Προβληματισμό προκαλούν οι πρόσφατες εξελίξεις που καταγράφονται σε σχέση με την δομή, την διάρθρωση και την οργάνωση της διάταξης μάχης και της συνολικής ισχύος του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ). Έτσι, μετά την κατάργηση της 1ης Στρατιάς, επιπέδου Μείζονος Σχηματισμού – Μείζονος Διοικήσεως που διέθετε ο ΕΣ, μεταβολές επισυμβαίνουν και στα κατώτερα κλιμάκια διοίκησης. Το θέμα το ανέδειξε το DefenceReview.gr σε άρθρο του με τίτλο: «Είναι μεγάλο ΛΑΘΟΣ η αριθμητική ΜΕΙΩΣΗ των Εφεδρειών του Δ’ Σώματος Στρατού» που δημοσιεύτηκε 4 Νοεμβρίου 2025 και το υπογράφει ο Διευθυντής Σύνταξης Ιωάννης Νικήτας. Ειδικότερα, η εδρεύουσα στο Πολύκαστρο Κιλκίς και ανήκουσα στην δύναμη της ΙΙης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού (ΙΙ Μ/Κ ΜΠ), η 33η Μ/Κ ΤΑΞ (Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία), υποβιβάστηκε σε Τακτική Διοίκηση /33ου Συντάγματος Πεζικού. Αυτό συνιστά, κατά τη γνώμη μας, σοβαρό σφάλμα και χτύπημα στην ήδη απομειωμένη σε σχέση με το παρελθόν σύνθεση του Ε.Σ.
Οι επιχειρήσεις στην Ουκρανία καταδεικνύουν με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη ύπαρξης ισχυρών εφεδρειών και γενικότερα σχηματισμών που να προσδίδουν βάθος στην διάταξη δυνάμεων. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα βλέπουμε συνέχιση της τάσης συρρίκνωσης των συνολικών μεγεθών του στρατεύματος, απόρροια εσφαλμένων θεωρήσεων και ιδεοληψιών που επικράτησαν από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990. Η κατάσταση αυτή είναι απότοκος της, πολιτικά και στρατηγικά εσφαλμένης και εν πολλοίς αυθαίρετης εντύπωσης, πως ενδεχόμενη σύρραξη με την Τουρκία θα είναι μικρής διάρκειας, εξ’ αιτίας της άμεσης κατασβεστικής παρέμβασης του «διεθνούς παράγοντα» (όπως και αν αυτός ορίζεται). Είναι η λεγόμενη σημειακή κρίση η οποία θα εκδηλωθεί περιορισμένα τοπικά και χρονικά. Πράγματι, η σημειακή κρίση είναι ένα ενδεχόμενο όμως δεν είναι το απόλυτο ενδεχόμενο καθώς οι επιχειρήσεις δύναται να είναι ευρείας κλίμακας δίχως τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς.
Πρέπει λοιπόν να λεχθεί στους ανώτατους στρατιωτικούς και κυρίως πολιτικούς μας ταγούς πως στον ούτως ή άλλως απευκταίο αλλά ειδικά με τους όρους που διαμορφώνεται ενδεχόμενο ελληνοτουρκικής σύρραξης, η παρέμβαση του διεθνούς παράγοντα δεν πρέπει να θεωρείται ούτε δεδομένη όσο αφορά την πρόθεση, ούτε καταλυτική όσον αφορά το αποτέλεσμα. Πιθανή ελληνοτουρκική σύγκρουση είναι δεδομένο πως θα επιφέρει τεράστιο διεθνές ενδιαφέρον από διεθνούς δρώντες παίκτες, με διαφορετικά και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα που δεν εξυπηρετούνται κατ’ ανάγκην από τον άμεσο και-κυρίως-δίχως όρους τερματισμό των επιχειρήσεων.
Είναι λοιπόν πιθανό οι στρατιωτικές επιχειρήσεις να κρατήσουν (πολύ) περισσότερο από όσο εκτιμάται και αυτό οδηγεί σε ανάγκη παράθεσης ικανού και επαρκούς όγκου δυνάμεων, ικανών να απορροφήσουν απώλειες, να αποκαταστήσουν την συνοχή του πάτριου εδάφους, να επιτρέψουν την μεταφορά των επιχειρήσεων σε εχθρικό έδαφος αν παραστεί ανάγκη και να εξασφαλίσουν καταληφθέντα εδάφη.
Για του λόγου του αληθές, στον Β’ ΠΠ η Ελλάδα παράθεσε συνολικά 21 μεραρχίες. Έως το 1995 ήταν σε θέση να παραθέσει παρατακτή δύναμη 14-15 Μεραρχιών κάθε τύπου. Σε επιτελικές μελέτες του ΓΕΣ στα τέλη της δεκαετίας του ’90, εκφράζονταν η απαίτηση για ένα σύνολο 26 Μεραρχιών ή 88 Ταξιαρχιών, ως η πλέον κατάλληλη για την εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Σήμερα οδηγούμαστε σε έναν στρατό ξηράς “σκιά” του παλιού του εαυτού, ανίκανου να εμπλακεί σε επιχειρήσεις με αξιώσεις άνω του διαστήματος λίγων ημερών συμβατικών επιχειρήσεων (υπερ)υψηλής έντασης εναντίον ενός ομότιμου αντιπάλου του οποίου οι δυνάμεις μάχης αυξάνονται ποικιλοτρόπως σε ποσότητα και ποιότητα.
Φωτογραφία: Ιωάννης Νικήτας
Σε μια παράλληλη εξέλιξη, μεγάλο μέρος των Μ/Κ ΤΠΖ μετασχηματίζεται με την αφαίρεση των ΤΟΜΠ Μ-113/ΛΕΩΝΙΔΑΣ από τον έναν Μ/Κ Λόχο που διαθέτουν και την αντικατάσταση τους με M1117 Guardian. Η απορία μας συνίσταται στο πως ακριβώς τροχοφόρα οχήματα (που επιπλέον είναι λάθος να συζεύγονται επιχειρησιακά με ερπυστριοφόρα σε Μ/Κ Μονάδες ΠΖ) με μεταφορική δυνατότητα 2 ανδρών δύνανται να αντικαταστήσουν ερπυστριοφόρα οχήματα με μεταφορική δυνατότητα 8-10 ανδρών. Ακόμα το βασικό “κύτταρο” του Πεζικού, η Ομάδα Μάχης απομειώνεται και αυτή και περιορίζεται σε 6 μόλις άνδρες-από τους 8 που προβλέπονταν έως τώρα. Μια τέτοια ομάδα, πέραν της μειωμένης ισχύος πυρός που διαθέτει, έχει ουσιαστικά μηδαμινή ικανότητα απορρόφησης απωλειών, κάτι το δεδομένο σε περιβάλλον πολεμικών επιχειρήσεων. Η σύγχρονη τάση είναι αυτή της αριθμητικής αύξησης της οροφής της ομάδος μάχης ΠΖ, για ομάδες που φθάνουν έως και τους 15-16 άνδρες!
Για του λόγου του αληθές, ο πιθανότερος αντίπαλος διαθέτει Ομάδες Μάχης των 10 ανδρών στις Μ/Κ μονάδες του και 12 ανδρών σε αυτές απλού ΠΖ. Αντιλαμβανόμαστε πλήρως το πρόβλημα της οξείας λειψανδρίας που μαστίζει τον Ε.Σ, πλην όμως οι όποιες μεταρρυθμίσεις σε αυτόν, δεν μπορούν να βασίζονται στην μέθοδο της “δημιουργικής αριθμητικής”, προκειμένου να καλύπτονται εικονικά τα (αριθμητικά) κενά και να φαίνονται οι μονάδες πλήρεις στα χαρτιά. Εν κατακλείδι δεν πιστεύουμε στις αλλαγές που επισυμβαίνουν σε οργανωτικό επίπεδο στο στράτευμα και θεωρούμε πως αυτές χρήζουν άμεσης αναθεώρησης-πριν είναι πολύ αργά!
Το θέμα το έχουμε θίξει κατ’ επανάληψιν:
