Αφορμή για τη παρούσα ανάλυση αποτέλεσε το περιστατικό βεβήλωσης του εθνικού μας συμβόλου από τουρκικά drone στο σύμπλεγμα της Μεγίστης και ειδικότερα στο Καστελλόριζο. Όπως φαίνεται τα τουρκικά drones πολιτικού τύπου απογειώθηκαν από τα τουρκικά παράλια και προσέγγισαν το Καστελλόριζο με την ελληνική φρουρά να αδυνατεί (αυτό αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος) να τα αντιμετωπίσει. Εάν τα εντόπισε οπτικώς έπρεπε φυσικά να τα καταρρίψει με τη χρήση πυρών ή έστω προειδοποιητικών βολών κάνοντας χρήση τροχιοδεικτικών πυρών από τον φορητό οπλισμό του προσωπικού της ΔΑΝ Μεγίστης.

Όμως ο εντοπισμός ενός  drone πολιτικού τύπου καθίστανται εξαιρετικά δυσχερής υπόθεση αφού το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος είναι ελάχιστο. Όπως προκύπτει τα τουρκικά drones πολιτικού τύπου ήταν παραπάνω από ένα και έκαναν αρκετές βολές ρίχνοντας κόκκινη μπογιά πάνω στην ζωγραφισμένη σε βράχο ελληνική σημαία στο Καστελλόριζο.

Στη Περιοχή Ευθύνης της ΑΣΔΕΝ καθώς και στο Δ Σώμα Στρατού η επιτήρηση της οριογραμμής λαμβάνει χώρα με τη χρήση αισθητήρων MARGOT και ραντάρ BOR-A-550. Τα δύο παραπάνω συστήματα χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό πεζών ατόμων, πλωτών μέσων και οχημάτων και δεν είναι κατάλληλα για τον εντοπισμό drones των οποίων το ηλεκτρομαγνητικό ίχνος είναι εξαιρετικά μικρό. Ενδεικτικά αναφέρεται πως ραντάρ BOR-A-550 εντοπίζει στόχους όπως ένα ελικόπτερο σε αποστάσεις 31 χιλιομέτρων.

Ούτε φυσικά οι Σταθμοί Αναφοράς (ΣΑ) των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου που εντάσσονται στο Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ) μπορούν να εντοπίσουν τόσο μικρούς στόχους από πλευράς RCS. Συνεπώς, διαμορφώνονται νέου τύπου απειλές που δυστυχώς δεν υπάρχουν τα ενδεδειγμένα μέσα έγκαιρης προειδοποίησης.

Πρόσφατα, ο Ελληνικός Στρατός παρουσίασε μια τεχνολογία anti drone. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ελπιδοφόρα είδηση δημοσίευσε το περιοδικό «Στρατός και Ενημέρωση» του ΓΕΣ (Γενικό Επιτελείο Στρατού). Συγκεκριμένα, στο τεύχος 53 (Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 2019), στη στήλη «Επικαιρότητα» (σελίδα 12), με τίτλο «Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες του Δ’ Σώματος Στρατού» διαβάσαμε την είδηση ότι: «Από 1 έως 2 Ιουλίου 2019, στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειας αναβάθμισης της εκπαίδευσης και βελτίωσης της επιχειρησιακής ετοιμότητας και ικανότητας των στελεχών του ∆’ ΣΣ, πραγματοποιήθηκε εκπαίδευση χειριστών παρεµβολέα ΣΜΗΕΑ ΚΕΤΕΣ στο Στρατόπεδο «ΑΠΟΣΤΟΛΙ∆Η». Πρόκειται για σύστημα παρεμβολής UAV (ΣμηΕΑ :  Σύστημα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών), προφανώς σχεδίασης και ανάπτυξης του ΚΕΤΕΣ (Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογίας Ελληνικού Στρατού).

Ασφαλώς και είναι μια εξαιρετικά ελπιδοφόρα είδηση, που δείχνει ότι η καινοτομία δεν λείπει από την Ελλάδα, τις Ένοπλες Δυνάμεις και την εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Δεν γνωρίζουμε περισσότερες λεπτομέρειες για το σύστημα, για τις επιδόσεις του και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, ωστόσο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το σύστημα βρέθηκε στην 84η ΔΕΘ και, όπως μάθαμε, αξιοποιείται από το προσωπικό και τα στελέχη της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού. Σε κάθε περίπτωση είναι μια εξαιρετικά θετική είδηση, που ευχόμαστε ολόψυχα να έχει συνέχεια και εξέλιξη.

Ακόμα και μικρά drones πολιτικού τύπου μπορούν να αποδειχθούν μια θανάσιμη απειλή καθότι είναι σε θέση να διεξάγουν επιχειρήσεις ασύμμετρου και υβριδικού πολέμου προσβάλλοντας ευπαθείς στόχους λειτουργώντας ως drones καμικάζι που αντί για μπογιά θα φέρουν εκρηκτικά έστω και μικρής έντασης αφού ένα drone πολιτικού τύπου δεν μπορεί να σηκώσει μεγάλο φορτίο. Το ζήτημα απασχόλησε εκτενώς το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ καθώς και την ΕΥΠ και ως εκ τούτων αποφασίστηκε η προμήθεια anti drone συστημάτων.

Ο γράφων και το DefenceReview.gr σε παλαιότερη επίσκεψη στο Paris Air Show 2019 είχαμε αναφερθεί σε λύσεις anti drone που πρέπει οπωσδήποτε να ενταχθούν στον ΕΣ και στις Ένοπλες Δυνάμεις γενικότερα. Η Ισραηλινή Rafael και η Γερμανική Hensoldt επέδειξαν λύσεις για την αντιμετώπιση των drones. Τα δύο παρακάτω συστήματα αφορούν drones πολιτικού τύπου και λιγότερο στρατιωτικού αν και όπως μας εξήγησαν τα στελέχη των εταιρειών μπορούν να αντιμετωπιστούν και στρατιωτικών προδιαγραφών drones με το ύψος πτήσης να είναι καταλυτικός παράγοντας.

Από τις πλέον διαδεδομένες λύσεις είναι το DRONE DOME της Rafael. Μπορεί να εντοπίζει drones σε αποστάσεις έως 3,5 χιλιόμετρα και να τα προσβάλει κάνοντας χρήση παρεμβολών από αισθητήρα εδάφους. Το σύστημα αποτελείται από το ραντάρ RPS42 ή το RPS82 για μεγαλύτερη εμβέλεια, ραδιοεντοπιστή κατηγορίας (SIGNIT), αισθητήρα εδάφους για παρεμβολές στο εχθρικό drone και ηλεκτροπτικό αισθητήρα για οπτική ταυτοποίηση και επιβεβαίωση του στόχου.

Το DRONE DOME της Rafael έχει ήδη καταγράψει πολλές επιτυχίες αντιμετωπίζοντας επιθέσεις σε νευραλγικούς στόχους στο Ισραήλ από τρομοκρατικές οργανώσεις που αξιοποιούν drones πολιτικού τύπου φορτώνοντας τα εκρηκτικά.

Μια άλλη επιλογή αποτελεί το Xpeller Guard της Γερμανικής Hensoldt. Αποτελείται από ενιαίο σύστημα σε έναν ιστό στον οποίο βρίσκονται το ραντάρ SPEXER που καλύπτει 360 μοίρες, κάμερα ημέρας και νύχτας και τέλος τον αισθητήρα που παρεμβάλει και καταρρίπτει το εχθρικό drone. Υπάρχουν και άλλες λύσεις ξεχωρίσαμε τις πλέον γνωστές και αυτές που επιδείχθηκαν στο Paris Air Show 2019.

Λύσεις anti drone υπάρχουν και στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, έχει παρουσιάσει αξιόλογα προϊόντα η Hellenic Instruments. Πρόκειται για Συσκευή Άμεσης Εξουδετέρωσης μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (UAV) μέσω παρεμβολών (jamming).

Ελπίζουμε το περιστατικό βεβήλωσης του εθνικού μας συμβόλου στο Καστελλόριζο να αποτελέσει τροφή για σκέψη και προβληματισμό με σκοπό άμεσα να παρθούν αποφάσεις και να αποκτηθούν τα κατάλληλα συστήματα για την αντιμετώπιση αυτών των ασύμμετρων και υβριδικών απειλών υψηλού κινδύνου.