Πριν αναπτύξουμε το δεύτερο μέρος τη παρούσας ανάλυσης, θα επιχειρήσουμε ορισμένες διευκρινήσεις, σε παρατηρήσεις, επισημάνσεις και ερωτήματα που προήλθαν από τα σχόλια σας. Σε οποιοδήποτε αεροπλάνο, είτε αυτό είναι μαχητικό, είτε ναυτικής συνεργασίας/ανθυποβρυχιακού πολέμου, δεν μπορεί να αξιοποιηθεί οποιοσδήποτε αντιπλοϊκός (ή άλλου ρόλου…) πύραυλος αν, πέρα από τη διασύνδεσή του με τα συστήματα αποστολής του αεροσκάφους, δεν έχει ολοκληρωθεί και διαδικασία πιστοποίησης αεροδυναμικής συμβατότητας.

Αν δεν έχει αξιολογηθεί δηλαδή η ασφαλής αεροδυναμική συμπεριφορά του όπλου όταν είναι αναρτημένο στο φορέα του, όταν γίνεται η άφεσή του και ο διαχωρισμός του από το αεροσκάφος – φορέα και όταν αρχίσει να πετά αυτόνομα (με την ώση του κινητήρα του) προς το στόχο του. Κάτι που έχει σημαντικό κόστος σε χρόνο και χρήμα αφού απαιτούνται ειδικός εξοπλισμός τηλεμετρίας, σε συνδυασμό με εκτεταμένες πτητικές δοκιμές. Άρα, οι επιλογές που έχουν το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία για τα αεροσκάφη που ήδη διαθέτουν είναι εξαιρετικά περιορισμένες σε συγκεκριμένους πυραύλους.

Ο ισραηλινός Sea Breaker επι παραδείγματι, για να πιστοποιηθεί στο Rafale, ή στο F-16, ή στο Mirage 2000, ή και στο P-3, απαιτούνται εκτεταμένες πτητικές δοκιμές αεροδυναμικής συμβατότητας που μάλιστα προϋποθέτουν τη συμμετοχή των κατασκευαστών, του πυραύλου, του αεροσκάφους και των συστημάτων αποστολής του. Δεν πρόκειται για απλή διαδικασία συνεπώς.

Η ανάλυση έχει ώς στόχο να καταδείξει κυρίως το γιατί είναι αναγκαία τα αερομεταφερόμενα αντιπλοϊκά όπλα μεγάλης ακτίνας και ακρίβειας για την ελληνική άμυνα. Μία χώρα που είναι υποχρεωμένη επιχειρησιακά να καλύψει τόσο μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις, θα πρέπει όντως να έχει στη διάθεσή της εναλλακτικές. Συμφωνούμε απόλυτα με το ότι οι AM-39 Exocet θα έπρεπε να είναι περισσότεροι, όπως περισσότερα θα έπρεπε να είναι και τα μαχητικά – φορείς για αυτούς σε ελληνική υπηρεσία. Το έχουμε γράψει επανειλημμένα άλλωστε…

Άλλη εναλλακτική που θα μπορούσε επίσης να εξετάσει και να επιδιώξει η ελληνική πλευρά, είναι να διασφαλίσει ότι τα F-16 που θα εκσυγχρονιστούν σε Viper, αλλά και αυτά που θα εκσυγχρονιστούν στο επίπεδο Block 50M, θα ενσωματώνουν λογισμικό διασύνδεσης/επικοινωνίας με τον νορβηγικό JSM της Kongsberg. Κατά τον τρόπο αυτό, πιστεύουμε, ότι θα διευκολυνθούμε και θα διευκολύνουμε και την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Που δεν θα χρειαστεί να μας αποδεσμεύσει πυραύλους του τύπου, γιατί η αγορά τους μπορεί να γίνει ξεχωριστά από τη Νορβηγία. Εναλλακτικές λοιπόν μπορούν να αναζητηθούν.

H ελληνική Scytalys, που έχει αναλάβει το λογισμικό των συστημάτων αποστολής του P-3H, μπορεί να ενσωματώσει οποιονδήποτε αντιπλοϊκό πύραυλο στο αεροπλάνο. Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αεροδυναμική συμβατότητα. Επομένως ο AGM-84 Harpoon, όπως και το έκδοχό του SLAM-ER, θα μπορούν να αξιοποιηθούν από τα P-3H. Tέλος, κάτι που θεωρούμε σημαντικό και δεν έχει τονιστεί ιδιαίτερα. Το Orion είναι ταχύτατο σαν αεροσκάφος. Σε καμία περίπτωση επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί εύκολος στόχος, εφόσον βέβαια επιχειρεί σε απόσταση ασφαλείας και υπό κάλυψη…

Η πολύτιμη εμπειρία της Πολεμικής Αεροπορίας στη ναυτική κρούση “χτίστηκε” με πολύ κόπο και εκπαίδευση.

Η 332 Μοίρα ήταν η δεύτερη μονάδα της Πολεμικής Αεροπορίας που εξοπλίστηκε με μαχητικά αεροπλάνα Mirage 2000EGM και διθέσια –BGM στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Δέκα περίπου χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα αμέσως μετά την υπογραφή των συμβάσεων για την προμήθεια των Mirage 2000-5Mk.2 και των SCALP-EG μαζί με τους πυραύλους αέρος-αέρος MICA, είχε ανακοινωθεί ότι η εν λόγω Μοίρα θα παραλάμβανε τα νέα αεροπλάνα και τα νέα όπλα τους.

Ο λόγος ήταν απλός. Διατηρούσε, όπως και η 331 Μοίρα, ως πρωτεύοντα ρόλο την αναχαίτιση, διαθέτοντας στο οπλοστάσιό της βλήματα R550 Magic II μικρής ακτίνας και τον ημιενεργού καθοδήγησης πύραυλο μέσης ακτίνας (BVR) R-530D, αλλά η ναυτική κρούση είχε αποδοθεί στην 331 την περίοδο 1998-1999, όταν ο παγκόσμια γνωστός πύραυλος αέρος-επιφανείας Exocet παραδόθηκε στην Πολεμική Αεροπορία και ολοκληρώθηκε η εκπαίδευση των πρώτων Ελλήνων ιπταμένων στις διαδικασίες και τις τακτικές χρήσης του (https://defencereview.gr/mirage-2000eg-apochairetismos-se-ena-pragmatiko/).

Η 331 επομένως θα παρέμενε ως είχε και η 332 θα ήταν αυτή που θα παραλάμβανε το καινούργιο υλικό, αεροπλάνα και όπλα. Το δεδομένο αυτό άλλαξε κάπου μέσα στην περίοδο 2004-2005, όταν ανακοινώθηκε το αντίστροφο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σταδιακά τα παλιότερα -EGM μαζί με τα όπλα τους να ενταχθούν στη δύναμη της 332 Μοίρας. Παράλληλα, κάποιοι ιπτάμενοι της 331 που είχαν εκπαιδευτεί στην αξιοποίηση του Exocet, μετατέθηκαν στην 332 για να μεταδώσουν τις γνώσεις τους στους νεότερους -και όχι μόνο- συναδέλφους τους. Η εκπαίδευση των ιπταμένων της 331 Μοίρας σε διαδικασίες και τακτικές χρήσης του Exocet AM-39 αρχικά περιλάμβανε και εξόδους στον προσομοιωτή πτήσης του –EGM. Κάτι που άλλαξε σύντομα, με την εκπαίδευση να γίνεται αποκλειστικά και μόνο στο πραγματικό αεροπλάνο.

Οι ιπτάμενοι, εφόσον συμπλήρωναν τουλάχιστον 500 ώρες πτήσης στον τύπο, ξεκινούσαν την εκπαιδευτική διαδικασία στην αξιοποίηση του ΑΜ-39 με ένα σχολείο εδάφους. Οι πρώτες έξοδοι εκπαίδευσης σε τακτικές ναυτικής κρούσης χωρίς όπλο αναρτημένο, γίνονται σε διθέσιο αεροπλάνο. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευόμενος αρχικά πετούσε με Mirage 2000EGΜ που έφερε εκπαιδευτικό πύραυλο Exocet, ενώ το «ζευγάρι» του ήταν αεροπλάνο χωρίς το όπλο. Κατόπιν, πετούσε «ζευγάρι» με άλλο Mirage 2000EGΜ, που επίσης έφερε εκπαιδευτικό AM-39, ενώ στη συνέχεια εντασσόταν σε τριάδες και τετράδες.

Επόμενο βήμα ήταν η συμμετοχή σε ασκήσεις που διεξάγονται υπό την ευθύνη του Πολεμικού Ναυτικού («Καταιγίς», «Νηρηίς» κ.τ.λ.), στο πλαίσιο των οποίων συνεργάζονταν όχι μόνο με τις μονάδες επιφανείας του Στόλου, αλλά και με τα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα S-70B-6 Aegean Hawk, που υπό προϋποθέσεις λειτουργούσαν ως καταδείκτες στόχων για τα Mirage 2000EGΜ με ΑΜ-39.

Σε δεύτερη φάση, πάντα σε ότι αφορά τη διαδικασία εκπαίδευσης των ιπταμένων της 332 Μοίρας στην αξιοποίηση του Exocet, εκτελούνταν έξοδοι anti-ship σε συνεργασία με άλλα μαχητικά αεροσκάφη, ελικόπτερα και φυσικά σκάφη επιφανείας. Τα Mirage 2000EGM που ήταν οπλισμένα με πυραύλους Exocet σε συνδυασμένες αεροπορικές επιχειρήσεις (COMAO-COMbined Air Operations), ήταν μαζί με τα αεροσκάφη SEAD τα πρώτα που θα προσέβαλλαν μία εχθρική δύναμη επιφανείας. Αφενός για να προκληθεί κορεσμός της αεράμυνας των εχθρικών πλοίων.

Αφετέρου για να αναγκαστούν να θέσουν εκτός λειτουργίας τα ραντάρ αεράμυνας που διαθέτουν, ώστε να μην «τραβήξουν» τους πυραύλους HARM (ΑGM-88Β). Όσα πλοία επιβίωναν από τις επιθέσεις των Exocet, θα εξουδετερώνονταν από τα μαχητικά που ακολουθούσαν φορτωμένα με συμβατικά όπλα (απλές βόμβες και βόμβες λέιζερ).

Το «πακέτο» έκλεινε με τα αναγνωριστικά αεροσκάφη, ενώ τα μαχητικά προστασίας (sweep), παρέμεναν πάντα πλευρικά των σχηματισμών επίθεσης. Εκτός όμως από τις ασκήσεις μικρής και μεσαίας κλίμακας του Πολεμικού Ναυτικού, στις οποίες συμμετείχε και η 332 Μοίρα κυρίως για λόγους εκπαίδευσης των ιπταμένων της και κατ’ επέκταση βελτίωσης της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της συνεργασίας με τις μονάδες του Στόλου, εκπαιδεύσεις γίνονταν και στο Σχολείο Όπλων-Τακτικής (Σ.Ο.Τ), αλλά και στην άσκηση Ηνίοχος (τότε ήταν ηλεκτρονικού πολέμου), όπου τα σενάρια ήταν πιο πολύπλοκα και τα μέσα που συμμετείχαν -πλωτά και ιπτάμενα- πολύ περισσότερα.

Για να αντιληφθεί κανείς πόσο περίπλοκη και απαιτητική ήταν και είναι η εκπαίδευση στις διαδικασίες και τις τακτικές αξιοποίησης του Exocet, περιγράφουμε ένα τυπικό σενάριο από αυτά που υλοποιούνταν κατά τη διάρκεια κάθε Ηνίοχου. Στα σενάρια κάθε τέτοιας άσκησης λοιπόν, περιλαμβάνοταν η αντιμετώπιση ναυτικής δύναμης και ειδικότερα η δημιουργία ενός ασφαλούς διαδρόμου διείσδυσης για τα αεροσκάφη κρούσης, που έπρεπε να πλήξουν τις αποβατικές δυνάμεις. Αυτές προσομοιώνονταν συνήθως με πυραυλακάτους, οι οποίες προστατεύονταν από μεγάλες μονάδες επιφανείας.

Οι ναυτικές δυνάμεις προσπαθούσαν να τυφλώσουν με παρεμβολές τις αεροπορικές, που με τη σειρά τους έπρεπε συντονισμένα να προσβάλλουν την αποβατική δύναμη. Οι παρεμβολές από την πλευρά των μονάδων επιφανείας, που πάντα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, εστιάζονταν κυρίως στις επικοινωνίες. Η αποβατική δύναμη προστατεύονταν περιμετρικά από φρεγάτες, οπότε η επιτιθέμενη αεροπορική δύναμη αντιμετώπιζε πυραύλους Sea Sparrow που διαθέτει το ΠΝ.

Αντικειμενικός σκοπός της αεροπορικής δύναμης ήταν πρωτίστως η προσβολή των μεγάλων μονάδων με τα προπορευόμενα μαχητικά, τα οποία ήταν οπλισμένα με πυραύλους αντι-ραντάρ AGM-88B HARM και εναντίον πλοίων AM-39 Exocet. Όταν η αντιαεροπορική άμυνα των πλοίων της ναυτικής δύναμης εξουδετερώνονταν, ακολουθούσαν μαχητικά οπλισμένα με βόμβες λέιζερ (F-16) ή ακόμη και συμβατικές (Α-7) για την προσβολή των αποβατικών.

Οι ιπτάμενοι της 331 Μοίρας αρχικά και ακτόπιν και της 332, εκπαιδεύονταν σε διαδικασίες ασφαλούς συντονισμού με τα άλλα μαχητικά των σεναρίων Τακτικής Αεροπορικής Υποστήριξης Ναυτικών Επιχειρήσεων (ΤΑΥΝΕ), μέσω συνεχών αλλαγών των συχνοτήτων επικοινωνιών, έγκαιρου εντοπισμού και αποφυγής της εχθρικής αναχαίτισης που προστάτευε τις μονάδες επιφανείας, καθώς και συνεργασίας με τα ελικόπτερα S-70 της Διοίκησης Ελικοπτέρων Ναυτικού που αξιοποιούνταν για την κατάδειξη της θέσης των υψηλής αξίας στόχων, όπως άλλωστε έχει προαναφερθεί.

Σε ό,τι αφορά τον ΑΜ-39 Exocet Block 2, η ένταξη του αερομεταφερόμενου αντιπλοϊκού πυραύλου σε υπηρεσία στην Πολεμική Αεροπορία το 1999 (Ιανουάριος), ήταν ένας πραγματικός άθλος… Παρά το ότι καμία από τις Μοίρες πρώτης γραμμής της τελευταίας δεν είχε ποτέ αξιοποιήσει τέτοιου είδους όπλο, η διαδικασία ένταξής του ολοκληρώθηκε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα! Κάτι που επέβαλλε η εμπειρία από την εξέλιξη της κρίσης στις βραχονησίδες Ίμια το 1996.

Η 331 Μοίρα κηρύχθηκε επιχειρησιακή σε ρόλο ημερήσιας ναυτικής κρούσης και χρειάστηκε να μεσολαβήσουν αρκετή εκπαίδευση και 11 ακόμη μήνες, μέχρι τον Δεκέμβριο του 1999, για να γίνει το ίδιο και για τη διεξαγωγή τέτοιων αποστολών και κατά τη διάρκεια της νύχτας!

Ο συνδυασμός AM-39/Mirage 2000E παρέμεινε σε ελληνική υπηρεσία για περισσότερα από 15 χρόνια. Πολύ σύντομα τα σενάρια ΤΑΥΝΕ, προσαρμοσμένα στα σύγχρονα δεδομένα, θα επανέλθουν στις μεγάλης κλίμακας ασκήσεις των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και στις συνεργασίες του Πολεμικού Ναυτικού με την Πολεμική Αεροπορία, θα επανέλθουν.

Όλα αυτά γράφονται για να καταδειχθεί ότι η ικανότητα ναυτικής κρούσης από τον αέρα, απαιτεί σημαντική δαπάνη χρόνου και χρήματος σε εκπαιδεύσεις, συντηρήσεις και διαθεσιμότητες. Παράλληλα όμως απαιτεί συνεχή και συνεπή εκπαίδευση, όχι μόνο από την πλευρά των ιπταμένων, αλλά και από τους οπλουργούς και τους τεχνικούς. Το ίδιο θα συμβεί και με την αξιοποίηση του αναβαθμισμένου ΑΜ-39 Block 3 στα Rafale F3R. Με τη σημαντική διαφορά ότι πλέον εδώ ο προσομοιωτής πτήσης και αποστολής του μαχητικού 4,5 γενιάς, θα διευκολύνει δραματικά και θα επιταχύνει τη διαδικασία εκπαίδευσης των ιπταμένων.

Χριστός Ανέστη με υγεία σε όλους τους φίλους της ιστοσελίδας μας. Να είστε όλοι καλά με υγεία, ευτυχία, δημιουργία και κάθε επιτυχία σε εσάς και στις οικογένειες σας! Να έχετε όλοι ένα ευλογημένο ορθόδοξο ελληνικό Πάσχα.