Η αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο μας δόθηκε από την είδηση της δωρεάς 35 συνολικά συστημάτων νυχτερινής όραση στον Ελληνικό Στρατός (ΕΣ), την Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ) και το Λιμενικό Σώμα-Ελληνική Ακτοφυλακή (ΛΣ-ΕΛΑΚΤ) από δύο (2) κορυφαίες ελληνικές εταιρίες: Τη Theon Sensors και τη Miltech Hellas. Συγκεκριμένα, η Τheon Sensors δώρισε 25 μονόκυαλα νυχτερινής όρασης ARGUS και πέντε (5) θερμικές κάμερες THERMIS LR. Η Miltech Hellas δώρισε πέντε (5) θερμικά συστήματα MLT-IRS-60 και MLT-IRB-75A.
Με αφορμή αυτές τις δύο (2) δωρεές θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε τη γνώμη μας, ότι η επένδυση στις διόπτρες νυχτερινής όρασης και σκόπευσης και η γενικευμένη χρήση τους θα παρήγαγε σοβαρό πλεονέκτημα για τον ΕΣ, καθώς θα διεύρυνε το φάκελο εμπλοκής του: ο Έλληνας στρατιώτης θα μπορεί να πολεμά ημέρα και νύχτα, κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, θα στοχεύει καλύτερα σε μεγαλύτερες αποστάσεις και τελικά να έχει καλύτερη αίσθηση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο καλείται να φέρει εις πέρας την αποστολή του.
Η τεχνολογία νυχτερινής όρασης περιλαμβάνει δύο (2) κύριους τύπους συστημάτων: Τους ενισχυτές φωτός (Light Amplification) και τα συστήματα θερμικής ή υπέρυθρης απεικόνισης (Thermal/Infrared Imaging). Οι διόπτρες ενίσχυσης φωτός λαμβάνουν ελάχιστες ποσότητες φωτός από το περιβάλλον και μετατρέπουν την ενέργεια του φωτός (φωτόνια) σε ηλεκτρική ενέργεια (ηλεκτρόνια). Τα ηλεκτρόνια περνούν μέσα από έναν πολύ λεπτό δίσκο με εκατομμύρια καλούς αγωγούς ενέργειας. Κατά την πορεία τους προσκρούουν στα τοιχώματα των αγωγών και έτσι απελευθερώνονται χιλιάδες ηλεκτρόνια, τα οποία αναπηδούν πάνω σε μία φωσφορίζουσα οθόνη που μετατρέπει τα ηλεκτρόνια σε φωτόνια, επιτρέποντας στον παρατηρητή να βλέπει και να παρατηρεί τον περιβάλλοντα χώρο ακόμα και μέσα στο σκοτάδι.
Τρία (3) είναι τα βασικά χαρακτηριστικά μίας διόπτρας, τα οποία προσδιορίζουν την ποιότητα της απεικόνισης: Η ευαισθησία της διόπτρας, η ισχύς του σήματος και η ανάλυση της απεικόνισης. Ο βαθμός ευαισθησίας της διόπτρας (ή η διαδικασία της φωτοαντίδρασης) χαρακτηρίζει την ικανότητα της να αναγνωρίζει το διαθέσιμο φως στον περιβάλλοντα χώρο. Η ισχύς του σήματος είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας και αφορά στην ικανότητα της διόπτρας να λαμβάνει και να αποδίδει ισχυρές απεικονίσεις. Τέλος, στην ανάλυση της απεικόνισης οφείλεται η καθαρότητα και η ευκρίνεια της τελικής απεικόνισης.
Η 1η γενιά συστημάτων εξαρτιόταν, σε μεγάλο βαθμό, από το εξωτερικό φως για την ενίσχυση της ενέργειας του φωτός. Μετά τη μετατροπή τους, τα ηλεκτρόνια περνούσαν μέσα από μία συσκευή σε σχήμα κώνου, η οποία επιτάχυνε την κίνησή τους. Στη συνέχεια αναπηδούσαν στη φωσφορίζουσα οθόνη με μεγαλύτερη ταχύτητα και ενέργεια, προβάλλοντας την εικόνα του περιβάλλοντος. Ωστόσο, η συγκεκριμένη διαδικασία επιτάχυνσης των ηλεκτρονίων δημιουργούσε παραμόρφωση της εικόνας και καταπονούσε τη διόπτρα. Η 2η γενιά είχε τα ίδια τεχνικά προβλήματα με την πρώτη, αλλά χρησιμοποιούσε καλύτερα υλικά μετατροπής των φωτονίων σε ηλεκτρόνια. Επίσης, μπορούσε να λειτουργήσει κάτω από συνθήκες χαμηλότερου περιβάλλοντος φωτός.
Η 3η γενιά σηματοδότησε την ανάπτυξη της τεχνολογίας μικροδιαύλων, η οποία μπορεί να πολλαπλασιάσει τα ηλεκτρόνια κατά χιλιάδες. Η τεχνολογία αυτή εκμηδενίζει το πρόβλημα την παραμόρφωσης της εικόνας, ακόμα και σε συνθήκες σχεδόν απόλυτου σκότους. Η 4η γενιά χρησιμοποιεί προηγμένα και εξαιρετικά ευαίσθητα υλικά, τα οποία επιτυγχάνουν αποτελεσματικότερες διαδικασίες μετατροπής των φωτονίων σε ηλεκτρόνια, σε συνθήκες σχεδόν απόλυτου σκότους. Επίσης, παρουσιάζουν καλύτερη ανάλυση της απεικόνισης με μεγάλες τιμές Lp/mm (Line Pairs/Millimeters). Η μονάδα Lp/mm μετρά την ποιότητα ανάλυσης της απεικόνισης. Όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός Lp/mm, τόσο καθαρότερη είναι η ανάλυση της απεικόνισης.
Σήμερα οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνήθως γίνονται κατά τη νύχτα, έτσι ώστε να υπάρξει πλήρης εκμετάλλευση του σκότους, που είναι φυσικός σύμμαχος της κάλυψης, της απόκρυψης και της παραλλαγής. Σε ότι αφορά στις δικές μας ανάγκες και δεδομένης της αδυναμίας μας στον τομέα των εξοπλιστικών προγραμμάτων, η κύρια προσπάθεια επικεντρώνεται στον τομέα της συντήρησης των εν υπηρεσία οπλικών συστημάτων, που όμως υπάρχουν αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Ωστόσο, θα μπορούσαν να αναζητηθούν λύσεις, δηλαδή μικρά εξοπλιστικά προγράμματα μεγάλης επιχειρησιακής αξίας, με στόχο την άμβλυνση των αδυναμιών μας. Μια από αυτές της λύσης είναι και η στροφή σε προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα, μικρού σχετικά κόστους, ελληνικής σχεδίασης και κατασκευής.
Σε επίπεδο στρατιώτη μια λύση η οποία μπορεί να μετριάσει την αριθμητική υπεροχή της Τουρκίας είναι οι διόπτρες νυχτερινής όρασης και σκόπευσης, δηλαδή ποιότητα έναντι ποσότητας. Υπό καθεστώς αριθμητικής υπεροχή, με παρόμοια ποιότητα, το πλεονέκτημα είναι με το μέρος του επιτιθέμενου, διότι αργά ή γρήγορα ο αμυνόμενος θα υποκύψει είτε υπό το βάρος των απωλειών είτε κάτω από την απειλή της πολλαπλής πίεσης σε πολλαπλά σημεία του μετώπου. Εάν όμως ο αμυνόμενος μπορεί να δει και να στοχεύσει καλύτερα, τότε εκ των πραγμάτων περιορίζει την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου. Είναι σαν μια παρτίδα πόκερ όπου ο ένας παίχτης, με τα λιγότερα χρήματα, βλέπει τα χαρτιά του αντιπάλου του, άρα μπορεί να τον κερδίσει σε χρόνο που αυτός επιθυμεί ή να προστατεύσει τα χρήματα του όταν η περίσταση το απαιτεί. Πρακτικά η διόπτρα περιορίζει το ρίσκο και τις απώλειες και επιτρέπει σε όποιον χρησιμοποιεί τεχνολογία νυχτερινής όρασης να μετατρέψει το πεδίο της μάχης σε «σπίτι» του, σε περιοχή του, σε πεδίο γνωστό.
Όταν δύο ομάδες στρατιωτών ανταλλάσουν πυρά τη νύχτα και χωρίς διόπτρες οι περισσότεροι στρατιώτες εκτελούν τυφλές βολές και κατά προσέγγιση: Απλά πυροβολούν προς την κατεύθυνση του εχθρού. Δεν υπάρχει κανένα εχέγγυο ότι θα εξουδετερώσουν τον αντίπαλο τους. Ομοίως, κατά την τελική έφοδο προς κατάληψη του ΑΝΣΚ (Αντικειμενικού Σκοπού) οι απώλειες θα πρέπει να αναμένονται μεγάλες. Αντίθετα εάν ο αμυνόμενος χρησιμοποιεί διόπτρες και ο επιτιθέμενος όχι, τότε είναι πιθανό η επίθεση να τερματιστεί στην αρχή της και με μεγάλες απώλειες. Πρώτα απ’ όλα ο αμυνόμενος θα γνωρίζει που ακριβώς είναι ο στόχος και θα μπορεί να τον θέσει εκτός μάχης με 1-2 βολές και όχι με μισή ή ολόκληρη γεμιστήρα, για παράδειγμα (οικονομία πυρομαχικών, μικρότερες ανάγκες ανεφοδιασμού).
Έπειτα ο αμυνόμενος ή ο ηγέτης της αμυντικής προσπάθειας θα έχει επίγνωση της τακτικής κατάστασης. Θα βλέπει που είναι ο εχθρός και σε ποιο σημείου του μετώπου ασκεί πίεση. Έτσι θα μπορεί να κατευθύνει την εφεδρεία και τα πυρά του εκεί που πραγματικά τα έχει ανάγκη. Τέλος, υπάρχει και ο ψυχολογικός παράγοντας του στρατιώτη που βλέπει καλύτερα σε σχέση με αυτόν που δεν βλέπει καλά τη νύχτα. Συνεπώς οι διόπτρες νυχτερινής όρασης και σκόπευσης είναι πραγματικοί πολλαπλασιαστές ισχύος για τον στρατιώτη και η χρήση τους διευκολύνει την πολεμική προσπάθεια σε μεγάλο βαθμό. Είναι ένα πεδίο που, κατά την άποψη μας, ο ΕΣ θα πρέπει να επενδύσει σοβαρά και σε βάθος χρόνου. Είναι ένα πεδίο όπου υπάρχουν και δραστηριοποιούνται ελληνικές εταιρίες, που σημαίνει ότι τα χρήματα των φορολογουμένων πολιτών θα παραμείνουν στην Ελλάδα και δεν θα φύγουν στο εξωτερικό.
