Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και της Κύπρου για τον δυτικό κόσμο έχει τεράστια σημασία. Αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους γεωστρατηγικούς κόμβους της Ευρασίας, μια γέφυρα μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης.
Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΟΥ για το HELLAS JOURNAL
Η θέση των δύο χωρών ολοένα και αναβαθμίζεται αφενός λόγω της απομάκρυνσης της Τουρκίας από τη Δύση και αφετέρου εξαιτίας των ενεργειακών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αμερική ήδη βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης σχεδίων για να αντικαταστήσει την Τουρκία στην περίπτωση που ο Ταγίπ Ερντογάν παραμείνει ισχυρός στην εξουσία. Με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνεται να χάνει τις εκλογές, άρα θα καταστεί μεγαλύτερος «πονοκέφαλος» για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στρατιωτικά, από την αντιμετώπιση της χώρας μας ως «στρατηγικό βάθος», για την Τουρκία που ήταν η πρώτη ζώνη άμυνας έναντι της τότε Σοβιετικής Ένωσης στον Ψυχρό Πόλεμο εξαιτίας των 1.700 χιλιομέτρων συνόρων που είχε, πλέον το σύνορο του δυτικού κόσμου μετακινείται στη γραμμή Έβρος, Αιγαίο και Κύπρος, εν αναμονή της τελικής κατεύθυνσης που θα λάβει, εάν λάβει οριστικά, η τουρκική γεωστρατηγική.
Από στρατιωτικής απόψεως και με γνώμονα τις αμυντικές ανάγκες, υπάρχει μια ομοιότητα με την περίπτωση της Σουηδίας (νήσος Γκότλαντ), καθώς η ύπαρξη νήσων στρατηγικής σημασίας περιορίζουν τη δυνατότητα ακώλυτης καθόδου της Ρωσίας στις ανοιχτές θάλασσες, επιβάλλοντας ένα άτυπο ναυτικό αποκλεισμό ο οποίος θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ανά πάσα στιγμή σε περίπτωση ανάγκης. Όμως η συμμαχία της Μόσχας με την Τουρκία, δίνει μεγάλες δυνατότητες στον Βλαντίμιρ Πούτιν και του ανοίγει διόδους, που δεν είχε μέχρι σήμερα.
Στο στρατιωτικό πεδίο πάλι, η σημασία της Κρήτης ως staging area με την ύπαρξη της ναυτικής και αεροπορικής βάσης της Σούδας έχουν καταλυτική σημασία για την πρόσβαση των αμερικανικών αεροναυτικών δυνάμεων στην κρίσιμη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, την «πύλη» της Μέσης Ανατολής.
Στην επίθεση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους εναντίον του Άσαντ, τον Απρίλιο, η Σούδα και η βάση του Ακρωτηρίου στην Κύπρο αποτέλεσαν τα ορμητήρια των αμερικανικών και των βρετανικών αεροπλάνων. Η Τουρκία από την άλλη πλευρά δεν επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί η νατοϊκή βάση του Ινσιρλίκ. Και οι Αμερικανοί δεν θα το ξεχάσουν.
Ο ρόλος της Κύπρου
Ανατολικότερα, η Κύπρος, το “αβύθιστο αεροπλανοφόρο” της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, μια ιδιότητα που αποτέλεσε παραδοσιακά ευχή και κατάρα για τη νήσο, αναδεικνύεται στο πλέον στρατηγικό σημείο της ανατολικής Μεσογείου.
Η στρατηγική της συμμαχία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, την κάνουν «περιζήτητη νύμφη», αν και οι Αμερικανοί ακόμα δεν το βλέπουν λόγω της άγνοιας των γραφειοκρατών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου. Αλλά και αυτό αρχίζει να αλλάζει, όσο η Τουρκία απομακρύνεται από τη Δύση…
Παραδοσιακά η Κύπρος είναι πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία, με τη δεύτερη να αναζητά με κάθε τρόπο δυνατότητα φιλοξενίας και διευκόλυνσης των ναυτικών και αεροπορικών μονάδων που έχει αναπτύξει στην περιοχή, μέρος της εξήγησης για ποιον λόγο κινητοποιήθηκε η Μόσχα ενώπιον της προοπτικής να καταρρεύσει το καθεστώς του Άσαντ στη Συρία.
Πλέον ο ενεργειακός παράγοντας εκτοξεύει τις «μετοχές» της περιοχής στο «γεωστρατηγικό χρηματιστήριο», καθώς η συνεχής ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, καθιστά κάθε μέρα που περνά ρεαλιστικό το σενάριο της απεξάρτησης της Ευρώπης από τη ρωσική ενεργειακή τροφοδοσία.
Η πρόταση του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου για την κατασκευή του αγωγού East Med από το Ισραήλ μέσω της Κύπρου, της Κρήτης, της Πελοποννήσου και μέχρι την Ιταλία, αλλάζει εντελώς το σκηνικό και καθιστά τις χώρες αυτές, μαζί με την Αίγυπτο, ως ρυθμίστριες της αγοράς του φυσικού αερίου.
Αναμένονται σύντομα αποτελέσματα και από τη νότια Κρήτη, όπου θα ξεκινήσει έρευνες ο αμερικανικός κολοσσός Exxon Mobil.
Αυτή την εξάρτηση, η Μόσχα χρησιμοποιούσε ως διπλωματικό όπλο στην προσπάθεια να «ρυθμίσει» επί το φιλικότερον την ευρωπαϊκή στάση απέναντί της. Με τον τρόπο αυτό η Ρωσία εξυπηρετούσε και τον πάγιο στόχο του διχασμού του ΝΑΤΟ, με υποδαύλιση των αντιθέσεων, σε μια προσπάθεια να “σπάσει” τον ευρωατλαντικό δεσμό.
Οι οικονομικές παράμετροι
Στο οικονομικό επίπεδο την αξία του ελληνικού χώρου αποδεικνύει και η επιλογή του από την Κίνα ως εμπορικής πύλης εισόδου στην Ευρώπη, μια παρέμβαση σε μια μεταβατική εποχή, η οποία θέτει νέα δεδομένα στον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων στο κρίσιμο αυτό σταυροδρόμι.
Το ζητούμενο είναι με ποιο τρόπο η χώρα μας θα κινηθεί ώστε να κατορθώσει επιτέλους να κεφαλαιοποιήσει, κάνοντας τις επιλογές της την εξαιρετικής σημασία γεωστρατηγική της θέση.
Όπως έλεγε ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης: οι σύμμαχοι αξίζουν για σένα τόσο, όσο αξίζεις εσύ γι’ αυτούς.
Καμιά συμμαχία και καμιά προστασία δεν εξασφαλίζει όποιον βρίσκεται μαζί της σε σχέση με την μονομερή εξάρτηση. Τα «δίκαια» της Ελλάδας δεν εντυπωσιάζουν κανέναν, όσο πίσω τους βρίσκεται ένας παρίας με διαρκώς απλωμένο το χέρι, κάποιος που ζει από δάνεια, επιδοτήσεις και «προγράμματα στήριξης».
Εάν τα σχέδια του Νετανιάχου υλοποιηθούν τότε η Αμερική, αλλά και η Ευρώπη, αποκτούν αυτόματα ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας. Το ερώτημα είναι πως θα κινηθεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν και αν θα χρησιμοποιήσει τον Ερντογάν για να δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα στο ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορούσε να παίξει το «καταστροφικό παιγνίδι» της Ρωσίας και στην ανατολική Μεσόγειο, με την μορφή ενός πολεμικού επεισοδίου στην κυπριακή ΑΟΖ η οποία συνορεύει με αυτές του Ισραήλ και της Αιγύπτου.
Όλα αυτά τα δεδομένα είναι θετικές εξελίξεις για την Ελλάδα και την Κύπρο. Μπορούν, όμως, να κεφαλαιοποιήσουν τη στρατηγική τους θέση. Το ερώτημα θα απαντηθεί σύντομα στην πράξη…
