Το πλαίσιο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων είναι γνωστό και τους τελευταίους μήνες έχει πλέον ξεκαθαρίσει ότι η γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου χαράσσουν πολιτική, το Κογκρέσο και η Γερουσία, προτάσσουν όρους και το πλαίσιο, αλλά οι αποφάσεις ανήκουν στον Ντόναλντ Τραμπ που δεν κρύβει και την προσωπική συμπάθεια στο πρόσωπο του Ταγίπ Ερντογάν.
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ για το LIBERAL
Ο τούρκος πρόεδρος σε μια πορεία με «σπασμένα φρένα» που έχει πάρει η ηγεμονική αντίληψη του για τα περιφερειακά ζητήματα και τον ρόλο της Τουρκίας, ακούει τον Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζοντας ότι αποτελεί το μεγάλο «μαξιλάρι» ασφαλείας απέναντι σε ένα όλο και πιο εχθρικό για τον ίδιο περιβάλλον στην Ουάσιγκτον, αλλά τελικά ο τούρκος ηγέτης στον μόνο που ίσως υπακούει σε ορισμένα ζητήματα είναι ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν.
Κάθε σενάριο και κάθε πληροφορία για αμερικανική παρέμβαση στα ελληνοτουρκικά θα είχε βάση και ουσία μόνο εάν αφορούσε προσωπική παρέμβαση του ίδιου του Αμερικανού προέδρου. Ούτε του Μ. Πομπέο, ούτε του Μ. Πενς, ούτε του υφυπουργού Παλμερ ούτε του πρέσβη Παϊατ.
Και προς το παρόν από τον κ. Τραμπ δεν έχει εκφρασθεί καμία διάθεση για τέτοιου είδους παρεμβάσεις και μάλιστα δεν υπήρξε καν σκίρτημα του φρυδιού του όταν άκουσε τον Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη να εξηγεί αναλυτικά την επικινδυνότητα των τουρκικών προκλήσεων και το ενδεχόμενο εάν αφεθεί ανεξέλεγκτος ο κ. Ερντογάν να προκαλέσει μια σοβαρή κρίση που θα αποσταθεροποιήσει όχι μόνο το ΝΑΤΟ αλλά και την κρίσιμη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Οι διαρροές που προέκυψαν από την συνομιλία του Μ. Πομπέο με Έλληνες δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον, που με το «τσιγκέλι» προσπάθησαν να εκμαιεύσουν την έμμεση αναφορά του σε κάποιου είδους πρωτοβουλία, η οποία όπως μεταδόθηκε (Καθημερινή, Σκάι) αφορά την επίσκεψη του υφυπουργού εξωτερικών κ. Παλμερ στην Άγκυρα (όπου μεταβαίνει και για άλλα θέματα φυσικά και όχι για τα ελληνοτουρκικά) και κατόπιν η επίσκεψη του και στην Ελλάδα τον Μάρτιο με αφορμή το Φόρουμ των Δελφών στο οποίο συμμετείχε ως ομιλητής. Σύμφωνα με όσα μεταδόθηκαν από την Ουάσιγκτον σε επόμενη φάση ενδέχεται να εμπλακεί εάν χρειασθεί και προσωπικά ο Μ. Πομπέο.
Και μόνο το χρονοδιάγραμμα της «πρωτοβουλίας» είναι προβληματικό, ενώ ακόμη πιο προβληματική είναι η απουσία του πλαισίου για μια τέτοια παρέμβαση.
Η αποκλιμάκωση της έντασης μπορεί να γίνει μόνο με την αντιμετώπιση της αιτίας που προκαλεί την κρίση: την απόσυρση ή τουλάχιστον σε πρώτη φάση το πάγωμα εφαρμογής του Μνημονίου Ερντογάν-Σαράζ για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης.
Η εκ των υστέρων ανάληψη «πρωτοβουλίας» μάλλον δεν εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα κρίνοντας από την προηγούμενη «μεσολάβηση» των ΗΠΑ στο επεισόδιο των Ιμίων.
Εάν η αμερικάνικη παρέμβαση γίνει για να αποφευχθεί η κλιμάκωση, όταν ο κ. Ερντογάν έχει ήδη επιχειρήσει τετελεσμένα εις βάρος της Ελλάδας, πρακτικά αυτή θα έχει στόχο το να μην υπάρξει δυναμική αντίδραση της Ελλάδας ώστε να περιορισθεί ο κίνδυνος θερμού επεισοδίου.
Όμως έτσι απλώς ο κ. Ερντογάν θα έχει κατορθώσει χωρίς κόστος ,να γκριζάρει και επισήμως την ελληνική υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου.
Σε ό,τι αφορά την επαναλαμβανόμενη συζήτηση για την προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, είναι σαφές ότι υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος ΜΟΕ που έχουν εγκριθεί από τις δυο χώρες και καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα των στρατιωτικών ,ναυτικών και αεροπορικών δραστηριοτήτων. Το πρόβλημα δεν είναι η υιοθέτηση νέων ΜΟΕ αλλά η εφαρμογή των υπαρχόντων. Εξάλλου η διαδικασία προώθησης ΜΟΕ παγίως συνδέεται από την Τουρκία (με την Ουάσιγκτον στο παρελθόν να αποδέχεται τέτοιες ιδέες όπως ο αφοπλισμός των αεροσκαφών, η υιοθέτηση του IFF κ.α.) με την προσπάθεια της να μπορεί εκ του ασφαλούς να συνεχίζει την παράνομη δραστηριότητα της σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Η καθαρή θέση που παίρνει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο για θέματα που αφορούν την Τουρκία, η ενόχληση και ο προβληματισμός του Πενταγώνου για την στάση της Τουρκίας ,αποδείχθηκαν «γόνιμο έδαφος» για να υποδεχθεί τον «σπόρο» της ελληνικής επιχειρηματολογίας για τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή και την αξία της Ελλάδας ως σταθερού και αξιόπιστου συμμάχου των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο . Και όλα αυτά δημιουργούν μια κρίσιμη «διπλωματική μάζα» η οποία σωρεύεται στα κέντρα λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ και διαμορφώνουν μια δυναμική ,την οποία δεν θα μπορεί στο διηνεκές να αποκρούει η να υποβαθμίζει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Και αυτό είναι το πραγματικό όφελος από την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ.
Όσο για την «αμερικανική πρωτοβουλία» αν πραγματικά εκκολάπτεται κάτι τέτοιο, θα πρέπει να την δούμε τις αμέσως επόμενες ημέρες και όχι τους επόμενους μήνες, ενώ σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει οι «πληροφορίες» περί αμερικανικής πρωτοβουλίας να δημιουργήσουν εφησυχασμό έναντι της δηλωμένης πρόθεσης του Ταγίπ Ερντογάν για επιβολή τετελεσμένων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα ανατολικά της Ρόδου και της Κρήτης.
Και ας ελπίσουμε φυσικά ότι δεν θα είναι στα πρότυπα της μεσολάβησης που έγινε πριν 24 χρόνια στα Ίμια.
