Aετός, Ελικας και ξίφος. Συμβολίζουν τη δυναμική και αποφασιστική επέμβαση στη μάχη από αέρα της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού, την ιστορική διαδρομή της Αεροπορίας Στρατού και το αποφασιστικό πλήγμα που μπορεί να προκαλέσει με τα μέσα που διαθέτει.
Την διεξαγωγή αεροκίνητων επιχειρήσεων προβάλει το Γενικό Επιτελείο Στρατού σημειώνοντας πως πραγματοποιήθηκε στην ευρύτερη περιοχή του χωριού Λιβάδια στο όρος Πάικο, επιχειρησιακή εκπαίδευση με τη συμμετοχή τμημάτων και μέσων της 71 Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας (71 Α/Μ ΤΑΞ) «ΠΟΝΤΟΣ», της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού (1η ΤΑΞΑΣ) «ΚΙΛΚΙΣ ΛΑΧΑΝΑ» και της 12th Combat Aviation Brigade των ΗΠΑ. Η συνεκπαίδευση περιλάμβανε την εξέταση πλήθος επιχειρησιακών αντικειμένων και διαδικασιών, όπως σχεδίαση και διεξαγωγή αεροκίνητων επιχειρήσεων σε συνεργασία με μεταφορικά και επιθετικά ελικόπτερα.
Οι Μονάδες Αεροπορίας Στρατού και οι Μονάδες Πεζικού (71 Α/Μ ΤΑΞ και προσφάτως 5η Α/Μ ΤΑΞ) ή Ειδικών Δυνάμεων (1η ΤΑΞ ΚΔ ΑΛ) σε συνδυασμό με τμήματα των άλλων Όπλων μπορούν να συγκροτήσουν ισχυρές και ευέλικτες Αεροκίνητες δυνάμεις, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να ενεργήσουν σε όλο το μήκος και πλάτος του σύγχρονου πεδίου μάχης, επηρεαζόμενα ελάχιστα από τα εμπόδια του εδάφους. Η μεγάλη ευελιξία και ισχύς μιας Αεροκίνητης (Α/ΚΝ) δύναμης επιτυγχάνεται με τον συνδυασμό των δυνατοτήτων των συγχρόνων Ε/Π (ταχύτητα, ευκινησία και ισχύς πυρός) και αυτών του ΠΖ και των υπολοίπων Όπλων. Ο συνδυασμός αυτός έχει ως αποτέλεσμα τη συγκρότηση τακτικών συγκροτημάτων τα οποία μπορούν να επιχειρούν η τακτική κατάσταση όπου το επιβάλλει.
Για την καλύτερη ενημέρωση και αντίληψη των τακτικών επιχειρήσεων παραθέτουμε τις γενικές αρχές διεξαγωγής των αεραποβατικών – αεροκίνητων επιχειρήσεων. Συνεπώς, αεραποβατική και αεροκίνητη επιχείρηση είναι µία συνδυασμένη επιχείρηση που περιλαμβάνει την αεροπορική µεταφορά χερσαίων δυνάμεων στην περιοχή του αντικειμενικού σκοπού. Στη περίπτωση της αεροκίνησης αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση μεταφορικών ελικοπτέρων ενώ στη περίπτωση της αεροπόβασης αυτό λαμβάνει χώρα με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών από αεροσκάφη ή ελικόπτερα.
Οι εμπλεκόμενες στην επιχείρηση αυτή δυνάμεις, μπορεί να είναι οποιοσδήποτε συνδυασμός αεροκίνητων ή αεροµεταφεροµένων δυνάμεων, ενώ ο τύπος των μεταφορικών αεροσκαφών ή ελικοπτέρων εξαρτάται από την αποστολή και την κατάσταση. Οι μάχιμες μονάδες μπορεί να είναι αυτάρκεις για επιχειρήσεις μικρής διάρκειας ή μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετες μονάδες υποστηρίξεως μάχης και Διοικητικής Μέριμνας.
Οι αεραποβατικές και οι αεροκίνητες είναι ειδικά οργανωμένες, εφοδιασμένες και εκπαιδευμένες για ρίψη από αεροσκάφη ή προσγείωση στην περιοχή τουπρος κατάληψη του αντικειμενικού σκοπού ή τη διεξαγωγή ειδικών επιχειρήσεων. Η επιτυχία των αεραποβατικών επιχειρήσεων εξαρτάται από τη λήψη αυστηρών μέτρων ασφαλείας για την επίτευξη του αιφνιδιασμού. Οι αεραποβατικές επιχειρήσεις µμπορούν να αρχίσουν ή ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό µε χερσαίες δυνάµεις για να προετοιμάσουν, διευκολύνουν ή επεκτείνουν τις ενέργειες τους. Οι αεραποβατικές και οι αεροκίνητες επιχειρήσεις παρέχουν ευκαμψία, μέσα στο θέατρο των επιχειρήσεων και του επιτρέπουν να επεκτείνει την περιοχή επιχειρήσεων.
Η απειλή της χρησιμοποιήσεως των, αναγκάζει τον εχθρό να δεσμεύσει δυνάμεις προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή. Τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά των αερποβατικών επιχειρήσεων είναι τα ακόλουθα:
Ανεξαρτησία έναντι χρονικών και εδαφικών περιορισµών. Αυτό προέρχεται από τη χρησιμοποίηση του αεροσκάφους ή του ελικοπτέρου και βασίζεται στην ταχύτητα. Ο χρόνος και οι αποστάσεις περιορίζονται για το πεδίο μάχης στο ελάχιστο και η διαθεσιμότητα των αεραποβατικών στρατευμάτων σε τόπο και χρόνο είναι δυνατή εκεί όπου αποκλείεται για τις χερσαίες δυνάμεις.
Ευκινησία. Λογίζεται τόσο στο στρατηγικό, όσο και στο τακτικό πλαίσιο. Πηγάζει από την ανεξαρτησία απέναντι στους εδαφικούς περιορισµούς και την ικανότητα ταχείας αντιδράσεως των αεραποβατικών δυνάµεων.
Μαζική ενέργεια. Η μαζική ενέργεια χαρακτηρίζει τα αεραποβατικά στρατεύματα τα οποία ενεργούν από αέρος µε αλεξίπτωτα, όταν συγκρίνονται µε τα αεροπροσγειούµενα. Με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν οι κατάλληλες ζώνες ρίψεως, η ρίψη παρέχει τον επιθυμητό όγκο δυνάμεων στην περιοχή του αντικειμενικού σκοπού σε χρόνο πολύ λιγότερο απ’ ότι η αεροπροσγείωση.
Αρχική μαχητική αδρανοποίηση. Απόρροια του τρόπου εισόδου των τµηµάτων στη μάχη κατά τις αεραποβατικές επιχειρήσεις. Η ανάγκη αναδιοργανώσεως και λήψεως των σχηματισμών μάχης απαιτεί κάποιο χρόνο κατά τον οποίο τα τμήματα αδρανοποιούνται από την άποψη της μαχητικής ικανότητος. Αποτελέσματα της αδρανοποιήσεως αυτής είναι η μεγάλη τρωτότητα των αεροκίνητων και αεραποβατικών στρατευμάτων κατά την άφιξη των στην περιοχή του ΑΝΣΚ και αμέσως μετά απ’ αυτήν. Η ανεπιτυχής τυχόν ρίψη ή προσγείωση δυνάμεων και το ενδεχόμενο της μεγάλης διασποράς παρατείνουν την αδρανοποίηση επί περισσότερο χρόνο.
Μεγάλη εµβέλεια. Οι αεραποβατικές και οι αεροκίνητες δυνάμεις έχουν μεγάλη εμβέλεια, πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι οι χερσαίες και ναυτικές δυνάμέις. Έτσι δίνεται η δυνατότητα να καλύψουν τις οποιεσδήποτε ανάγκες χώρου και χρόνου του σύγχρονου πεδίου της μάχης.
Περιορισμένη ταχυκινησία στο έδαφος. Αυτή μπορεί να βελτιωθεί µε οχήματα που μπορεί να αποτελέσουν ένα μέρος από τα βαριά εφόδια που θα ριχτούν από τον αέρα ή µε τη χρήση ελικοπτέρων.
Περιορισμένη ή καθόλου αρματική κάλυψη. Αυτό επιβάλλει από τις αεραποβατικές δυνάµεις, την εκμετάλλευση του εδάφους που είναι ζωτικής σηµασίας γι’ αυτές, αλλά και την προσοχή από µέρους των σχεδιαζόντων την επιχείρηση έτσι ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση να επιλεγούν περιοχές αεροπροσγείωσης ή ρίψης όπου ο εχθρός τις ελέγχει µε ταχυκίνητα µηχανοκίνητα ή τεθωρακισµένα τµήµατα.
Αδυναµία ∆ιεξαγωγής Αµυντικού Αγώνα µεγάλης χρονικής διάρκειας. Απαιτείται σύντοµα η βοήθεια ή ενίσχυση από άλλες δυνάµεις ή αντικατάσταση της αεροαποβατικής δυνάµεως. Η κατάσταση βελτιώνεται με την ύπαρξη αντιαρματικών όπλων και λοιπών βαρέων όπλων πεζικού.
Ανάγκη εγγύς αεροπορικής υποστηρίξεως και εφοδιασµού. Επειδή τα οργανικά μέσα υποστηρίξεως είναι περιορισμένα απαιτείται αφ’ ενός µεν εγγύς αεροπορική υποστήριξη, αλλά και αφ’ ετέρου η προμήθεια της αεραποβατικής δύναμης µε ικανούς αριθμούς Α/Τ όπλων.
Οι δυνατότητες των αεραποβατικών δυνάμεων είναι οι ακόλουθες:
Ταχεία αντίδραση
Ευχαίρεια εκτέλεσης κάθετων υπερκεράσεων.
Αποτρεπτική ισχύς.
Επίτευξη Αιφνιδιασμού.
Ανάληψη ποικίλων αποστολών.
Οι περιορισμοί των αεραποβατικών στρατευμάτων είναι οι παρακάτω:
Τρωτότητα. Η τρωτότητα περιλαμβάνει την αεράμυνα, τα μηχανοκίνητα και τεθωρακισμένα μέσα και τις απειλές χρήσης πυρηνικών, βιολογικών και χημικών όπλων.
Καιρικές Συνθήκες.
Περιορισμοί Δομής όπως είναι η έλλειψη βαρέων όπλων και τεθωρακισμένων ή μηχανοκίνητων δυνάμεων.
Tέλος, οι αεροκίνητες επιχειρήσεις διεξάγονται από αεροκίνητα Τακτικά Συγκροτήματα. Το αεροκίνητο τακτικό συγκρότημα είναι ένα τακτικό συγκρότημα (μία κατάλληλα συγκροτημένη δύναμη διαφόρων Όπλων και Σωμάτων) στο οποίο έχουν διατεθεί Μονάδες, υπομονάδες ή Τμήματα Αεροπορίας Στρατού διαφόρων τύπων (επιθετικά, μεταφορικά και μέσης μεταφορικής ικανότητας) και το οποίο βασίζεται ή εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες των ελικοπτέρων για την εκτέλεση συγκεκριμένης αποστολής ή επιχείρησης υπό τον έλεγχο ενός Διοικητού με ο επιτελείο του. Μπορεί να περιλαμβάνει τμήματα ορισμένων ή όλων των Όπλων και Σωμάτων. Ένας Διοικητής επίγειας Μονάδας, καθορίζεται ως διοικητής του αεροκίνητου τακτικού συγκροτήματος. Ο Διοικητής του αεροκίνητου τακτικού συγκροτήματος μπορεί να συνδυάσει Λόχους Πεζικού και Λόχους ή τμήματα αεροπορίας στρατού για να ενεργήσουν είτε ανεξάρτητα είτε σε συνδυασμό με άλλες τακτικές ενέργειες.
Το Ε/Π έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του την ευελιξία, που το καθιστά ένα οπλικό σύστημα τόσο για επιθετικές όσο και για αμυντικές επιχειρήσεις. Βεβαίως, ως επί το πλείστον, οι αεροκίνητες δυνάμεις προορίζονται για τις επιθετικές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων είναι τα αεροπρογεφυρώματα στο έδαφος του αντιπάλου μέσω της δημιουργίας θυλάκων, οι κινήσεις αντιπερισπασμού στο πεδίο της μάχης, τα ρήγματα στο εύρος του μετώπου του αντιπάλου, οι διεισδύσεις στην εχθρική ενδοχώρα για την μεταφορά ανδρών των Ειδικών Δυνάμεων και οι επιχειρήσεις που αφορούν συμμετοχή τους στην μάχη σε αστικό περιβάλλον.
Από την άλλη μεριά, ο αμυντικός αγώνας επιτάσσει την χρήση των Ε/Π ως ένα μέσο το οποίο μπορεί να μεταφέρει πολύ πιο γρήγορα από οποιοδήποτε άλλο ενισχύσεις, να ανακαταλάβει απολεσθέντα εδάφη και να απαγκιστρώσει δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση όλες οι προαναφερθεί- σες πιθανές αποστολές μπορούν να εφαρμο- στούν στα μέτωπα του Αιγαίου και της Θράκης. Αυτό όμως, που πρέπει να εξετάσουμε είναι οι αποστολές που μπορούν να εκτελέσουν οι αερομεταφερόμενες δυνάμεις με Ε/Π σε δύο διαφορετικά μέτωπα που η γεωγραφική μορφολογία και στρατιωτική διάταξη επιφέρει διαφορετικούς επιχειρησιακούς προσανατολι- σμούς στην χρήση τους στο πεδίο της μάχης. Ξεκινώντας, από το μέτωπο του Αιγαίου, τα Ε/Π θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στις ελληνικές αμυντικές και αντίστοιχες τουρκικές επιθετικές επιχειρήσεις. Ο εχθρός μπορεί να χρησιμοποιήσει αεροκίνητες δυνάμεις για την εγκατάσταση αεροπρογεφυρωμάτων και την εκτέλεση ειδικών αποστολών. Μεγάλης κλίμακας αεροκίνητες και αεροποβατικές ενέργειες θα λάβουν χώρα εφόσον έχει επιτευχθεί αεροπορικός και ναυτικός αποκλεισμός του νησιού ή των νησιών τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του, εφόσον πρόκειται για κύρια νησιά. Εντελώς διαφορετική περίπτωση είναι τα μικρά νησιά (βράχοι, βραχονησίδες, μικρονήσια όπου τα τουρκικά ελικόπτερα μπορούν να εγκαταστήσουν αεροκίνητες και αεροποβατικές δυνάμεις ευκολότερα. Εδώ είναι και η μεγαλύτερη απειλή για την ελληνική άμυνα του Αιγαίου.
Από την πλευρά των φιλίων δυνάμεων, η χρήση των ελικοπτέρων θα γίνει για την μεταφορά ενισχύσεων στα απειλούμενα νησιά από τον καιρό της κρίσης/ έντασης. Εδώ πρέπει να κάνουμε μια επισήμανση. Εάν έχει υπάρξει έγκαιρη πληροφόρηση και άμεση λήψη μέτρων για την ενίσχυση (προενίσχυση) κύριων νήσων ή μικρονήσων, τότε οι φίλιες δυνάμεις θα μεταφερθούν υπό «ομαλές» συνθήκες και όχι σε καθεστώς αεροπορικά αποκλεισμένης νήσου, με τις αεροπορικές και ναυτικές απειλές να είναι εξαιρετικά θανάσιμες. Συνεπώς, τόσο η 71 Α/Μ ΤΑΞ όσο και προσφάτως 5η Α/Μ ΤΑΞ καθώς και η 1η Ταξιαρχία Kαταδρομών – Αλεξιπτωτιστών αποτελούν στρατηγικές εφεδρείες οι οποίες μπορούν να ενεργήσουν από τον καιρό της κρίσης/ έντασης προκειμένου να προενισχύσουν απειλούμενα νησιά και νήσους συνδράμοντας τις δυνάμεις της ΑΣΔΕΝ. Οι μεταφερόμενες δυνάμεις εκτός από Ε/Π της Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού μπορούν να μεταφερθούν και με άλλα επίτακτα εναέρια μέσα δεδομένου πως αυτές οι ενέργειες γίνονται ώρες ή μέρες προ της έναρξης των επιχειρήσεων. Το ίδιο ισχύει και για τις δυνάμεις που μπορούν να μεταφερθούν δια θαλάσσης με επίτακτα πλοία επίσης προ της έναρξης των επιχειρήσεων.
Η ανάλυση συνεχίζεται σε Β μέρος δεδομένου πως το πρώτο επικεντρώνεται στη τακτική πλαισίωση των αεραποβατικών και οι αεροκίνητων επιχειρήσεων.
