Έχοντας ουσιαστικά αποτύχει με τις απειλές και με διπλωματικές κινήσεις να εμποδίσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Ερντογάν παραμένει αντιμέτωπος με το δίλημμά του: Ή θα πρέπει να καταπιεί τις απειλές του, ή θα πρέπει να κλιμακώσει, ελπίζοντας πως με τον τρόπο αυτό θα επιτύχει όσα δεν έχει επιτύχει ως τώρα. Φοβάται, όμως, μήπως η κλιμάκωση του γυρίσει μπούμεραγκ.

Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ για το SL PRESS

Η μόνη δυνατότητα κλιμάκωσης είναι να μετατραπεί σε παράγοντα πρόκλησης αστάθειας. Ουσιαστικά, να στείλει το μήνυμα στους πάντες ότι χωρίς την Τουρκία, δηλαδή χωρίς να της δοθεί μερίδιο, η αναγκαία για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων σταθερότητα και ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει. Αυτό, ωστόσο, είναι εύκολο στα λόγια, αλλά δύσκολο στην πράξη.

Οι βόλτες του σκάφους «Μπαρμπαρόσα», συνοδεία τουρκικών πολεμικών, στην κυπριακή ΑΟΖ δεν είναι ικανές να εμποδίσουν το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πολύ περισσότερο οι λεονταρισμοί. Κατά συνέπεια, η Άγκυρα χρειάζεται κάτι περισσότερο. Μία γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ θα δημιουργούσε αρνητικό τετελεσμένο. Η τουρκική πλατφόρμα «Πορθητής», όμως, για τους επόμενους μήνες θα πραγματοποιεί γεώτρηση στην περιοχή Αλάνια, εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Αργότερα και εφόσον λυθούν τεχνικά προβλήματα, είναι πολύ πιθανό να γίνει τέτοια κίνηση.

Η Άγκυρα, άλλωστε, το έχει πει. Για να μην έλθει σε αντίθεση με διεθνή εταιρεία, μάλιστα, θα επιλέξει θαλάσσια οικόπεδα, τα οποία διεκδικεί και για τα οποία η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει παραχωρήσει δικαιώματα. Τέτοια είναι τα οικόπεδα 4 και 5, που βρίσκονται δυτικά και ολίγον νότια της Κύπρου. Εκεί, άλλωστε, κάνει βόλτες το «Μπαρμπαρόσα». Αυτό είναι ο λόγος που η Λευκωσία προετοιμάζεται, με σκοπό να κινήσει-όποτε κρίνει-τη διαδικασία παραχώρησης δικαιωμάτων και γι’ αυτά τα οικόπεδα σε εταιρείες όπως η ExxonMobil και η Total, ώστε να υψώσει φραγμό προστασίας έναντι τουρκικής πειρατικής ενέργειας.

Η νευρικότητα και το αδιέξοδο του Ερντογάν, πάντως, αναμένεται να οξυνθούν εάν οι μεγάλες προσδοκίες από τη γεώτρηση της ExxonMobil επιβεβαιωθούν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα ενταθεί ο πειρασμός να δημιουργήσει κάποιου είδους τετελεσμένο για να εκβιάσει τη συμμετοχή του στο ενεργειακό «πάρτι».

Το αναδυόμενο γεωστρατηγικό πλέγμα

Όσον αφορά την Ελλάδα, ο πιθανότερος στόχος προκλήσεων είναι το Καστελόριζο, το οποίο οι Τούρκοι συστηματικά προσπαθούν να αποκόψουν από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα. Μέχρι την επίσκεψη Τσίπρα στην Τουρκία, όμως, ο Ερντογάν θα αποφύγει έμπρακτες προκλήσεις μεγάλης κλίμακας για να μην τινάξει στον αέρα την επίσκεψη. Η Άγκυρα θεωρεί πως σ’ αυτή τη φάση μπορεί να αποσπάσει κάτι από την Αθήνα. Φοβάται, άλλωστε, ότι εάν τραβήξει το σκοινί μπορεί να προκληθούν παρενέργειες όχι στενά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Το πρόβλημα του Ερντογάν είναι ακόμα μεγαλύτερο, επειδή η Τουρκία έχει αποκλεισθεί όχι μόνο από το ενεργειακό πλούτο, αλλά και από το γεωστρατηγικό πλέγμα που-με τις ευλογίες της Ουάσιγκτον-διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι τριγωνικές συνεργασίες Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος συνεχώς εμπλουτίζονται και αναπτύσσονται (και στο στρατιωτικό τομέα). Αυτές τις ημέρες, μάλιστα, πραγματοποιήθηκε η αεροναυτική άσκηση «Medusa 7» νοτίως της Κρήτης, με τη συμμετοχή της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αιγύπτου. Στο διαμορφούμενο γεωστρατηγικό πλέγμα αναμένεται να εισέλθει με κάποιον τρόπο και η Ιορδανία, παρότι δεν έχει έξοδο στη Μεσόγειο.

Το εν λόγω γεωστρατηγικό πλέγμα αποκτά πολύ μεγαλύτερη σημασία για τις ΗΠΑ μετά την κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Μπορεί η Ελλάδα να βρίσκεται στα γόνατα, μπορεί η βόρεια Κύπρος να είναι υπό κατοχή, αλλά ο άξονας Ελλάδα-Κύπρος είναι εκ των πραγμάτων το κέντρο αυτού του γεωστρατηγικού πλέγματος. Προφανώς, οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί δεν θα πολεμήσουν με τους Τούρκους για να προστατεύσουν τον Ελληνισμό. Έχει, όμως, διαμορφωθεί ένα πολιτικό-διπλωματικό περιβάλλον, το οποίο αποτρέπει τουρκικές επιθετικές ενέργειες.

Ο Ερντογάν, άλλωστε, είναι πεπεισμένος ότι οι Αμερικανοί τον έχουν προγράψει και ψάχνουν ευκαιρία και τρόπο για να τον εξουδετερώσουν. Ως εκ τούτου, φοβάται μήπως η εμπλοκή σε θερμή αναμέτρηση δώσει την ευκαιρία στις ΗΠΑ να στραφούν εναντίον του. Μπορεί ο φόβος του αυτός να είναι αντικειμενικά υπερβολικός, αλλά υπάρχει και επηρεάζει τις αποφάσεις του.

ΝΑΤΟϊκές εγγυήσεις

Στη Λευκωσία ανησυχούν μήπως οι Τούρκοι προκαλέσουν κάποιο επεισόδιο στην Πράσινη Γραμμή, ή κάποιο τετελεσμένο στην Αμμόχωστο, με σκοπό να εκβιάσουν διεργασίες για διευθέτηση του Κυπριακού. Η διευθέτηση είναι, άλλωστε, ο ασφαλέστερος τρόπος για να βάλει ο Ερντογάν χέρι στον ενεργειακό πλούτο, μέσω της τουρκοκυπριακής διοίκησης. Υπενθυμίζουμε πως διακηρυγμένη θέση της Ουάσιγκτον είναι ότι εάν λυθεί το Κυπριακό, ο ενεργειακός πλούτος πρέπει να μοιρασθεί ισομερώς(!) σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι παραλλήλως με τις διεργασίες στο πλαίσιο του ΟΗΕ, υπάρχουν και άτυπες διμερείς επαφές Λευκωσίας-Άγκυρας. Τις τελευταίες ημέρες στο τραπέζι μπήκε και το σενάριο εμπλοκής του ΝΑΤΟ και παροχής εγγυήσεων στους Ελληνοκύπριους. Το ζήτημα αυτό διερευνητικά είχε συζητηθεί στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων τον Σεπτέμβριο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Η Άγκυρα, πάντως, εμφανίζεται πρόθυμη να προωθήσει μία διευθέτηση κυρίως στη βάση της χαλαρής συνομοσπονδίας. Για το επίμαχο ζήτημα του καθεστώτος εγγυήσεων και των κατοχικών στρατευμάτων, έχει-σύμφωνα με πληροφορίες-ρίξει στο τραπέζι κάποιες ιδέες. Η Τουρκία δέχεται να αποσύρει τα στρατεύματά της, εάν διατηρήσει μία ταξιαρχία σε μία βάση, η οποία θα έχει καθεστώς κυριαρχίας, ανάλογο με αυτό των βρετανικών βάσεων. Δηλώνει ανοικτή στο ενδεχόμενο η Κύπρος-μετά τη διευθέτηση-να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά απαιτεί οι έποικοι να αποκτήσουν κυπριακή ιθαγένεια. Τέλος, θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση οι Τουρκοκύπριοι να έχουν δικαίωμα ισότιμης συμμετοχής στον ενεργειακό σχεδιασμό της Λευκωσίας και βεβαίως στα έσοδα από τον ενεργειακό πλούτο.

ΠΗΓΗ: SL PRESS