.
Και μιλάμε πάντα για την αντικατάσταση των πέντε (5) C-130B ως παλαιότερα των C-130H. Για την αγορά πέντε (5) νέων C-130J το κόστος θα είναι € 425-475 εκατομμύρια, στην καλύτερη περίπτωση, ενώ για την αγορά 15 νέων C-130J το κόστος θα ήταν € 1,3-1,4 δισεκατομμύρια, στην καλύτερη περίπτωση. Με τα ίδια χρήματα, δηλαδή € 345 εκατομμύρια περίπου, μπορούμε να αγοράσουμε έξι (6) επιπλέον C-27J Spartan, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της σύμβασης εν συνεχεία υποστήριξης, όπως προκύπτει από το πρόγραμμα του Μεξικού (τέσσερα C-27J Spartan, το 2011, έναντι € 200 εκατομμυρίων) και του Περού (τέσσερα C-27J Spartan, το 2013, έναντι € 200 εκατομμυρίων). Περίπου € 60 εκατομμύρια ανά αεροσκάφος κόστισαν τα δύο (2) C-27J Spartan της Σλοβακίας, το 2014, μαζί με τη σύμβαση εν συνεχεία υποστήριξης. Βέβαια, όπως προαναφέραμε, τα C-130J μπορούν να μεταφέρουν το διπλάσιο φορτίο, αλλά μιλάμε για μεταχειρισμένα αεροσκάφη ηλικίας 20 ετών (τα πρώτα εντάχθηκαν σε υπηρεσία στη RAF το 1999), τα οποία σύντομα θα απαιτήσουν πρόγραμμα αναβάθμιση.
Από την άλλη τα C-27J είναι οικονομικότερο, ως προς την απόκτηση του, θα είναι νέα αεροσκάφη με 35-40 χρόνια υπηρεσίας μπροστά τους και με βελτιωμένα συστήματα και επιδόσεις. Συγκεκριμένα, η Leonardo έχει ανακοινώσει ότι βρίσκεται σε φάση υλοποίησης ενός προγράμματος αναβάθμισης των C-27J με νέα ηλεκτρονικά συστήματα (Avionics), νέα συστήματα επικοινωνιών και την εγκατάσταση ακροπτερύγιων (Winglets). Η νέα έκδοση του αεροσκάφους θα είναι η βασική έκδοση που θα προσφέρει η Leonardo σε πιθανούς πελάτες. Σύμφωνα με την εταιρία, το πρόγραμμα είναι αναγκαίο, αφενός ώστε το αεροσκάφος να είναι συμβατό με τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες εναέριας κυκλοφορίας, αφετέρου για να παραμείνει το C-27J στην αιχμή της τεχνολογίας.
Στη νέα του έκδοση το αεροσκάφος πέταξε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2018, ενώ η πιστοποίηση του αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2019, οπότε και θα είναι διαθέσιμη σε πιθανούς πελάτες, είτε ως αεροσκάφος νέας κατασκευής, είτε ως πακέτο αναβάθμισης για τα εν υπηρεσία αεροσκάφη, κάτι που σημαίνει ότι τα οκτώ (8) εν υπηρεσία ελληνικά C-27J μπορούν να αναβαθμιστούν σ’ αυτό το επίπεδο. Σύμφωνα με τη Leonardo τα νέα C-27J θα έχουν μειωμένο επιχειρησιακό κόστος, ανά ώρα πτήσης, ενώ παράλληλα θα επιτυγχάνουν και καλύτερες επιδόσεις.
Εκτός της έκδοσης τακτικών μεταφορών, το C-27J προσφέρεται και στην έκδοση MC-27J πολλαπλών ρόλων, κάτι που θα μπορούσε να ενδιαφέρει την ΠΑ. Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της διεθνούς έκθεσης «Balt Military Expo 2018», η Leonardo παρουσίασε το αεροσκάφους της έκδοσης MC-27J ISR (συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης) στην έκδοση ναυτικής συνεργασίας (C-MC-27J MPA) με ενδεικτικό οπλισμό δύο (2) βλήματα κατά πλοίων MARTE-ER της MBDA και δύο (2) ελαφρές τορπίλες MU-90 κατά υποβρυχίων και πλοίων επιφανείας. Η έκδοση ναυτικής συνεργασίας αναπτύχθηκε ως ένα αεροσκάφος, μικρό και ευέλικτο, αλλά ικανό, φονικό και οικονομικό, τόσο στην απόκτηση όσο και στην χρήση-υποστήριξη. Εκτός των όπλων το MC-27J MPA είναι εφοδιασμένο με αισθητήρες ναυτικής επιτήρησης, όπως το ραντάρ Seaspray-7500 (κάτω από την άτρακτο), ηλεκτροπτικό και υπέρυθρο σύστημα, συστήματα SIGINT και COMINT, σύστημα εντοπισμού μαγνητικών ανωμαλιών (προέκταση τύπου Boom στο ουραίο του αεροσκάφους) και έξι (6) οπές κάτω από της άτρακτο για την εξαπόλυση έως και 60 ήχο-σημαντήρων. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι το αεροσκάφος είναι πλήρως εναλλάξιμο μεταξύ των εκδόσεων MC-27J ISR και MC-27J MPA, δεδομένου ότι οι όποιες προσθήκες απαιτούν ελάχιστες δοκιμές αλλαγές και ο εξοπλισμός προσθαφαιρείται σπονδυλωτά με την τεχνική Roll-On/Roll-Off. Σύμφωνα με την εταιρία η εναλλαγή από ένα MC-27J ISR σε ένα MC-27J MPA και αντίστροφα είναι θέμα ωρών. Υπενθυμίζουμε ότι το MC-27J ISR έχει αναπτυχθεί ως ένα αεροσκάφος συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης, με δυνατότητες παροχής πυρών υποστήριξης με βλήματα αέρος-εδάφους, κατευθυνόμενες βόμβες και πυροβόλο των 30 χιλιοστών.
