Ο εκσυγχρονισμός των τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ του Πολεμικού Ναυτικού είναι πρόγραμμα αντίστοιχης σημασίας και αξίας με αυτό του εκσυγχρονισμού του στόλου των ελληνικών F-16.

Όπως έχουμε προαναφέρει τα χρήματα του προγράμματος δεν επαρκούν για βαρύ και ριζικό εκσυγχρονισμό των πλοίων. Τα τρία επίπεδα περιλαμβάνουν: το πρώτο σκέλος σχετίζεται με το σύστημα διαχείρισης μάχης, επικοινωνίες, τη διοίκηση και τον έλεγχο, το δεύτερο με τα οπλικά συστήματα και το τρίτο με τα ραντάρ και τους λοιπούς αισθητήρες όπως είναι τα ηλεκτροοπτικά ή οι καταυγαστήρες (ραντάρ ελέγχου πυρός). Αυτονόητη πρέπει να θεωρείται γενική συντήρηση και επισκευή του προωστήριου σκεύους και των μηχανών των πλοίων.

Οι παρεμβάσεις στα οπλικά συστήματα των τεσσάρων φρεγατών λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης θα είναι ελάχιστες. Πρακτικά θα έχουμε τον εκσυγχρονισμό των δύο όπλων εγγύς άμυνας κατηγορίας CIWS και του πυροβόλου της πλώρης. Ούτε το σόναρ τρόπιδας Raytheon SQS-56 θα αλλάξει ούτε το μεταβλητού βάθους DE 1160. Συνεπώς, οι ικανότητες και οι δυνατότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου των πλοίων δεν αναβαθμίζονται και παραμένουν ως έχουν.

Κατά την άποψη μας δεδομένων των κονδυλίων η έμφαση πρέπει να δοθεί σε ένα σύγχρονο και κορυφαίο ραντάρ έρευνας αέρος και στη δυνατότητα των πλοίων να εμπλέκουν τουλάχιστον διπλάσιο αριθμό εχθρικών εναέριων απειλών ταυτοχρόνως. Σήμερα τα πλοία φέρουν το ραντάρ Signaal MW08 και από δύο ραντάρ ελέγχου πυρός Signaal STIR που επιτρέπουν στα πλοία να εμπλέκουν μόνον δύο εναέριους στόχους με τα βλήματα ESSM. Οποιαδήποτε επιλογή ραντάρ όπως το Smart S Mk2 είναι λάθος γιατί πρόκειται για παρωχημένη επιλογή.

Και αυτό γιατί εκτός του ότι είναι σχετικά παλαιό ραντάρ υπηρετεί ήδη στο τουρκικό ναυτικό και δεν αποτελεί επιλογή ποιοτικής διαφοροποίησης. Το ραντάρ σε συνδυασμό με τα δύο νέα ραντάρ ελέγχου πυρός και ένα σύγχρονο τακτικό σύστημα δύναται να αναβαθμίσουν σε μεγάλο βαθμό τα πλοία. Απαραίτητες προϋποθέσεις για το νέο ραντάρ έρευνας αέρος είναι η απόσταση εντοπισμού εναέριων στόχων, ο εντοπισμός στόχων χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους

Στο παρόν κείμενο εξετάζουμε την επιλογή της Σουηδικής Saab καθώς προσφέρει σωρεία κομβικών πλεονεκτημάτων και αποτελεί τη πλέον ικανή πρόταση εκσυγχρονισμού των πλοίων δεδομένων των χρημάτων. Στα τέσσερα σκέλη που η Saab προσφέρει λύσεις είναι οι εξής: το ραντάρ, το τακτικό σύστημα, τα δύο ραντάρ ελέγχου πυρός και το ESM των πλοίων.

Η Saab έχει εμπλακεί με επιτυχία σε πολλά προγράμματα αναβάθμισης πλοίων, εκ των οποίων κάποια όμοια με το ελληνικό πρόγραμμα αναβάθμισης μέσης ζωής των φρεγατών MEKO-200. Στα προγράμματα αυτά η Saab έχει προσφέρει το σύστημα διαχείρισης μάχης και το σύστημα ελέγχου πυρός. Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι το πρόγραμμα αναβάθμισης των MEKO-200 (ΑΝΖΑΚ) της Αυστραλίας, των φρεγατών κλάσης «Halifax» του Καναδά και των φρεγατών κλάσης «Tachin» και «Naresuan» της Ταϊλάνδης.

Το ραντάρ SEA GIRAFFE 4A κατηγορίας AESA παρουσιάστηκε επίσημα το 2017 και αποτελεί μια πολύ σύγχρονη σχεδίαση ραντάρ. Μπορεί να ανιχνεύσει πάνω από 1.000 εναέριους στόχους και 500 ναυτικούς, ενώ στο μέγιστο βεληνεκές των 350 χιλιομέτρων η μέγιστη απόκλιση απόστασης είναι μικρότερη των 15 μέτρων και η μέγιστη απόκλιση ταχύτητας είναι μικρότερη των 15 μέτρων το δευτερόλεπτο.

Το σύστημα ελέγχου πυρός CEROS-200 της Saab έχει ήδη καταγράψει σημαντική εμπορική επιτυχία με 200 περίπου συστήματα σε υπηρεσία ανά τον κόσμο. Έχει ταχύτατο χρόνο απόκρισης και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην ανίχνευση στόχων. Επιπλέον έχει χαμηλό κόστος κύκλου ζωής, αποτέλεσμα της μεγάλης αξιοπιστίας και διαθεσιμότητας του. Το CEROS-200 είναι ένα σύστημα ελέγχου πυρός παντός καιρού, ημέρας και νύχτας, το οποίο λειτουργεί στη ζώνη συχνοτήτων Ku.

Ενσωματώνει ηλεκτροπτικούς αισθητήρες, κάμερα ημέρα, υπέρυθρη κάμερα και αποστασιόμετρο λέιζερ, ενώ χρησιμοποιεί αλγορίθμους τύπου Chase. Μπορεί να ανιχνεύσει πολλαπλούς στόχους και επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση του συστήματος ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile), που αποτελεί το κύριο αντιαεροπορικό σύστημα των ελληνικών MEKO-200. 

To CEROS-200 είναι ένα σύστημα ελέγχου πυρός μονοπαλμικού πλάτους κύματος με ενεργειακή απολαβή κεραίας 41 dB. Επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές άνω των 100 χιλιομέτρων, ενώ μπορεί να εμπλέξει τουλάχιστον τέσσερις στόχους ταυτόχρονα.

Το σύστημα μπορεί να κινηθεί στην κατεύθυνση ενδιαφέροντος με ταχύτητα 114^ο το δευτερόλεπτο. Το CEROS-200 ενσωματώνει υψηλό βαθμό αυτοματισμού και απαιτεί τη δέσμευση μόνο ενός χειριστή. Επιπλέον έχει τη δυνατότητα προειδοποίησης και ανίχνευσης επερχόμενου βλήματος, ενώ είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις ηλεκτρονικές παρεμβολές. Υποστηρίζει όλα τα πυροβόλα του πλοίου καθώς και αντιαεροπορικά βλήματα ενεργητικής ή ημι-ενεργητικής καθοδήγησης. Είναι ανοιχτής αρχιτεκτονικής που σημαίνει ότι μπορεί να αναβαθμιστεί εύκολα και με χαμηλό κόστος.

Στον τομέα της ανίχνευσης στόχων επιφανείας το CEROS-200 μπορεί να ανιχνεύσει πάνω από 500 στόχους ενώ στο μέγιστο βεληνεκές η μέγιστη απόκλιση απόστασης είναι μικρότερη των 20 μέτρων και η μέγιστη απόκλιση ταχύτητας είναι μικρότερη των 15 μέτρων το δευτερόλεπτο.

Το σύστημα διαχείρισης μάχης 9LV είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα C4I (Command, Control, Communications, Computers and Intelligence), το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε ναυτική πλατφόρμα, μικρού ή μεγάλου εκτοπίσματος (από περιπολικά σκάφη έως αεροπλανοφόρα και υποβρύχια). Το σύστημα έχει αναπτυχθεί σε τρείς διαφορετικές εκδόσεις, ανάλογα με τις απαιτήσεις του πελάτη: 9LV CS (Combat System), 9LV CMS (Combat Management System) και 9LV FCS (Fire Control System).

Το 9LV CMS είναι το κέντρο διοίκησης και ελέγχου του πλοίου ή του υποβρυχίου. Η σπονδυλωτή του σχεδίαση και η ανοιχτή αρχιτεκτονική του επιτρέπουν την επιλογή της κατάλληλης λύσης και την ευκολία μελλοντικής αναβάθμισης με χαμηλό κόστος. Στην πλήρη του διαμόρφωση το 9LV CMS συμπεριλαμβάνει και το 9LV FCS. Έτσι όχι μόνο παρέχει πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης, αλλά και έλεγχο των όπλων του πλοίου. Έχει μικρό βάρος, είναι εύκολο στην εγκατάσταση και έχει χαμηλό κόστος κύκλου ζωής.

Το 9LV CMS συνδυάζει συστήματα και λογισμικό, σε διάφορες διαμορφώσεις, ανάλογα με την απαίτηση. Στόχος η παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εικόνας της τακτικής κατάστασης. Οι χειριστές του συστήματος έχουν μια ενιαία και ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει στο πεδίο μάχης. Η εικόνα αυτή παρουσιάζεται με κατανοητά γραφήματα, χάρτες ή δεδομένα. Αυτή η ολοκληρωμένη εικόνα είναι διαθέσιμη στον κυβερνήτη του πλοίου, ο οποίος μπορεί να βασιστεί σ’ αυτή και να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις, σύμφωνα με την αποστολή του.

Μεταξύ της διαδικασίας συλλογής των πληροφοριών και απεικόνισης τους ως μια ενιαία εικόνα, μεσολαβεί μια ολόκληρη, αυτόματη διαδικασία ανάλυσης και σύνθεσης των πληροφοριών αυτών, εντός ενός ασφαλούς πλαισίου πληροφορικής τεχνολογίας. Συνοπτικά το 9LV CMS ελέγχει όλους τους αισθητήρες και τα όπλα του πλοίου, ενώ αξιολογεί τις πληροφορίες και τα δεδομένα συνεχώς, κάτι που επιτρέπει στο σύστημα να ανταποκρίνεται σε ραγδαία μεταλλασσόμενες καταστάσεις.

Τέλος η Saab προχωρά σε πρόταση αλλαγής και του ESM των φρεγατών.  Η οικογένεια συστημάτων SME προσφέρουν λύσεις στον τομέα των ηλεκτρονικών μέσων υποστήριξης (ESM) και ELINT. Όπως και στην περίπτωση των 9VL, έτσι και τα συστήματα SME έχουν αναπτυχθεί σε διαφορετικές εκδόσεις (SME-50/150/250) ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου, με το SME-150 να ενδείκνυται για πλοία επιπέδου κορβέτας και φρεγάτας. Το σύστημα έχει την ικανότητα της ανάλυσης σημάτων ακόμα και σε περιβάλλον έντονης εκπομπής σημάτων ή σε παράκτιο περιβάλλον. Το SME χρησιμοποιεί βάση δεδομένων για την κατηγοριοποίηση και την αναγνώριση των σημάτων. Ομοίως, ενσωματώνει και σύστημα συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών ELINT. Εξίσου σημαντική είναι και η ικανότητα του SME να ενσωματώνεται και να ελέγχει τα συστήματα αυτοπροστασίας του πλοίου, μειώνοντας τον χρόνο ανταπόκρισης του.

Ανακεφαλαιώνοντας, τηρουμένων των οικονομικών αναλογιών, η σουηδική πρόταση είναι η πλέον ισχυρή υποψηφιότητα στον διαγωνισμό για τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ προσφέροντας ένα εξαιρετικά ποιοτικό πακέτο που μπορεί να αποδώσει αρκετά αναβαθμισμένα πλοία τα οποία μελλοντικά με την ενσωμάτωση και ολοκλήρωση και νέων οπλικών συστημάτων όπως των ESSM Block II να διευρύνουν ακόμα περισσότερο την μαχητική τους ισχύ και αξία.