Μέσα σε διάστημα κάτι περισσότερο από δέκα ημερών γίναμε θεατές δύο πολύ σημαντικών και ταυτόχρονα πανομοιότυπων επιθέσεων Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών ή κατά το κοινώς λεγόμενο, ντρόουν σε δύο διαφορετικά θέατρα επιχειρήσεων, ανάμεσα σε διαφορετικές αντιμαχόμενες πλευρές. Αναφερόμαστε στην επίθεση ντρόουν τα οποία μεταφέρθηκαν ή προυπήρχαν μέσα στην εχθρική επικράτεια για την καταστροφή στρατηγικών στόχων σε μεγάλες αποστάσεις. Από την Ουκρανία κατά στρατιωτικών αεροδρομίων με αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων ρωσικών αεροσκαφών και στρατηγικών βομβαρδιστικών και από το Ισραήλ κατά της αντιαεροπορικής άμυνας του Ιράν και άλλων στρατηγικών στόχων.
Για την ιστορία, η Ουκρανική υπηρεσία πληροφοριών SBU οργάνωσε την επιχείρηση κατά την οποία δεκάδες ντρόουν τα οποία είχαν φορτωθεί μυστικά σε πολιτικά φορτηγά μεταφορών ενεργοποιήθηκαν εξ αποστάσεως και έπληξαν με επιτυχία τέσσερις βάσεις της ρωσικής αεροπορίας, με αποκορύφωμα μία βάση στο Ιρκούτσκ στην ανατολική Σιβηρία. Η επιχείρηση οργανώθηκε σε διάστημα 18 μηνών και έλαβε χώρα την 1η Ιουνίου. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή σαράντα περίπου ρωσικών αεροσκαφών συμπεριλαμβανομένων των αναντικατάστατων A50 AEW και στρατηγικών βομβαρδιστικών τύπου Tu-22M3 και Tu-95. Τα τελευταία είναι φορείς τόσο πυρηνικών όπλων όσο και πυραύλων κρουζ. Σύμφωνα με ότι έχει γίνει γνωστό τα ντρόουν τοποθετήθηκαν μυστικά σε φορτηγά και μεταφέρθηκαν εντός της ρωσική επικράτειας. Όταν το φορτηγό πέρναγε κοντά από τη βάση-στόχο τα ντρόουν ενεργοποιήθηκαν και εκτοξεύθηκαν από τους φορείς τους.
Στην αντίστοιχη περίπτωση, η ισραηλινή Μοσάντ είχε δημιουργήσει μία βάση συναρμολόγισης των δικών της ντρόουν μέσα στην ιρανική επικράτεια. Η βάση αυτή κοντά στην Τεχεράνη χρησιμοποιήθηκε από ισραηλινούς κομάντος για την εκτόξευση των ισραηλινών ντρόουν κατά της ιρανικής αεράμυνας. Το αποτέλεσμα ήταν η απενεργοποίηση μεγάλου μέρους της ώστε να μπορέσουν τα ισραηλινά αεροσκάφη να καταφέρουν πλήγματα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Σύμφωνα με ισραηλινές πηγές με την επίθεση αυτή καταστράφηκε η αντιαεροπορική άμυνα στο δυτικό Ιράν και τα ισραηλινά αεροσκάφη απολαμβάνουν σήμερα την πλήρη αεροπορική υπεροχή στην περιοχή αυτή.
Όπως βλέπουμε η χρήση ντρόουν για αναγνώριση/στοχοποίηση και προσβολή αντίπαλων οπλικών συστημάτων αλλά και στρατηγικών στόχων γίνεται όλο και μεγαλύτερη ενώ νέοι τρόποι χρήσης και στρατηγικές χρησιμοποιούνται στις δύο μεγάλες συρράξεις αναβαθμίζοντας τον ρόλο τους στο μελλοντικό πεδίο μάχης. Κατά πόσο είναι σήμερα έτοιμες οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις να αντιμετωπίσουν αυτή τη νέα απειλή; Και κατά πόσο τα διδάγματα από τις συγκρούσεις αυτές ενσωματώνονται και με ποιο ρυθμό ώστε να είμαστε πιο έτοιμοι στο μέλλον στην αντιμετώπιση τους; Αν σε ένα απευκταίο μέλλον γινόταν μια επίθεση αυτού του τύπου είναι οχυρωμένες οι ελληνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις για να την αντιμετωπίσουν; Με εξαίρεση τα αεροδρόμια της Π.Α. που έχουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα τερματικής αντιαεροπορικής άμυνας (Skyguard) το οποίο κατά περίπτωση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια αντίστοιχη επίθεση, τί γίνεται με τους υπόλοιπους κλάδους και τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις;
Το πιο σημαντικό ατού αυτών των επιθέσεων είναι η εγκύτητα που μπορεί να έχει ο χώρος εκτόξευσης με τον στόχο. Φανταστείτε ένα κοντέινερ γεμάτο επιθετικά ντρόουν να σταματάει σε εγκύτητα μερικών χιλιομέτρων από μια στρατιωτική εγκατάσταση-στόχο και να εξαπολύει ένα σμήνος. Η μικρή απόσταση σε συδυασμό με το χαμηλό ύψος πτήσης και το χαμηλό ηλεκτρομαγνητικό ίχνος προσδίδει τον απόλυτο αιφνιδιασμό σε παραδοσιακά αντιαεροπορικά συστήματα. Επομένως χρειάζεται η προμήθεια άλλων ειδικοποιημένων συστημάτων που μπορούν να προσφέρουν έγκαιρη προειδοποίηση, εντοπισμό και αποτελεσματική αντιμετώπιση ακόμη και εναντίων σμηνών επιθετικών ντρόουν. Δύο είναι οι συνήθεις τρόποι αντιμετώπισης. Είτε με hard kill συστήματα όπως συστήματα GBAD πυροβόλων και λέιζερ είτε με συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Σήμερα πολλές εταιρείες ασχολούνται με την ανάπτυξη συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου τα οποία μόνα τους ή σε συνδυασμό με συστήματα GBAD πυροβόλων και πυραύλων μπορούν να προσφέρουν αξιόπιστες λύσεις αντιμετώπισης τέτοιου είδους απειλών. Ευτυχώς, η ελληνική αμυντική βιομηχανία και πιο συγκεκριμένα η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία) έχει να προσφέρει το σύστημα C-UAS ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ το οποίο είναι ένα δοκιμασμένο σύστημα με ικανότητα αποκάλυψης στόχων σε πολύ μεγάλες αποστάσεις της τάξης των 150 χιλιομέτρων και την αντιμετώπιση αυτών από τα σαράντα χιλιόμετρα περίπου. Επίσης υπάρχει και το νεότερο μέλος της οικογένειας, το σύστημα C-UAS ΥΠΕΡΙΩΝ το οποίο αποτελείται από τέσσερις στoιχειοκεραίες καλύπτοντας τόξο 360 μοιρών. Είναι μια πιο ελαφριά έκδοση του ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ βελτιστοποιημένο για την αντιμετώπιση σμηνών και micro-UAV σε εμβέλεια της τάξης των 10 χιλιομέτρων. Εκτός της αποδεδειγμένης ικανότητας των συστημάτων αυτών, ένα άλλο μεγάλο ατού είναι η πολύ χαμηλή τιμή τους (υποπολλαπλάσια αντίστοιχων συστημάτων εταιρειών του εξωτερικού). Πράγμα που τα καθιστά ελκυστικά για την αγορά και τοποθέτηση τους για την κάλυψη πλήθους στόχων όπως, πλοία του ναυτικού, βάσεις τις Π.Α και του Π.Ν., στρατιωτικές εγκαταστάσεις του στρατού ξηράς καθώς και εγκαταστάσεις στρατηγικής αξίας (με κινητά συστήματα).
Στην αγορά υπάρχουν βέβαια και άλλα συστήματα όπως το σύστημα LEONIDAS της επίσης με ελληνικό όνομα Epirus. Το σύστημα αυτό αποτελείται από μία στοιχειοκεραία τεχνολογίας GaN η οποία έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει να στοχοποιεί και να καταρίπτει εισερχόμενα προς το στόχο UAV μέσω εκπομπής υψηλής ισχύος παλμού μικροκυμάτων καταστρέφοντας τα ηλεκτρονικά τους. Η κεραία μπορεί να περιστραφεί κατά 360 μοίρες ώστε να μπορεί η κεραία να γυρίσει προς την κατεύθυνση της απειλής. Το σύστημα είναι ημιρυμουλκούμενο επάνω σε τρείλερ αλλά υπάρχει και πλήρως αυτοκινούμενη έκδοση με το σύστημα τοποθετημένο επάνω σε τροχοφόρο τεθωρακισμένο όχημα τύπου Stryker. Έχει περάσει με επιτυχία όλα τα τεστ του αμερικάνικου στρατού και αριθμός τους βρίσκεται υπό παραγγελία. Αντίστοιχα συστήματα έχουν αναπτύξει ή είναι υπό ανάπτυξη από μεγάλες εταιρείες του χώρου όπως η Rheinmetall, η Hensoldt με το Elysion C-UAS, η Rafael με το Drone Dome, η Thales κ.α.
Οι δύο τελευταίες συγκρούσεις έχουν αναδείξει τα μη επανδρωμένα αεροχήματα ως βασικό παράγοντα στο σύγχρονο πεδίο. Το μικρό τους κόστος, η επιταχυνόμενη ανάπτυξη των ηλεκτρονικών, της υπολογιστικής ισχύος και του ΑΙ θα κάνει τα συστήματα αυτά ακόμη πιο επικύνδυνα στο μέλλον οπότε πρέπει η ελληνική πολιτεία να θωρακίσει τις ένοπλες δυνάμεις και τις στρατηγικές υποδομές από αυτού του είδους τους κινδύνους. Ευτυχώς, η ελληνική αμυντική βιομηχανία βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας μέσω των συστημάτων ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ και ΥΠΕΡΙΩΝ και με μικρό κόστος μπορεί και πρέπει να θωρακίστούν οι σημαντικές υποδομές πολιτικές και στρατιωτικές υποδομές. Επίσης, μέσω και του ΕΛΚΑΚ να δωθούν περισσότερα κονδύλια προς στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ώστε τα ελληνικά συστήματα να είναι πάντα ένα βήμα μπροστά προστατεύοντας από τις μελλοντικές απειλές.
