Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει πάψει προ πολλού να είναι ο «αγαπημένος» των ΗΠΑ, όμως σε σχεδόν ένα μήνα από σήμερα θα ξέρουμε αν ο Τούρκος πρόεδρος έχει αποφασίσει να βελτιώσει τις σχέσεις με τον Ντόναλντ Τραμπ ή θα συνεχίσει στο δρόμο της σύγκρουσης. Ένα δρόμο με απρόβλεπτες συνέπειες για την Τουρκία, καθώς η κρίση βαθαίνει, ενώ ο σουλτάνος συνεχίζει να χτίζει φυλακές, να ζει… σαν βασιλιάς και να συγκεντρώνει εξουσίες.
Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΡΙΟΛΗΣ για το LIBERAL
Οι τελευταίες εξελίξεις, όπως η αντικατάσταση του δικαστή που χειρίζεται την υπόθεση Άντριου Μπράνσον, υποδεικνύουν ότι ο Ερντογάν έχει ρίξει τους τόνους και ίσως ετοιμάζεται να αποφυλακίσει τον Αμερικανό πάστορα στα μέσα Οκτωβρίου. Σύμφωνα, ωστόσο, με το ινστιτούτο Stratfor, ακόμη και αν αποκλιμακωθεί η ένταση μεταξύ ΗΠΑ-Τουρκίας, η ζημιά έχει ήδη γίνει για τον Ερντογάν. Αν, μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίσει να λειτουργεί σαν σουλτάνος, τότε οι επιπτώσεις για την Τουρκία θα είναι ακόμη πιο δραματικές λόγω των κυρώσεων που επίκεινται.
Όπως εκτιμά το Stratfor, ο σουλτάνος έχει ξεμείνει από εναλλακτικές επιλογές και η απελευθέρωση του Μπράνσον μοιάζει μονόδρομος. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και αν η υπόθεση Μπράνσον έχει θετική για τις ΗΠΑ κατάληξη, παραμένουν τα ζητήματα των υπόλοιπων Αμερικανών που κρατούνται αλλά και των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία με φόντο την αγορά των S-400. Επιπλέον, ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει πως αν οι αμερικανικές κυρώσεις γίνουν πιο αυστηρές, η κατάρρευση της οικονομίας θα είναι ραγδαία, σε μία εξέλιξη που αναμένεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας.
Ίσως γι’ αυτό ο Ερντογάν ενέκρινε την υποψηφιότητα του… Ερντογάν, τον οποίο είχε προτείνει ο Ερντογάν, για τη θέση του επικεφαλής του κρατικού Επενδυτικού Ταμείου της Τουρκίας. Είναι πραγματικά εκπληκτικό το έγγραφο (έγινε αμέσως viral) που ανάρτησε ο πρόεδρος του Eurasia Group, πολιτικός αναλυτής και καθηγητής του NYU, Ian Bremer, που δείχνει τον Ερντογάν να υπογράφει τον διορισμό του εαυτού του στο Ταμείο.
Το εν λόγω Ταμείο διαχειρίζεται κρατικά περιουσιακά στοιχεία όπως η Turkish Airlines και η τράπεζα Halkbank. Η τελευταία βρίσκεται στο επίκεντρο εισαγγελικής έρευνας στην Αμερική με την κατηγορία ότι βοήθησε το Ιράν να παρακάμψει το καθεστώς κυρώσεων. Αν η Halkbank βρεθεί αντιμέτωπη με πρόστιμο αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων, σε συνδυασμό ίσως και με άλλες κυρώσεις, η πορεία της τουρκικής οικονομίας προς τον γκρεμό θα επιταχυνθεί.
Δεν γνωρίζουμε αν ο Ερντογάν πιστεύει ότι ως επικεφαλής του Ταμείου μπορεί να σώσει την κατάσταση, έχοντας στο πλάι του στο διοικητικό συμβούλιο τον πολύτιμο γαμπρό του και υπουργό Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ωστόσο αν κρίνουμε από την πρόθεσή του να γίνει μέχρι και… κεντρικός τραπεζίτης, τότε ναι, ζει στη δική του πραγματικότητα και είναι ικανός να νομίζει τα πάντα.
Ο ηγέτης της Τουρκίας ζει καθημερινά με την απειλή της επιβολής επιπρόσθετων αμερικανικών κυρώσεων και προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των αλλεπάλληλων χτυπημάτων από τις αγορές και των συνθηκών ρευστότητας στην πραγματική οικονομία που επιδεινώνονται διαρκώς. Όμως είναι ο ίδιος που αρνείται να βγάλει τη χώρα από την κρίση και μάλιστα αναγκάζει σε νέα πτώση την τουρκική λίρα.
Συνεχίζοντας στη ρητορική του οικονομικού πολέμου που δέχεται η Τουρκία από τις ΗΠΑ, ο Ερντογάν δεν διστάζει να δηλώσει ότι η υπομονή του με την κεντρική τράπεζα της χώρας εξαντλείται, απειλώντας ευθέως την ανεξαρτησία της. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας προχώρησε πολύ καθυστερημένα στην αύξηση των επιτοκίων κατά 6,25 ποσοστιαίες μονάδες την περασμένη εβδομάδα, «ανακουφίζοντας» λίγο την τουρκική λίρα, όμως η αντίδραση του Ερντογάν ώθησε το τουρκικό νόμισμα σε νέα πτώση.
Μέσα σε όλα αυτά, ο Ερντογάν συνεχίζει… το βιολί του, κυνηγώντας και φυλακίζοντας κόσμο με αφορμή το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Στις 384 φυλακές της Τουρκίας βρίσκονται 224.974 κρατούμενοι, 7% περισσότεροι από τη συνολική τους χωρητικότητα και γι’ αυτό ο Ερντογάν σχεδιάζει να κατασκευάσει ακόμη 228 φυλακές στην επόμενη πενταετία.
Και επειδή ο απόλυτος μονάρχης πρέπει να ζει και με τις ανάλογες ανέσεις, δέχθηκε ένα… δωράκι από το Κατάρ, εκτός από τα 15 δισ. δολάρια επενδύσεων που υποσχέθηκε πρόσφατα το εμιράτο. Το τελευταίο απόκτημα του σουλτάνου είναι ένα «βασιλικό» Boeing 747-8, αξίας 400 εκατ. δολαρίων, δώρο του Εμίρη του Κατάρ, Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Τάνι. Το αεροσκάφος μετέφερε μέχρι πρόσφατα της βασιλική οικογένεια και τα υψηλότερα στελέχη της κυβέρνησης του Κατάρ, είναι πολυτελές, το μεγαλύτερο σε μήκος στον κόσμο, ενώ διαθέτει μέχρι και δική του νοσοκομειακή μονάδα.
