Επέτειος 17 ετών από τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους-Απίστευτο σχέδιο με συντονισμένα χτυπήματα στην καρδιά των ΗΠΑ-3.000 νεκροί, 6.000 τραυματίες, 30.000 καρκινοπαθείς, ανυπολόγιστες υλικές και οικονομικές ζημιές-Το «9-11» ζει για πάντα, μέσα και από τις θεωρίες συνωμοσίας.
Γράφει ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ για το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
Η έκφραση «υπό το κράτος του φόβου» μοιάζει να επινοήθηκε για την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Από εκείνη τη σημαδιακή ημέρα και εξής, η Δύση-υπό την πολύ ευρεία έννοια του όρου-προσπαθεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι η τρομοκρατία μπορεί να χτυπήσει οπουδήποτε, με οποιονδήποτε τρόπο, οποτεδήποτε. Εάν η σύγχρονη οικουμενική ιστορία μπορεί να χωριστεί στην προ- και την μετά-11ης Σεπτεμβρίου περίοδο, ο φόβος είναι το βασικό ερμηνευτικό κλειδί. Για να συλλάβει κανείς το ασύλληπτο: Ότι κάποιος διεστραμμένος νους αφαίρεσε από τον εαυτό του οποιονδήποτε περιορισμό. Φαντάστηκε και εκτέλεσε το απόλυτο σενάριο καταστροφής, φέρνοντας την κόλαση επί Γης. Προκειμένου να πετύχει τη μεγαλύτερη δυνατή διασπορά του τρόμου, σε κάθε μήκος, πλάτος και βάθος.
Με ένα λόχο τρομοκρατών που προετοιμάστηκαν μεθοδικά και επί μακρόν κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των αμερικανικών υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας, με μερικούς ταγμένους πιλότους αυτοκτονίας «καμικάζι του Αλλάχ», με την εκμετάλλευση της επανάπαυσης της ασφαλείας εσωτερικών πτήσεων στις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας σαν όπλα μαζικού ολέθρου τα εντελώς αθώα και άκακα επιβατηγά αεροπλάνα. Από την αιμοσταγή οπτική των δολοφόνων, η 11η Σεπτεμβρίου ήταν το ανυπέρβλητο, το πιο φρικαλέο αριστούργημά τους. Το τέλειο ολοκαύτωμα, μια σφαίρα μεγατόνων στην καρδιά του μισητού εχθρού, των Αμερικανών.
Στο «nine-eleven» χάθηκαν συνολικά 2.296 αθώοι άνθρωποι. Τόσοι έχουν καταγραφεί επισήμως έως σήμερα. Άνω των 1.000 εξ αυτών εξακολουθούν να αγνοούνται (απίστευτο, 17 χρόνια μετά και ενώ σκοτώθηκαν στη Νέα Υόρκη). Μοιραία οι αγνοούμενοι έχουν καταχωριστεί προ πολλού σαν νεκροί, όμως επειδή τα σωματικά τους υπολείμματα εξακολουθούν να υφίστανται τις διαδικασίες ταυτοποίησης, αραιά και που ακούγεται ότι «άλλο ένα θύμα από τους Δίδυμους Πύργους αναγνωρίστηκε από το DNA του». Έστω και με αυτό τον μακάβριο, από πολλές απόψεις μάταιο ψυχαναγκασμό, οι Αμερικανοί πρώτοι και μαζί τους μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας, παραμένουν πιστοί στην υπόσχεση που δόθηκε καθώς έπεφταν οι Πύργοι: Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Και δεν θα ξεχάσουμε τι έγινε στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 γιατί θα υπάρχει πάντα ο φόβος που ενσταλάχτηκε στην καρδιά κάθε «Δυτικού».
Περίπου 6.000 ήταν οι τραυματίες από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και 30.000 άτομα θεωρείται ότι έχουν δηλητηριαστεί ανεπανόρθωτα από τα καρκινογόνα απόβλητα των ερειπίων στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου του Μανχάταν. Τα άτομα αυτά είτε νοσούν ήδη είτε προβλέπεται να νοσήσουν βαριά, με σχεδόν μηδενικές προοπτικές επιβίωσης. Οι δε ψυχικές βλάβες που προξένησε η καταστροφή είναι ανυπολόγιστου μεγέθους, τόσο σε πλήθος ασθενών, όσο και σε σοβαρότητα.
Άλλωστε, ο γενικευμένος, τυφλός φόβος που η τρομοκρατία κατάφερε να φυτέψει στην συλλογική ψυχή με τις επιθέσεις του «9-11» είναι ένα τραύμα το οποίο δεν προβλέπεται να κλείσει ποτέ. Ο φόβος είναι το ευρύτερο, το αφηρημένο αλλά και το πιο βαθύ κληροδότημα των επιβατηγών αεροπλάνων που καρφώθηκαν στους Δίδυμους Πύργους μια ωραία ηλιόλουστη πρωία, σε ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία της Νέας Υόρκης. Ο διάχυτος πλην απολύτως δικαιολογημένος τρόμος, η αίσθηση ότι κανείς, ποτέ, πουθενά πάνω σε αυτό τον πλανήτη δεν είναι επαρκώς προστατευμένος από την εγκληματική παραφροσύνη των φανατικών, είναι η σφραγίδα που άφησε η 11η Σεπτεμβρίου.
Οι επιπτώσεις μιας τραγωδίας που εκτυλίχθηκε σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση, χωρίς υπερβολή, επέφεραν ακαριαία και δια παντός ριζικές αλλαγές, σε ένα πλήθος τομέων της κοινωνικής ζωής. Κατ’ αρχάς, δεν ταξιδεύουμε με τον ίδιο τρόπο μετά από το «9-11». Ιδιαίτερα στα αεροδρόμια οι έλεγχοι έχουν γίνει απίθανα πιο αυστηροί, σχολαστικοί και πιο αδιάκριτοι-άρα και πιο ενοχλητικοί για τους επιβάτες που έχουν συνηθίσει πλέον να αντιμετωπίζονται σαν επίδοξοι τρομοκράτες.
Μετά από την 11η Σεπτεμβρίου, σε κάποιο βαθμό τα αεροπλάνα κατασκευάζονται και διαρρυθμίζονται με διαφορετικό τρόπο, όπως βέβαια και οι ουρανοξύστες. Κανείς δεν βλέπει πια με απάθεια ένα αεροσκάφος, ασχέτως εάν είναι επιβατηγό, που πετά χαμηλά, σε ασυνήθιστη πορεία, πάνω από κατοικημένη περιοχή. Και κυρίως κανείς δεν μένει ατάραχος βλέποντας κάποιον συνεπιβάτη του στο αεροπλάνο να σηκώνεται και να κινείται προς το πιλοτήριο.
Επίσης, εξαιτίας της σαρωτικής οδύνης που προκάλεσε η τραγωδία της 11ης Σεπτεμβρίου, η Δύση δεν αντιμετωπίζει τον ισλαμισμό με τον ίδιο τρόπο όπως πριν από το 2001. Η καχυποψία για καθέναν με αραβικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, μια ενστικτώδης πλέον αρνητική στάση, που φτάνει έως την ανεξέλεγκτη προκατάληψη και τον καθαυτό ρατσισμό επί δικαίων και αδίκων αδιακρίτως, είναι απότοκο του φανατισμού και της τυφλής εκδικητικής μανίας. Αυτής που τρέφει μερίδα των Μωαμεθανών κατά των «απίστων» και αποτελεί ιδεολογικό και θρησκευτικό υπόβαθρο του λεγόμενου «ιερού πολέμου», δηλαδή της τζιχάντ. Σήμερα ταυτίζεται με τις βαρβαρότητες του ISIS, είχε προηγηθεί όμως η Αλ Κάιντα και ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, στον οποίον χρεώθηκε, τουλάχιστον από τους Αμερικανούς και τους συμμάχους τους, η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Τυπικά, το γεγονός που απαθανατίστηκε στην ιστορία σαν «nine-eleven» ήταν ότι πριν από 17 έτη, στις 08:45 ώρα Νέας Υόρκης, κατά σύμπτωση ημέρα Τρίτη όπως εφέτος, ένα αεροσκάφος Boeing 767 της American Airlines που εκτελούσε κανονικά την πτήση 11 στο εσωτερικό των ΗΠΑ από τη Βοστόνη προς την Καλιφόρνια με 92 συνολικά επιβαίνοντες και φέροντας στις δεξαμενές του 20.000 γαλόνια αεροπορικού καυσίμου, έπεσε στον βορεινό από τους Δίδυμους Πύργους του World Trade Center. Το σημείο της σύγκρουσης εντοπιζόταν περίπου στον 80ο από τους 110 ορόφους του κτιρίου. Εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν επιτόπου και άλλοι παγιδεύτηκαν στους ορόφους που αποκόπηκαν. Τα συντρίμμια έπεφταν υπό μορφή κατακλυσμού στους γύρω δρόμους του Μανχάταν. Κανείς από τους κεραυνόπληκτους θεατές του συμβάντος, στη Νέα Υόρκη ή οπουδήποτε αλλού, δεν ήταν σε θέση να προβλέψει τη συνέχεια: Θα άντεχε ο πύργος το συντριπτικό χτύπημα ή θα κατέρρεε;
Ωστόσο, ενώ οι απίστευτες εικόνες από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου άρχισαν να μεταδίδονται ανά την υφήλιο που δεν πίστευε στα μάτια της, ένα δεύτερο αεροπλάνο, όμοιο με το πρώτο, ξεπρόβαλε στον ουρανό και, κάνοντας ελιγμό ώστε να κεντράρει ακριβώς τον Δίδυμο Πύργο του ήδη πληγέντος, έπεσε και αυτό κατευθείαν στον νότιο ουρανοξύστη. Μέσα στα επόμενα 102 λεπτά, και τα δύο κτίρια θα είχαν μεταμορφωθεί σε φλεγόμενες μάζες μετάλλων και οικοδομικών υλικών.
Παράλληλα, η ομάδα των 19 τρομοκρατών θα είχε προσπαθήσει να εκτελέσει άλλες δύο επιθέσεις αυτοκτονίας, με απόπειρες να πλήξει στρατηγικά σημεία του κρατικού μηχανισμού των ΗΠΑ. Ένα τρίτο επιβατηγό αεροπλάνο Boeing 757, κι αυτό υπό τον έλεγχο των αεροπειρατών, έπεσε στο αρχηγείο του αμερικανικού στρατού, το Πεντάγωνο, το οποίο βρίσκεται στο Άρλινγκτον της Βιρτζίνια. Το τέταρτο αεροσκάφος της συντονισμένης επίθεσης είχε χαράξει πορεία προς την Ουάσινγκτον, πιθανώς με αποστολή να ισοπεδώσει τον Λευκό Οίκο ή κάποιου υψηλού κύρους στόχο. Όμως, οι επιβάτες της πτήσης 93 των United Airlines, έχοντας πληροφορηθεί ήδη τι συνέβαινε στις ΗΠΑ, επιτέθηκαν στους αεροπειρατές και, ύστερα από μάχη εν πτήσει, ματαίωσαν το ολέθριο σχέδιο. Όχι όμως και τον δικό τους χαμό, καθώς το αεροπλάνο δεν κατάφερε να αποφύγει την συντριβή. Συνολικά 44 άτομα, οι ηρωικοί επιβαίνοντες μαζί με τους τρομοκράτες, σκοτώθηκαν.
Από τα ερείπια στα αξιοθέατα
Το σοκ από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου συντάραξε τον πλανήτη-και θα έλεγε κανείς ότι οι δονήσεις του αρχικού «σεισμού» δεν έχουν σταματήσει να γίνονται αισθητοί ακόμη και σήμερα. Τα υλικά υπολείμματα της τραγωδίας διασώζονται στο μουσείο που κατασκευάστηκε επί τόπου. Ένας νέος, ακόμη πιο υψηλός από τους αρχικούς, πιο ανθεκτικός και πιο σύγχρονος ουρανοξύστης ανεγέρθηκε και βαπτίστηκε «One World Trade Center» στο πνεύμα της παγκόσμιας συναδέλφωσης και όχι του ρεβανσισμού.
Στη θέση των Δίδυμων Πύργων, ακριβώς στις βάσεις τους, δημιουργήθηκε ένα από τα πιο δραματικά, υποβλητικά μνημεία του κόσμου: Ένα δίδυμο κενοτάφιο διαρκούς αλλά σιωπηλού θρήνου. Οι τετράγωνες βάσεις έχουν γίνει γιγαντιαία πλαίσια από μελανόχρωμη πέτρα όπου αναγράφονται τα ονόματα των νεκρών. Το νερό που τρέχει υποκαθιστά τα δάκρυα που χάνονται σε ένα απροσμέτρητο βάθος, αλλά που δεν θα στερέψουν ποτέ -ή τουλάχιστον θα ρέουν όσο υπάρχει μνήμη.
Κάθε χρόνο, ανήμερα του «9-11», του πιο σφοδρού και πολύνεκρου τρομοκρατικού χτυπήματος που δέχτηκαν ποτέ οι ΗΠΑ, διοργανώνεται σειρά επιμνημόσυνων εκδηλώσεων, με λίγο-πολύ συγκεκριμένο τυπικό: Δέηση, εθνικός ύμνος, τήρηση σιγής, ονομαστική αναφορά στα θύματα. Παράλληλα, αφ’ ενός οι κάθε λογής θεωρίες συνωμοσίας αλλά και τα στοιχεία που ενίοτε αποκαλύπτονται για την αποφράδα ημέρα, συμβάλλουν στο να διατηρείται ασίγαστη η συλλογική ανάμνηση της τραγωδίας. Παρόλο ότι ο κόσμος, σαφώς και εξαιτίας της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 αντιμετωπίζει τελείως διαφορετικά την τρομοκρατία, τον ισλαμιστικό φανατισμό, αλλά και τις πολεμικές παρεμβάσεις της Δύσης στην Ανατολή και την Ασία.
Στα 17 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει γεννήθηκαν παιδιά που σήμερα είναι σε ηλικία να επισκέπτονται πλέον ασυνόδευτα το σημείο της καταστροφής, το «Ground Zero», να περιδιαβαίνουν τα μνημεία και να μαθαίνουν, σαν άλλη μια ιστορία, όλα όσα συνέβησαν σε αυτό το κομμάτι του Κατώτερου Μανχάταν το Σεπτέμβριο του 2001. Μόνο που όλα αυτά δεν είναι απλώς «άλλη μια ιστορία».
