Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 2022, στην ιστοσελίδα «Coffee or Die Magazine» με τον τίτλο «UKRAINE’S OLD SCHOOL ANSWERS TO RUSSIA’S MODERN ELECTRONIC WARFARE WEAPONS» (δείτε ΕΔΩ) και συντάκτη τον Nolan Peterson. Πραγματεύεται τις ικανότητες Ηλεκτρονικού Πολέμου της Ρωσίας και την απειλή που δημιουργούν στην Ουκρανία. Η μετάφραση έγινε από τη συντακτική ομάδα του «DefenceReview.gr»:
«Ενώ υπηρετούσε ως αρχηγός Διμοιρίας του Ουκρανικού Στρατού στον Πόλεμο του Ντόνμπας, από το 2015 έως το 2016, ο Denys Antipov έπρεπε να διατηρεί ένα ενσύρματο τηλέφωνο της σοβιετικής εποχής (TA-57), έτοιμο για χρήση ανά πάσα στιγμή.
“Σε περίπτωση που … ήταν μόνο μια εφεδρική συσκευή για το χειρότερο σενάριο”, είπε ο Antipov στο «Coffee or Die Magazine», ο οποίος σήμερα είναι βετεράνος και ιδιοκτήτης επιχείρησης στο Κίεβο, όπου ζει.
Το TA-57 εντάχθηκε σε υπηρεσία στο Σοβιετικό Στρατό το 1957. Είναι ένα αναλογικό, σταθερό τηλέφωνο, ουσιαστικά μια αναβαθμισμένη έκδοση του ραδιοτηλεφώνου FF33 που χρησιμοποιούσαν οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Περίπου στο μέγεθος ενός κουτιού παπουτσιών, το TA-57 είναι εξοπλισμένο με συρμάτινα καρούλια μήκους αρκετών εκατοντάδων μέτρων. Για να πραγματοποιήσει μια κλήση, ο χρήστης ενεργοποιεί ένα δυναμό, το οποίο ειδοποιεί τον χρήστη στην άλλη άκρη της γραμμής. Στη συνέχεια, οι δύο χειριστές μιλούν κανονικά ενώ οι συσκευές τους λειτουργούν με μπαταρία.
Το TA-57 είναι δύσχρηστο και ξεπερασμένο, αλλά παράλληλα είναι λιγότερο τρωτό στις ρωσικές επιθέσεις ηλεκτρονικού πολέμου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το σύστημα της σοβιετικής εποχής, που βασίζεται σε τεχνολογία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παραμένει σε ενεργό υπηρεσία στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας. Σήμερα, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις συγκεντρώνονται στα σύνορα της Ουκρανίας και απειλούν με εισβολή πλήρους κλίμακας, ο Ουκρανικός Στρατός είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει εναλλακτικά εργαλεία επικοινωνίας χαμηλής τεχνολογίας για να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις σύγχρονες απειλές ηλεκτρονικού πολέμου του Ρωσικού Στρατού.
“Οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας δεν σταμάτησαν να χρησιμοποιούν αναλογικά, πρωτόγονα μέσα επικοινωνίας”, είπε στο Coffee or Die Magazine ο Andriy Mikheychenko, εν ενεργεία Ανθυπολοχαγός στον Στρατό της Ουκρανίας.
Εάν τα ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου είναι σε θέση να παρεμβάλουν ή να απενεργοποιήσουν τα συστήματα επικοινωνίας της Ουκρανίας, “εξετάζεται η δυνατότητα χρήσης ταχυμεταφορών με ελαφρά οχήματα, μοτοσυκλέτες κ.λπ. … και δεν αποκλείονται τα ενσύρματα τηλέφωνα κι άλλα μέσα επικοινωνίας για τη μετάδοση μηνυμάτων”, είπε ο Mikheychenko.
Σε περίπτωση που η Ρωσία ξεκινήσει μια μεγάλη στρατιωτική επίθεση, οι Ουκρανοί στρατιωτικοί αναμένουν ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις θα διεξαχθούν παράλληλα με έναν εκτεταμένο ηλεκτρονικό πόλεμο, με στόχο τον ακρωτηριασμό των ουκρανικών επικοινωνιών και της στέρησης της επίγνωση της κατάστασης στο πεδίο μάχης. Οι ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις μπορεί επίσης να στοχεύσουν ουκρανικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και άλλες βασικές υποδομές, μειώνοντας έτσι την ικανότητα του Ουκρανικού Κράτους να διεξάγει πόλεμο με τον ίδιο τρόπο που σχεδιάστηκε να κάνει πόλεμο η στρατηγική αεροπορική ισχύς πριν από έναν αιώνα.
Η συνεχιζόμενη ρωσική συσσώρευση στρατιωτικών δυνάμεων περιλαμβάνει πολλαπλούς τύπους συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, “τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να παρεμποδίζουν τις επικοινωνίες ασυρμάτων και κινητών τηλεφώνων και επίσης να εντοπίζουν σήματα κινητής τηλεφωνίας”, δήλωσε ο Rob Lee στο Coffee or Die Magazine, συνεργάτης στο ινστιτούτο FPRI (Foreign Policy Research Institute Ινστιτούτο), το οποίο ειδικεύεται στις Ένοπλες Δυνάμεις της Ρωσίας.
“Νομίζω ότι [οι ρωσικές δυνάμεις] θα είναι πολύ αποτελεσματικές στο να διαταράξουν τις ουκρανικές επικοινωνίες οι οποίες πιθανότατα θα χρειαστούν προσαρμογές χαμηλής τεχνολογίας”, είπε ο Lee.
Εκτός από τους φορητούς ασυρμάτους, το ουκρανικό στρατιωτικό προσωπικό εκπαιδεύεται, επί του παρόντος, και στη χρήση δορυφορικών επικοινωνιών, μέσω ενός ευρωπαϊκού παρόχου δορυφορικών επικοινωνιών που ονομάζεται Eutelsat. Ο Antipov είπε ότι η Διμοιρία του συνήθως χρησιμοποιούσε φορητούς ασυρμάτους, ακόμη και κινητά τηλέφωνα, σε ορισμένες περιπτώσεις. Ακόμα κι έτσι όμως, αυτές τις μέρες οι ουκρανικές δυνάμεις πρώτης γραμμής συχνά βασίζονται σε πιο απλές τεχνολογίες και τακτικές επικοινωνιών, όπως οι ενσύρματες επικοινωνίες, για να αντιμετωπίσουν τη διάχυτη ρωσική απειλή ηλεκτρονικού πολέμου. Σε ορισμένες θέσεις/τοποθεσίες πρώτης γραμμής, οι ασύρματοι χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και η χρήση κινητού τηλεφώνου απαγορεύεται.
“Για τους Ρώσους, ο ηλεκτρονικός πόλεμος είναι ένα εγγενές χαρακτηριστικό του σύγχρονου πεδίου μάχης. Για το σκοπό αυτό, εδώ και πολλά χρόνια, οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της ικανότητας ηλεκτρονικού πολέμου, η οποία έχει πολλαπλασιαστεί σε όλες τις χερσαίες δυνάμεις και σε όλα τα επίπεδα”, δήλωσε ο Konrad Muzyka, Πρόεδρος της Rochan Consulting, μιας πολωνικής εταιρείας αμυντικών συμβούλων.
Σύμφωνα με τον Lee, η πιθανή δύναμη εισβολής της Ρωσίας περιλαμβάνει διάφορα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, όπως τα Krasukha-4, Murmansk-BN, Borisoglebsk-2, Infauna, Rtut-BM, Leer-2 και Leer-3.
“Η Ρωσία έχει πολύ αποτελεσματικές ικανότητες [ηλεκτρονικού πολέμου] και υπογραμμίζουν αυτή την ικανότητα τους περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο στρατό”, είπε ο Lee στο Coffee or Die Magazine. “Είδαμε την πλήρη γκάμα των ρωσικών [συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου] που αναπτύσσονται κοντά στην Ουκρανία”.
Κατά τη διάρκεια του οκταετούς πολέμου στην ανατολική περιοχή του Ντόνμπας της Ουκρανίας, οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει διάφορα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου για να διαταράξουν τα συστήματα επικοινωνιών πρώτης γραμμής των Ουκρανών, συμπεριλαμβανομένων των ασυρμάτων, των κινητών τηλεφώνων, των δορυφόρων και του GPS.
Η ρωσική πλευρά έχει επίσης χρησιμοποιήσει συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου για τη διεξαγωγή ψυχολογικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια μάχης, το 2015 στο Debaltseve στην ανατολική Ουκρανία, οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις φέρεται να έστειλαν απειλητικά μηνύματα SMS στα ουκρανικά στρατεύματα. Κατά τη διάρκεια των ετών που ακολούθησαν, Ουκρανοί στρατιώτες σε άλλες τοποθεσίες, τόσο στο μέτωπο του Ντόνμπας όσο και κοντά στην Κριμαία, ανέφεραν ότι έλαβαν παρόμοια απειλητικά μηνύματα.
“Σε τακτικό επίπεδο, κάθε [ρωσική] Ταξιαρχία Συνδυασμένων Όπλων έχει έναν οργανικό Λόχο [ηλεκτρονικού πολέμου]. Αυτό επιτρέπει την παροχή ηλεκτρομαγνητικού φάσματος εντός της [περιοχής ευθύνης] της Ταξιαρχίας έως και 50 χιλιόμετρα. Οι Λόχοι αυτοί μπορούν να παρεμποδίσουν τις επικοινωνίες, να παρεμποδίσουν το Πυροβολικό και να μπλοκάρουν τα σήματα GPS”, είπε ο Muzyka, προσθέτοντας: “Σε επίπεδο ευρύτερης περιοχής, υπάρχουν συστήματα που μπορούν να παρεμβάλουν τις δορυφορικές επικοινωνίες ή να παρεμβάλουν τις λειτουργίες των αεροσκαφών έγκαιρης προειδοποίησης”.
Γνωρίζοντας ότι η αδιάκοπη επικοινωνία με τις δυνάμεις της εμπροσθοφυλακής μπορεί να μην είναι πάντα εφικτή, σε έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας με τη Ρωσία, ο Στρατός της Ουκρανίας έχει δώσει προτεραιότητα στο να κάνει τη διαδικασία διοίκησης και ελέγχου λιγότερο άκαμπτη και να καταστήσει το προσωπικό πρώτης γραμμής πιο αυτόνομο στη μάχη.
Ομοίως, ακόμη και ο Στρατός των ΗΠΑ έχει λάβει υπόψη τις προκλήσεις των επιχειρήσεων σε περιβάλλον μάχης με υποβαθμισμένες δυνατότητες επικοινωνίας. Στην έκθεση «Εγχειρίδιο Ρωσικού Πολέμου Νέας Γενιάς» του 2017, η Ομάδα Ασύμμετρου Πολέμου του Αμερικανικού Στρατού προειδοποίησε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις εξαρτώνται υπερβολικά από τεχνολογικά βοηθήματα ευάλωτα στις ρωσικές επιθέσεις ηλεκτρονικού πολέμου.
Η έκθεση συνέστησε στον Αμερικανικό Στρατό να αποκτήσει “βασικές δεξιότητες” και να μάθει να λειτουργεί με απλούστερη τεχνολογία. Σύμφωνα με την έκθεση: “Η εστίασή μας, σε επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο, δεν πρέπει να είναι στο “νεότερο σύστημα”, αλλά στο τι πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε στην αποστολή μας χωρίς αυτό”.
Από την πλευρά τους, οι Ουκρανοί έχουν αποδείξει ότι είναι ικανοί στο να προτείνουν καινοτόμες λύσεις σε ορισμένες από τις σύγχρονες στρατιωτικές τακτικές και τεχνολογίες της Ρωσίας. Ωστόσο, τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το πεδίο μάχης του Ντόνμπας μπορεί και να μην είναι εφαρμόσιμα σε γενικευμένο πόλεμο ελιγμών.
Η χρήση των ενσύρματων επικοινωνιών, αν και είναι χρήσιμη λύση στα χαρακώματα, μπορεί να είναι ανέφικτη κατά την άμυνα ενάντια στις ρωσικές δυνάμεις ελιγμού. Επιπλέον, οι Ουκρανοί μπορεί και να είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν έναν βαθμό ηλεκτρομαγνητικής απόκρυψης, υπέρ της διατήρησης συνεχούς επικοινωνίας μεταξύ των μονάδων τους σε ένα εξαιρετικά δυναμικό και χαοτικό πεδίο μάχης.
Από την πλευρά του, ο Mikheychenko είπε ότι τα ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου ενδέχεται να μην είναι σε θέση να νεκρώσουν πλήρως τις ουκρανικές δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια των δύο πιο απροκάλυπτων επεμβάσεων των τακτικών ρωσικών δυνάμεων κατά ουκρανικών μονάδων στο Ντόνμπας, δηλαδή στη μάχη για το Ilovaisk το 2014 και στη μάχη για το Debaltseve το 2015, ο Mikheychenko είπε ότι η ρωσική πλευρά δεν μπόρεσε ποτέ να επιτύχει πλήρη υπεροχή απέναντι στα κινητά επικοινωνιακά συστήματα του ουκρανικού δικτύου.
“Ακόμη και η εμπειρία στο Ilovaisk και το Debaltseve δείχνει ότι δεν είναι δυνατό να απενεργοποιηθούν πλήρως οι επικοινωνίες του εχθρού”, είπε ο Mikheychenko. «Υπήρξαν επεισόδια με παρεμβολές, διακοπές λειτουργίας τοπικής εμβέλειας, επιθέσεις με SMS, αλλά όχι κάτι περισσότερο”, συμπλήρωσε».
