Ο Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποιεί την Πέμπτη και την Παρασκευή επίσκεψη στην Ελλάδα, την πρώτη Τούρκου προέδρου μετά 65 χρόνια. Η τελευταία ήταν του Τζελάλ Μπαγιάρ, το 1952. Το πρόγραμμα της επίσκεψης δεν έχει οριστικοποιηθεί, και οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις των δυο πλευρών συνεχίζονται ,αλλά ο σχεδιασμός περιλαμβάνει, την Πέμπτη, υποδοχή από τον Προκόπη Παυλόπουλο, συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα, επίσκεψη στην τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα και δείπνο στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Την Παρασκευή, συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη , ξενάγηση στην Ακρόπολη και επίσκεψη στη Θράκη για το περιεχόμενο της οποίας Αθήνα και Αγκυρα συνεχίζουν τις παρασκηνιακές συνεννοήσεις.
Γράφει ο Αθάνασιος Έλλις για τη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκονται, φυσικά, οι διμερείς σχέσεις, τις οποίες σκιάζουν η αυξημένη τον τελευταίο χρόνο παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο. Ενόχληση προκαλεί και η τακτική της Αγκυρας να «κλειδώνει» συνεχώς μεγάλες περιοχές για ασκήσεις, αλλά και η επιμονή της να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, σε μερικές περιπτώσεις υπερβαίνοντας κάθε όριο, όπως συνέβη στις αρχές του έτους με την «περιοδεία» του αρχηγού του τουρκικού γενικού επιτελείου στα Ιμια. Οι παρενοχλήσεις δεν περιορίζονται στο Αιγαίο, αλλά λαμβάνουν χώρα και στην ΑΟΖ της Κύπρου.
Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί επίσης στον έλεγχο των προσφυγικών ροών και στην εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας. Στο πλαίσιο αυτό θα εξετασθεί όλο το φάσμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, σε μια συγκυρία όπου η Ελλάδα έχει αναδειχθεί στον πιο ένθερμο υποστηρικτή της συνέχισης της διασύνδεσης της Τουρκίας με την Ενωση. Για τον κ. Ερντογάν παραμένει μείζονος σημασίας ζήτημα η έκδοση των Τούρκων στρατιωτικών τους οποίους θεωρεί πραξικοπηματίες.
Υποστηρίζει, δε, ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός αθέτησε υπόσχεση που του είχε δώσει λίγες ώρες μετά το πραξικόπημα ότι θα επιστρέψει στην Τουρκία όσους αναζητούσαν καταφύγιο στην Ελλάδα. Ωστόσο, και παρά τη δημόσια ενόχληση, στο παρασκήνιο εξελίσσεται μια λειτουργική συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες. Στο Κυπριακό, η κάθε πλευρά επιρρίπτει ευθύνες στην άλλη για την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κραν-Μοντανά. Παρά ταύτα, θα εξετασθούν τα δεδομένα και ενδεχόμενες κινήσεις που θα επέτρεπαν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μετά τις προεδρικές εκλογές στη Μεγαλόνησο.
Εκατέρωθεν αιτήματα
Ο κ. Ερντογάν θα επαναλάβει το αίτημα για την οικοδόμηση τεμένους στην Αθήνα, θέμα ύψιστης σημασίας για τον ίδιο. Από την πλευρά της, η Αθήνα αναδεικνύει την αναγκαιότητα επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, κάτι που ζητεί εδώ και δεκαετίες ολόκληρη η διεθνής κοινότητα. Θα εξετασθούν επίσης τα σχέδια για τη σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης – Κωνσταντινούπολης, την ακτοπλοϊκή με τη Σμύρνη, αλλά και την κατασκευή γέφυρας στα τελωνεία των Κήπων και στα Υψαλα.
Με ενδιαφέρον αναμένεται η στάση του κ. Ερντογάν κατά την επίσκεψη στη Θράκη. Ο Νίκος Κοτζιάς του επισήμανε, κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στην Αγκυρα, πως η επίσκεψη στη Θράκη θα πρέπει να γίνει με τρόπο που να μη βλάπτει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ούτε την εικόνα του ιδίου και της Τουρκίας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται να έχει συμφωνηθεί παρασκηνιακά ο κ. Ερντογάν να αποφύγει ακραίες δηλώσεις και να τηρήσει χαμηλούς τόνους στις επαφές με τη μουσουλμανική μειονότητα.
Σημειώνεται ότι η περιοδεία που πραγματοποίησε πρόσφατα στη Θράκη ο αναπλ. πρωθυπουργός της Τουρκίας, Χακάν Τσαβούσογλου, περιελάμβανε επίσκεψη στην έδρα της Τουρκικής Ενωσης Ξάνθης και ενόχλησε την Αθήνα.
Προσδοκία της κυβέρνησης είναι η αναβάθμιση των σχέσεων με εκατέρωθεν οικονομικά οφέλη. Τον Φεβρουάριο θα συγκληθεί στη Θεσσαλονίκη το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών, σε επίπεδο πρωθυπουργών, με τον Μπιναλί Γιλντιρίμ να ηγείται της τουρκικής αντιπροσωπείας. Η προηγούμενη συνάντηση είχε διεξαχθεί τον Μάρτιο του ’16, στη Σμύρνη.
