Είναι κοινώς παραδεκτό πως οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν να υλοποιήσουν μείζων εξοπλιστικό πρόγραμμα από το 2005. Τις συνέπειες της μη ανανέωση του υλικού και της έλλειψης έγκαιρης κουλτούρας εκσυγχρονισμών τις βιώνουμε σήμερα αλλά θα τις βιώσουμε ακόμα περισσότερο το προσεχές διάστημα. Μολονότι, πολλά από τα παρακάτω είναι ήδη γνωστά και έχουν ειπωθεί πολλάκις οφείλουμε από τη μεριά μας να τα επισημάνουμε για πολλοστή φορά. Όχι γιατί γράφοντας ένα άρθρο θα αλλάξει κάτι αλλά τουλάχιστον σκοπός μας είναι να γίνουμε κοινωνοί καίριων αμυντικών προβλημάτων που απασχολούν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας και το Π.Ν ιδιαίτερα.
Το Π.Ν στη παρούσα φάση βρίσκεται αντιμέτωπο με δύο σημαντικές προκλήσεις. Η πρώτη είναι η μη ύπαρξη ολοκληρωμένου ναυπηγικού σχεδίου προκειμένου να αντικαταστήσει τις γερασμένες μονάδες κρούσεως. Παρά το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια παραλήφθηκαν υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα όπως τα υποβρύχια κλάσης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» και οι ΤΠΚ κλάσης «ΡΟΥΣΣΕΝ», αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως οι ανάγκες εξακολουθούν να υπάρχουν και να γιγαντώνονται. Το σύνολο της διοίκησης ταχέων σκαφών που βασίζεται στα σκάφη Combattante χρήζει αντικατάστασης αφού οι ηλικίες των πλοίων είναι μεταξύ 30 και 40 ετών. Παρά το γεγονός πως έχουν υλοποιηθεί προγράμματα εκσυγχρονισμού, τα πλοία τείνουν στη δύση του επιχειρησιακού τους βίου. Αντιστοίχως και με τη διοίκηση υποβρυχίων όπου τα υποβρύχια «209» συμπληρώνουν 40 χρόνια στις ελληνικές θάλασσες. Η πρόσφατη ενίσχυση του με την απόκτηση ικανού αριθμού μπαταριών παρατείνει τον επιχειρησιακό τους βίο πέρα του 2020 αλλά η ανάγκη αντικατάστασης τους παραμένει. Η πλέον κρίσιμη κατάσταση είναι στη πλέον νευραλγική διοίκηση του Αρχηγείου Στόλου.
Η Διοίκηση Φρεγατών διαθέτει 9 φρεγάτες κλάσης «ΕΛΛΗ» και 4 φρεγάτες κλάσης «ΥΔΡΑ» εκ των οποίων ο εκσυγχρονισμός τους έχει πάει περίπατο. Το ΓΕΝ αρχικώς ζητούσε 450 εκατομμύρια ευρώ για τον εκσυγχρονισμό τους, ακολούθως έπεσε στα 250 εκατομμύρια για να φτάσουμε στη τελευταία ενημέρωση, όπου σύμφωνα με πληροφορίες το ποσό έχει πέσει στα μόλις 100 εκατομμύρια ευρώ! Τα πλοία βρίσκονται κοντά στο στάδιο της τεχνολογικής απαξίωσης και της μειωμένης επιχειρησιακής απόδοσης για τον προφανή λόγο ότι η παλαιότητα συστημάτων επιφέρει (αναπόφευκτα) συχνές βλάβες. Και αυτό το θλιβερό για το Π.Ν γεγονός, την στιγμή που διεθνή παραδείγματα εκσυγχρονισμού όπως αυτό της Αυστραλίας, έχει καταστήσει τα πλοία πλήρως ικανά και αξιόμαχα με τη προσθήκη συστημάτων τελευταίας γενιάς. Από την άλλη μεριά, έχουμε τις 6 επιφανειακά εκσυγχρονισμένες φρεγάτες κλάσης «ΕΛΛΗ» , ένεκα της τότε προοπτικής απόκτησης των γαλλικών FREMM, με τις υπόλοιπες 3, να βαδίζουν στα όρια της απόσυρσης. Τελικά ούτε FREMM πήραμε τότε, λόγω ακαταλληλότητας των πλοίων και απόρροια του φιλόδοξου προγράμματος και εν τέλει, ούτε και τα πλοία τα εκσυγχρονίσαμε σε καίριο βαθμό στο επίπεδο των όπλων, των ραντάρ και αισθητήρων. Εξαίρεση η εγκατάσταση του συστήματος μάχης TACTICOS.
Και φυσικά, δεν είναι μόνον οι φρεγάτες, οι ΤΠΚ και τα υποβρύχια:
Ανάγκες υπάρχουν για πλοία γενικής υποστήριξης, σκάφη ανορθόδοξου πολέμου και κυρίως ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα αφού τα ΑΒ-212 έχουν πιάσει ταβάνι. Εκτός εξίσωσης αφήνουμε την Διοίκηση Αμφιβίων Δυνάμεων καθώς και τη Διοίκηση Ναρκοπολέμου έχοντας κατά νου ότι οι επιχειρησιακές ανάγκες καλύπτονται.
Το δεύτερο που οφείλουμε να τονίσουμε είναι το προσωπικό. Η ΣΝΔ είχε κάποτε 90 εισακτέους. Πλέον έχει 30. Η ΣΜΥΝ είχε 270 και πλέον έχει 90. Προσλήψεις ΕΠ.ΟΠ δεν γίνονται. Στο τέλος θα φτάσουμε να έχουμε πλοία αλλά να μην έχουμε προσωπικό να τα επανδρώσει. Όπως είχε πει κάποτε ένας ανώτατος αξιωματικός του Π.Ν όταν είχε ερωτηθεί από πολιτικό προϊστάμενο αναφορικά με την επάρκεια του προσωπικού στις μονάδες επιφανείας, τα πλοία μπορούν να βρίσκονται σε τρία στάδια: απλά να βρίσκονται σε αγκυροβόλιο, να ταξιδεύουν και τέλος να επιχειρούν σε πολεμικές συνθήκες. Για κάλυψη των αναγκών από στρατεύσιμο προσωπικό ούτε λόγος αφού πιο πιθανό είναι η χώρα να βγει από τη κρίση παρά να αυξηθεί η θητεία και να καλυφθούν κρίσιμες ανάγκες από στρατεύσιμους. Και δεν έφτανε που τα πλοία είχαν οριακές συνθήκες επάνδρωσης με τις ανάγκες του μεταναστευτικού, μεγάλο μέρος του προσωπικού όπως σιτιστές και ιατρικό προσωπικό μετακινήθηκε στα hot spot.
Σήμερα, η κατάσταση είναι κρίσιμη και οριακή. Αύριο, η κατάσταση θα είναι όχι απλά εις βάρος μας αλλά το ισοζύγιο θα έχει ανατραπεί πλήρως. Ευθύνες φέρουν κατεξοχήν οι πολιτικές ηγεσίες που δεν έχουν μεριμνήσει να εκπονήσουν και να υλοποιήσουν ναυπηγικά προγράμματα ώστε εγκαίρως να καλύπτονται οι ανάγκες αντικατάστασης των πλοίων. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ληφθούν άμεσες αποφάσεις. Τα χρονικά περιθώρια έχουν τελειώσει. Φυσικά και η στρατιωτική ηγεσία πρέπει να ασκεί πιέσεις με κάθε μέσο και τρόπο. Άλλες αναβολές δεν μπορούν να υπάρξουν. Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογούν. Η γεωπολιτική απεχθάνεται την αδράνεια. Όσοι αδρανούν θα είναι υπόλογοι της ιστορίας.
