Το 2019 το πορτογαλικό ναυτικό αποφάσισε την αναβάθμιση των δύο εκ των τριών φρεγατών ώστε να μπορούν να επιχειρούν σε επιχειρήσεις υψηλής έντασης με ορίζοντα επιχειρησιακής ζωής το 2035. Ενώ στην τρίτη φρεγάτα και παλαιότερη φρεγάτα θα γίνουν επιλεκτικές επεμβάσεις σε στα ηλεκτρονικά συστήματα του πλοίου ώστε να μπορεί να επιχειρεί ως Command & Control υποστηρίζοντας τις αμφίβιες επιχειρήσεις του πορτογαλικού ναυτικού.
Για το πρόγραμμα αυτό διαγωνίζονται πέντε εταιρείες. Αυτές είναι: η LM Canada, η Thales Portugal, η RAFAEL Defefence, η Elbit Systems Ltd και τέλος η τουρκική STM Defence η οποία έχει αναλάβει τον εκσυγχρονισμό των αντίστοιχων τουρκικών φρεγατών Meko 200 TN Track 2A/B. Το πρόγραμμα αναμένεται να διαρκέσει πέντε έτη και το κόστος του προγράμματος για την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών κυρίως των δύο φρεγατών θα ανέλθει στα 120 εκατομμύρια ευρώ και ορίζοντα αποπληρωμής τα έξι έτη. Σύμφωνα με το πορτογαλικό ναυτικό η εταιρεία που θα κερδίσει το πρόγραμμα αυτό θα είναι υπεύθυνη και τον εξοπλισμό των έξι νέων υπό ναυπήγηση περιπολικών ανοικτής θαλάσσης, ενώ οι εργασίες θα γίνουν τοπικά στο ναυπηγείο Arsenal do Alfeite.
Τα πλοία
Το πορτογαλικό απέκτησε μεταξύ των ετών 1991-1992 τρεις φρεγάτες Meko 200 PN. Οι φρεγάτες αυτές ανήκουν στο ίδιο εξελικτικό μοντέλο της σχεδίασης, Mod.3, στο οποίο ανήκουν ακόμη οι φρεγάτες Meko 200 ΗΝ του ελληνικού ναυτικού, οι Meko 200 TN Track 2A/B του τουρκικού ναυτικού και οι Meko 200 ANZAC των ναυτικών της Αυσταλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Έχουν ολικό μήκος 115,9 μέτρα, πλάτος 14,8 μέτρα, βύθισμα 4,1 μέτρα και πλήρες εκτόπισμα 3200 τόνους. Το πλήρωμα αποτελείται από 182 αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και ναύτες. Το προωστήριο σκεύος είναι συνδυασμός ντιζελομηχανών ή αεροστροβίλων (CODOG) και αποτελείται από δύο ναυτικές μηχανές MTU 12V1163 TB83 και απόδοση 4420 ίππους και δύο ναυτικούς αεροστροβίλους GE LM2500 και απόδοση 27500 ίππους. Η μέγιστη ταχύτητα πλεύσης είναι 32 κόμβοι και επιτυγχάνει μέγιστη ακτίνα δράσης 4900 ν.μ. με 18 κόμβους.
Ο οπλισμός τους αποτελείται από ένα κύριο πυροβόλο Giat 100mm στην πλώρη, 2×4 Mk141 για AGM-84 Harpoon, 1x Mk29 για RIM-7P, 2×3 τορπιλοσωλήνες των 324 χιλ. και ένα σύστημα CIWS Mk15 Phalanx πάνω από το υπόστεγο ελικοπτέρων.
Ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός είναι πανομοιότυπος με αυτόν που φέρουν οι ελληνικές φρεγάτες με εξαίρεση το σόναρ γάστρας το οποίο είναι το SQS-510. Στα υπόλοιπα ηλεκτρονικά έχουμε: Σύστημα πλροφοριών μάχης STACOS, ραντάρ τα 3D MW08 & 2D DA.08, Fire Control Radar το Thales STIR.180, COMINT Telegon 10 και ESM/ECM Argo AR-700/ APECS-II.
Το πρόγραμμα αναβάθμισης
Όπως αναφέραμε και παραπάνω το πρόγραμμα αναβάθμισης στοχεύει κυρίως στα ηλεκτρονικά του πλοίου με καθόλου έως ελάχιστες επεμβάσεις στον οπλισμό. ‘Οπως φα’ινεται και στην παρακάτω φωτογραφία κεντρικός πυλώνας της αναβάθμισης είναι η εγκατάσταση ενός νέου σύγχρονου CMS, η αντικατάσταση του κύριου ραντάρ τριών διαστάσεων από νέας τεχνολογίας, η εγκατάσταση συστήματος πολλαπλών ζεύξεων δεδομένων Link 11/16/22, εγκατάσταση στρατιωτικών προδιαγραφών δορυφορικών επικοινωνιών, νέο σύστημα ESM, συρρόμενη διάταξη σόναρ στην πρύμνη, εγκατάσταση Η/Ο συστήματος, εγκατάσταση νέου συστήματος IFF και τέλος νέου ραντάρ καταύγασης στόχων. Προαιρετικά θα υπάρξουν επεμβάσεις και στο ραντάρ δύο διαστάσεων.
Από πλευράς οπλισμού θα προστεθεί ένα δεύτερο σύστημα CIWS Mk15 Block 2B Phalanx, προφανώς στην πλώρη όπως και στις ελληνικές φρεγάτες για κάλυψη τομέα 360 μοιρών, θα γίνει αναβάθμιση του εκτοξευτή Α/Α πυραυλων Mk29 ώστε να μπορεί να βάλει τους νέους ESSM Block 2 και τέλος θα προστεθούν δύο σταθμοί όπλων RWS 12.7 mm για ασύμμετρες απειλές. Επίσης μετά την αναβάθμιση οι φρεγάτες θα μπορούν να φέρουν και να εξαπολύουν μη επανδρωμένα συστήματα UAV/USV/UUV.
Το πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής πρόκειται να λάβουν τα πλοία F331 Alvares cabral και F332 Corte-Real ενώ το πρώτο πλοίο της κλάσης F330 Vasco da Gama είναι εκείνο που θα μετατραπεί σε πλοίο Command & Control για την υποστήριξη των αμφίβιων επιχειρήσεων του πορτογαλικού ναυτικού.
Αντί Επιλόγου
Βλέπουμε ότι όλες οι ναυτικές δυνάμεις Τουρκίας, Πορτογαλίας, Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας συνεχίζουν να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στις Meko 200 Mod.3 μέσα από προγράμματα αναβάθμισης μέσης ζωής που θα επιτρέψουν στα πλοία να επιχειρούν για ακόμη 10-15 χρόνια. Με εξαίρεση την Αυστραλία όπου παρ’ όλο που έχει περάσει τις φρεγάτες τις από δύο προγράμματα αναβάθμισης, η αλλαγή των επιχειρησιακών της αναγκών και η παραγγελία πλήθος νέων φρεγατών και αντιτορπιλικών θα επιτρέψει την σχετικά πρόωρη απόσυρση των δικών της φρεγατών.
Όμως όλες οι υπόλοιπες ναυτικές δυνάμεις αναβαθμίζουν τα δικά τους πλοία και μάλιστα το πρόγραμμα της Πορτογαλίας αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο διάστημα με την επιλογή της νικήτριας εταιρείας. Αυτό δείχνει ότι ο χρόνος για το πρόγραμμα αναβάθμισης των ελληνικών φρεγατών δεν έχει παρέλθει και μάλιστα όταν οι ανάγκες είναι τεράστιες και τα δημοσιονομικά δεν επιτρέπουν την αντικατάσταση τους από νεότευκτα πλοία. Ούτε τώρα ούτε στο κοντινό μέλλον.
