Δυο χρόνια μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών στους Ψαράδες Πρεσπών στις 17 Ιουνίου 2018, τα «παράθυρα» που άφησε η Συμφωνία και η αδράνεια που έχει επιδειχθεί για την πιστή εφαρμογή των όποιων θετικών προβλέψεων της, κινδυνεύει να δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα και ένα νέο πια κεκτημένο για την άλλη πλευρά.
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ για το LIBERAL
Στα Σκόπια στις 15 Ιουλίου θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές που λόγω κορονοϊού αναβλήθηκαν τον περασμένο Μάρτιο και παρά τις ελπίδες του Ζ.Ζαεφ ότι η κρίση της πανδημίας θα ενισχύσει το κόμμα του οι πιθανότητες να βγει πρώτο το VMRO που θεωρητικά αντιτίθεται στην Συμφωνία των Πρεσπών, είναι πολλές. Βεβαίως το VMRO δεν έχει δηλώσει ότι θα καταργήσει την Συμφωνία, αλλά λόγω της εθνικιστικής φυσιογνωμίας του θα πρέπει να περιμένουμε εφόσον κερδίσει τις εκλογές μια αντεπίθεση σε όλα τα μέτωπα ώστε να εκφυλισθεί η Συμφωνία των Πρεσπών σε Συμφωνία διπλής ονομασίας ,με προώθηση σε όλα τα μέτωπα των όρων «Μακεδονία» και «Μακεδονικός».
Η κυβέρνηση απορροφημένη από τα Ελληνοτουρκικά και κατόπιν με τον κορονοϊό και έχοντας δυσκολία ακόμη για την διαχείριση της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεν έχει επιδείξει το ενδιαφέρον που όφειλε για κρίσιμα ζητήματα που άπτονται της εφαρμογής της.
Οι επιτροπές για τα σχολικά βιβλία έχουν αδρανοποιηθεί εδώ και μήνες και τα βιβλία ιστορίας έπρεπε να είχαν αλλάξει από τον περασμένο Σεπτέμβριο παραμένουν τα ίδια, ποτίζοντας με «μακεδονικό αλυτρωτισμό» τις νέες γενιές των μαθητών στην Βόρεια Μακεδονία.
Συγχρόνως για το σοβαρότατο θέμα των εμπορικών χρήσεων του όρου «Μακεδονικός» οι επιτροπές έχουν μείνει ανενεργές και έτσι κυλάει ο χρόνος εις βάρος της Ελλάδας καθώς μετά την τρίχρονη προθεσμία που είχε δοθεί από την Συμφωνία των Πρεσπών δεν υπάρχει πρόβλεψη για το τι θα συμβεί μετά εάν οι εταιρίες της γειτονικής χώρας συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τον όρο «μακεδονικός» και «Μακεδονία» στα προϊόντα τους έστω και εάν θα είναι υποχρεωμένοι εφόσον αναφέρουν χώρα προέλευσης να έχουν την ένδειξη «made in North Macedonia» η θα αρκεί π.χ. το «product of Macedonian winery».
Όμως τα παράθυρα που άφησε ανοικτά η Συμφωνία των Πρεσπών προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες στην άλλη πλευρά να προωθήσει και να επιβάλει τελικά την βασική επιδίωξη της για κατοχύρωση και μάλιστα με αποδοχή από την Ελλάδα, «Μακεδονικού Έθνους και Ταυτότητας».
Το Βορειομακεδονικό Υπουργείο Εξωτερικών στην ιστοσελίδα του παρουσιάζοντας την διαφορά για το όνομα και την Συμφωνία των Πρεσπών δίνει την δική του ερμηνεία η οποία όσο παραμένει έτσι και δεν έχει αποκρουσθεί από την Αθήνα, δημιουργεί και κατοχυρώνει το δικό του μονόπλευρο πλαίσιο ερμηνείας της Συμφωνίας.
«…Σύμφωνα με τις Συνταγματικές Τροποποιήσεις, όπως συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της Τελικής Συμφωνίας, προστέθηκε ένας γεωγραφικός προσδιορισμός («Βόρεια») πριν από τον όρο «Μακεδονία», και τα χαρακτηριστικά εθνικής ταυτότητας προστατεύονται, σύμφωνα με το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, δηλαδή ο Μακεδονικός λαός, η Μακεδονικοί γλώσσα κλπ».
Τα παραδείγματα του ΥΠΕΞ της Βόρειας Μακεδονίας
Με ανανεωμένη την σελίδα από τον Φεβρουάριο του 2020 το Βoρειομακεδονικό ΥΠΕΞ επαναλαμβάνει τις οδηγίες προς τα ΜΜΕ για το πως θα αναφέρονται στην χώρα και πως θα γίνεται η χρήση της νέας ονομασίας. (Final agreement for the settlement on the name issue-Media guidelines)
«Το επίθετο «Μακεδονικό» πρέπει να χρησιμοποιείται όταν σχετίζεται με την εθνική και πολιτιστική ταυτότητα του λαού, τη γλώσσα, την ιστορία, τον πολιτισμό, την κληρονομιά, την επικράτεια και άλλα χαρακτηριστικά. Οι όροι αυτοί στο πλαίσιο αυτό διαφέρουν σαφώς από αυτούς που χρησιμοποιούνται και σχετίζονται με την περιοχή της Μακεδονίας στην Ελλάδα
Σωστά παραδείγματα: Μακεδονική Εθνική Ταυτότητα, Μακεδονική γλώσσα; Μακεδονικός πολιτισμός ,Μακεδονική Επικράτεια, Μακεδονικός λαός, Μακεδονική Ιστορία , Μακεδονικά βουνά , Μακεδονική λογοτεχνία; Μακεδονικό κυριλλικό αλφάβητο ,· Μακεδονικό φαγητό; Μακεδονικές εκκλησίες κλπ.
Λάθος παραδείγματα: Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται άλλες αναφορές, όπως «Βόρεια Μακεδονία», «Β. Μακεδονική» και «Βορειομακεδονική».
Το Βορειομακεδονικό ΥΠΕΞ σπεύδει να περιορίσει την χρήση του παράγωγου της νέας ονομασίας μόνο στην επίσημη ονομασία του κράτους και των φορέων που έχουν οικονομική στήριξη από το Κράτος
«Σωστά παραδείγματα για το κράτος, τα επίσημα όργανά του και άλλους δημόσιους φορείς: Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας· Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας· Υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας·Υπουργός Άμυνας της Βόρειας Μακεδονίας· Δήμος της Οχρίδας της Βόρειας Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο του Αγίου Κύριλλου και Μεθόδιου της Βόρειας Μακεδονίας
Λάθος παραδείγματα: Άλλες αναφορές, όπως «Βόρεια Μακεδονική», «Μακεδονική», «Β. Μακεδονική» και «Βορειομακεδονική», δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις».
Στην ίδια «οδηγία» η Βορειομακεδονική πλευρά επιχειρεί να διευρύνει βασιζομένη στις ηθελημένες «γκρίζες ζώνες» της Συμφωνίας την χρήση του όρου «Μακεδονικός» σε σχεδόν κάθε είδους δραστηριότητα και προσφέρει αντίστοιχα παραδείγματα:
«Σωστά παραδείγματα: Η Μακεδονική οικονομία, Τομέας της υγείας της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας· Μακεδονική Τέχνη, Μακεδονική Μουσική, Μακεδονική Γεωργία, Μακεδονική Αρχιτεκτονική, Βιομηχανία Τροφίμων της Βόρειας Μακεδονίας κ.λπ.
Εσφαλμένη: Άλλες αναφορές, όπως “Βόρεια Μακεδονική”, «Β. Μακεδονική» και «Βορειομακεδονική», δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις».
Ερωτήσεις απαντήσεις από το ΥΠΕΞ
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει και το ερωτηματολόγιο το οποίο έχει συνταχθεί και προβάλλεται από την ιστοσελίδα του Βορειομακεδονικού ΥΠΕΞ.
«ΕΡ: Τώρα είναι πλέον πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας;
ΑΠ: Όχι είναι φυσικά πολίτες της Μακεδονίας και πολίτες της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά κατά τα άλλα είναι απολύτως σωστό να περιγράφονται οι εθνικά Μακεδόνες απλώς ως Μακεδόνες, χωρίς το επίθετο «Βόρειο». Και στην πραγματικότητα μην χρησιμοποιείτε τον όρο Βορειομακεδονική καθόλου ,θα φθασουμε και σε αυτό.
ΕΡ: Η γλώσσα σας είναι σαφώς πλέον Βορειομακεδονική;
ΑΠ: όχι, είναι απλώς Μακεδονική, ακριβώς όπως ήταν πριν από την συμφωνία με την Ελλάδα.
ΕΡ : Θα γράψω μια ιστορία για το φαγητό στην χώρα σας. Θα πρέπει να αναφέρομαι στην Βόρειο Μακεδονική κουζίνα;
ΑΠ: Όχι .όταν περιγράφουμε οτιδήποτε σχετίζεται με την εθνική η πολιτιστική μας ταυτότητα ,το επίθετο «Μακεδονική» είναι σωστό και το «Βόρεια Μακεδονική» είναι λάθος…
ΕΡ: Αν έχω λοιπόν ένα γεύμα με τον πρόεδρο σας, τι πρέπει να πω;
ΑΠ: Καλή παρατήρηση. Θα είναι σωστό λέγοντας ότι ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας σου προσέφερε ένα γεύμα με νόστιμες Μακεδονικές σπεσιαλιτέ. Δεν θα είναι σωστό να πεις ότι είχες γεύμα με τον Βορειομακεδόνα Πρόεδρο.
ΕΡ : Αυτό προκαλεί σύγχυση. Γιατί είναι πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας και όχι Βόρειομακεδόνας πρόεδρος, ενώ το φαγητό σας είναι απλώς Μακεδονικό;
ΑΠ: Στο πλαίσιο της Συμφωνίας με την Ελλάδα συμφωνήσαμε να μην περιγράψουμε κανένα κρατικό φορέα ως «Βορειομακεδονικό». Οτιδήποτε συνδέεται με το κράτος , την κυβέρνηση, την Προεδρία, τους ιδιωτικούς φορείς που χρηματοδοτούνται από το κράτος στο εξωτερικό θα χρησιμοποιούν το επίθετο Βόρεια αλλά δεν θα είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται διαφορετικά, για παράδειγμα για το φαγητό….».
Και όσο για τον τουρισμό η επίσημη ιστοσελίδα είναι https://www.macedonia-timeless.com/eng και όλα είναι «Μακεδονικά»: «Τα Μουσεία της Μακεδονίας- Το Μουσείο του Κεμάλ Ατατουρκ ,το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα»- «Εκκλησίες και Μοναστήρια στην Μακεδονία»…. Και φυσικά στα αγάλματα στην κεντρική Πλατεία των Σκοπίων το εφεύρημα της ..ταμπελίτσας που ανέφερε ότι ανήκαν στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, έχουν εξαφανιστεί από την πρώτη εβδομάδα που τοποθετήθηκαν .
Οι προοπτικές βελτίωσης και πλήρους ομαλοποίησης των σχέσεων της Ελλάδας με την Βόρεια Μακεδονίας είναι μεγάλες. Όμως κάθε καθυστέρηση στην εφαρμογή των υποχρεώσεων της άλλης πλευράς και η μη έγκαιρη «διόρθωση» των ακραίων ερμηνειών που επιχειρούν τα Σκόπια σε γκρίζα σημεία της Συμφωνίας των Πρεσπών, απλώς υπονομεύουν αυτές τις καλές σχέσεις που και οι δυο χώρες επιδιώκουν.
