Κομβικός υπήρξε ο ρόλος των νεοαποκτηθέντων ισραηλινών UAV Heron κατά τη διάρκεια της ΤΑΜΣ «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ» 2021. H απόκτηση των νέων φρεγατών όπως είναι λογικό επισκίασε την εξαιρετική εμπειρία που άφησαν τα ισραηλινά UAV.

Έπειτα από πολύμηνη εμπειρία, τα στελέχη της ΠΑ έχουν αξιοποιήσει πλήρως το σύνολο των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους. Επιχειρώντας, από την αεροπορική βάση της Σκύρου από την 135 Σμηναρχία Μάχης τα ισραηλινά UAV έχουν αποτελέσει καταλυτική προσθήκη συμβάλλοντας τα μέγιστα στην αναβάθμιση των ελληνικών ικανοτήτων ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance). Πρόκειται για τις λεγόμενες επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών και στοχοποίησης.

Μια από τις μεγαλύτερες ανάγκες για τη ΠΑ είναι η απόκτηση Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες συλλογής πληροφοριών, στοχοποίησης (κατάδειξη στόχων) και επιτήρησης μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διακλαδικότητας και ανταλλαγής τακτικής εικόνας με τους άλλους κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων.

Μέχρι την έλευση των HERON, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις υστερούσαν στον τομέα των επιχειρήσεων ISR, διαθέτοντας UAV με περιορισμούς όπως τα UAV Sperwer και τα «ΠΗΓΑΣΟΣ» της ΠΑ. Οι δυνατότητες των UAV Heron είναι καίριες για τον ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό. Μπορούν να πετούν για 45 ώρες σε ύψος μεγαλύτερο των 35000 ποδιών. Μπορούν να φέρουν ποικιλία εξοπλισμού που περιλαμβάνει FLIR, ραντάρ συνθετικού διαφράγματος, συστήματα υποκλοπών για αποστολές ELINT – COMINT, συνολικού βάρους 250 κιλών. Με τη χρήση τακτικής ζεύξεως μπορεί να δίνει εικόνα τόσο στον σταθμό εδάφους όσο και όπου αλλού χρειάζεται.

Η λύση η οποία προκρίθηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα ήταν αυτή της τριετούς ενοικίασης Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών τύπου HERON κατηγορίας Medium Altitude Long Endurance (MALE) Israel Aerospace Industries από την εταιρεία  από το Ισραήλ. Υπενθυμίζεται πως η ΠΑ διαθέτει δύο συστήματα UAV Heron Mk.2.

Κατά τη διάρκεια της εθνικής διακλαδικής άσκησης «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ» 2021 καταδείχθηκε η αξία των UAV και κυρίως τα αποτελέσματα της διακλαδικότητας μεταξύ ΠΑ και ΠΝ. Τα UAV περνούσαν εικόνα σε πραγματικό χρόνο μέσα από ζεύξεις δεδομένα στα πλοία του Στόλου αλλά και στα στρατηγεία τόσο του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ – ΓΕΕΘΑ) όσο και του Αρχηγείου Στόλου καθώς και του ΕΚΑΕ της ΠΑ (Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων), συνθέτοντας την τακτική κατάσταση επιφανείας.

Η παρούσα δυνατότητα δεν υφίσταντο μέχρι πρότινος και για τη σύνθεση εικόνας επιφανείας το ΠΝ βασίζονταν σε ελικόπτερα και Αεροσκάφη Ναυτικής Συνεργασίας, πλέον λέγονται Αεροσκάφη Ναυτικών Επιχειρήσεων και είναι τα γνωστά P-3B Orion.

Εκτός της ανάγκης ύπαρξης αντίστοιχων και παρόμοιων συστημάτων UAV καθίσταται σαφές και επιβεβαιώνεται η μεγάλη ανάγκη για διασύνδεση του συνόλου των μέσων του ΠΝ, της ΠΑ (όχι μόνον αεροσκαφών αλλά και επίγειων μονάδων ραντάρ) καθώς επιμέρους κέντρων επιχειρήσεων – στρατηγείων ώστε να υπάρχει αντίληψη της τακτικής κατάστασης. Σημαντική είναι η έλλειψη διασύνδεσης στις μονάδες του Στόλου που αρκούνται στη παρωχημένη λύση της τακτικής ζεύξης Link 11B.

Σε καιρό κρίσης/ έντασης, η έλευση των HERON επέτρεψε στο ΓΕΕΘΑ και στα επιμέρους κέντρα επιχειρήσεων – στρατηγεία των Ενόπλων Δυνάμεων να έχουν ακριβή εικόνα των κινήσεων και ενεργειών του αντιπάλου σε πραγματικό χρόνο και κυρίως έναντι του τουρκικού στόλου σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Γνωρίζοντας από τη στιγμή του απόπλου τις κινήσεις, τη σύνθεση μονάδων επιφανείας, τη κατεύθυνση καθώς και άλλες «ευαίσθητες» πληροφορίες, το ΓΕΕΘΑ είναι σε θέση να εκτιμήσει καλύτερα την απειλή και να οργανώσει ευνοϊκότερα τον αμυντικό σχεδιασμό σε ξηρά, θάλασσα και αέρα.

Επίσης, από τον καιρό της κρίσης/ έντασης γίνεται η λεγόμενη στοχοποίηση των εχθρικών μονάδων επιφανείας με τη κατανομή και προτεραιοποίηση των στόχων από τις φίλιες δυνάμεις λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και περιορισμούς προσβολής καθώς και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα σε στρατηγικό επίπεδο.

Η επιχειρησιακή αξιοποίηση των HERON δεν είναι υπερβολή πως αποτέλεσε ακόμη μια τεχνολογική επανάσταση για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και βελτίωσε θεαματικά τις δυνατότητες ISR, τη στιγμή που οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν επενδύσει τα μέγιστα στη διαμόρφωση αυξημένων δυνατοτήτων ISR με πλειάδα UAV όπως τα TB2 Bayraktar (κατηγορίας MALE) και προσεχώς τα Akinci και Anka (αμφότερα κατηγορίας HALE).

Μολονότι εν καιρώ πολέμου τα UAV αποτελούν εύκολους στόχους, εντούτοις δεν πρέπει να λησμονούμε πως εν καιρώ κρίσης/ έντασης λαμβάνει χώρα η απαραίτητη προεργασία σε στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό προ της επίσημης έναρξης των εχθροπραξιών τα αποτελέσματα της οποίας καθορίζουν εν πολλοίς τη τελική έκβαση.

Παράλληλα με την έλευση των HERON δρομολογείται και η απόκτηση των γαλλικών Patroller για τις Διαβιβάσεις του Στρατού Ξηράς στα πλαίσια εκσυγχρονισμού των υφιστάμενων Sperwer, με εξαιρετικές δυνατότητες όμως το ζητούμενο είναι σε πολιτικό επίπεδο να προχωρήσει ένα πρόγραμμα μαζικής παραγωγής ελληνικών UAV όπως αυτά που έχουν παρουσιαστεί και είναι σε ώριμο επίπεδο όπως το RX-3 Plus και μελλοντικά το UAV «ΑΡΧΥΤΑΣ» της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας. Ειδικά στον Στρατό Ξηράς και συγκεκριμένα στο Πυροβολικό Μάχης, η χρήση και αξιοποίηση των UAV πρέπει να γενικευτεί στα πλαίσια παρατήρησης σε βάθος και απευθείας παροχής στοιχείων βολής.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως τα UAV μπορούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα επιχειρησιακών αναγκών. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως εκτός των αποστολών ISR για τους τρείς κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, όπου οι ανάγκες πραγματικά δεν καλύπτονται μόνον από τα Heron, τα UAV μπορούν να αποτελέσουν έξυπνες λύσεις για μια σειρά από αποστολές όπως: ηλεκτρονικού πολέμου (παρεμβολές/ υποκλοπές, αποστολές SIGNIT/ ELINT), συμμετοχής σε επιχειρήσεις SEAD/ DEAD με στόχο τον κορεσμό της αεράμυνας και μελλοντικά ως οπλισμένα UAV σε αποστολές προσβολής στόχων.

Ανακεφαλαιώνοντας, η βελτίωση των υφιστάμενων δομών διοίκησης και ελέγχου (μια αδήριτη ανάγκη) σε κάθε επίπεδο διοίκησης παράλληλα με τα νέα οπλικά συστήματα, περνά μέσα από τις επιλογές περαιτέρω ανάπτυξης και απόκτησης UAV καθώς και από την μαζική εγκατάσταση τακτικών ζεύξεων πληροφοριών για κοινή αντίληψη της τακτικής κατάστασης.

Δεδομένου πως το ζήτημα δεν το έχουμε εξαντλήσει σε μελλοντική μας ανάλυση θα επεκταθούμε για τις επιμέρους ανάγκες των πλοίων σε αυτόνομα και οργανικά UAV παράλληλα με την ύπαρξη ελικοπτέρου.